EKG (elektrokardiografia) to jedno z badań diagnostycznych wykorzystywanych do oceny pracy serca i wykrywania chorób tego narządu. Badanie wraz z przygotowaniem trwa zaledwie kilka minut i jest całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne. Po zakończonym badaniu pacjent otrzymuje wynik, który może wyglądać, jak poniżej:
Wynik badania EKG to elektrokardiogram, czyli graficzny zapis zmian potencjałów, które pojawiają się podczas polaryzacji i depolaryzacji komórek mięśnia sercowego. To właśnie na jego podstawie lekarz ocenia, czy serce pracuje prawidłowo.
Jak odczytać wynik EKG?
Interpretacji wyniku badania EKG dokonuje lekarz. Do podstawowych elementów podlegających analizie (powtarzających się na zapisie badania EKG) należą: załamek P, zespół QRS oraz załamek T:
Każda powtarzająca się część zapisu odpowiada jednemu pełnemu cyklowi serca: od pauzy, wpłynięcia krwi do przedsionków, przez skurcz przedsionków i komór, do wypłynięcia krwi z komór.
Wynik EKG zapisywany jest na siatce milimetrowej, gdzie jedna mała kratka odpowiada 0,04 s, a duża kratka to 0,2 s (przy standardowej szybkości przesuwu taśmy 25 mm/s).
Załamek P
Załamek P na zapisie EKG odpowiada skurczowi przedsionków serca i przepompowywania krwi do komór. Gdy przedsionki kurczą się prawidłowo, załamek P pojawia się regularnie, zgodnie z rytmem pracy serca i ma odpowiednie wymiary na zapisie (wysokość i szerokość).
Czujność powinien wzbudzić całkowity brak załamków P (może świadczyć o braku koordynacji pracy przedsionków, np. w wyniku migotania przedsionków, hipokaliemii (obniżonego poziomu potasu) lub hiperkaliemii (podwyższonego poziomu potasu), bloku zatokowo-przedsionkowego, a także okresowy brak załamków P. W przypadku tachykardii załamki P mogą być obecne, jednak słabo widoczne.
Do innych nieprawidłowości należą np.:
- odwrócone (ujemne) załamki P (mogą świadczyć o prawostronnym ułożeniu serca, dużym przeroście prawego przedsionka lub niewłaściwej depolaryzacji przedsionków),
- wysokie załamki P (mogą świadczyć np. o przeroście prawego przedsionka serca),
- szerokie załamki P (mogą świadczyć o przeroście lewego przedsionka, wywołanego wadą zastawki trójdzielnej).
Zespół QRS
Składający się z 3 załamków fragment zapisu EKG przedstawia skurcz komór serca. Prawidłowo zespół QRS trwa 0,06-0,11 s. Czujność powinny wzbudzić m.in.:
- zbyt wysokie załamki R lub S (mogą być wynikiem np. przerostu jednej z komór serca, zawału tylnej ściany serca lub prawostronnego położenia serca),
- zwiększona wysokość zespołu QRS (może wskazywać na przerost komór serca),
- mała rozpiętość zespołu QRS (taka sytuacja może być powodem rozedmy płuc lub wysięku w osierdziu),
- szeroki zespół QRS (może wynikać z zaburzenia przewodnictwa śródkomorowego).
Załamek T
Przedstawia obraz repolaryzacji komór serca. Jeśli serce pracuje prawidłowo, załamek ten widoczny jest po zapisie zespołu QRS, a jego wysokość nie przekracza połowy rozpiętości zespołu QRS, szerokość powinna być równa odcinkowi ST. Czas trwania załamka T poprawnie wynosi 0,12-0,16 s. Czujność powinny wzbudzić:
- zbyt wysokie załamki T (mogą świadczyć np. o hiperkaliemii lub ostrym niedokrwieniu mięśnia sercowego, pobudzeniu układy przy współczulnego),
- zbyt niskie załamki T (mogą świadczyć np. o hipokaliemii, niedoczynności tarczycy lub wysięku w osierdziu, pobudzeniu układu współczulnego),
- odwrócone załamki T (mogą świadczyć o niedokrwieniu mięśnia sercowego, zawale, przeroście komory serca lub zatruciu naparstnicą),
- dwufazowe załamki T, ujemno-dodatnie i ujemne (mogą świadczyć o bloku odnogi pęczka Hisa, zespole preekscytacji, dodatkowych rytmach komorowych).
Odcinki i odstępy
W interpretacji EKG bierze się pod uwagę również odcinki (odcinek ST i odcinek PQ) i odstępy (odstęp PQ, odstęp QT). Uniesienie odcinka ST występuje w ostrym zawale mięśnia sercowego lub zapaleniu osierdzia. Z kolei jego obniżenie, a jednocześnie odwrócenie załamka T, może świadczyć o przeroście komór, niedokrwieniu serca, zaburzeniu przewodzenia śródkomorowego lub przyjmowaniu digoksyny (lek wyizolowany z naparstnicy, stosowany w leczeniu chorób serca).
Wydłużony lub skrócony ostęp QT wraz ze spłaszczeniem załamka T może oznaczać zaburzenia elektrolitowe. Zaś skrócony odstęp PQ jest częsty u osób młodych, u starszych może świadczyć o zespole preekscytacji lub zsumowanym pobudzeniu komorowym. Wydłużenie odstępu PQ pojawia się podczas przyjmowania niektórych leków, np. digoksyny, adenozyny, amiodaronu, przy hipokaliemii i bloku przedsionkowo-komorowym.
Podane powyżej informacje to tylko przykłady nieprawidłowości, o których mogą świadczyć odchylenia od normy EKG. Choć samo badanie przebiega bardzo szybko i sprawnie, interpretacja jego wyników jest skomplikowana.
Aby ocenić pracę serca, analizuje się nie tylko wygląd załamków i czas ich trwania, ale też wiele innych czynników, które mogą wpływać na pracę serca, np. wiek, wagę czy inne choroby towarzyszące.
To wszystko sprawia, że samodzielna interpretacja wyników badań jest bardzo trudna i powinna być pozostawiona specjalistom.
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 28.01.2019.
Więcej na temat badań serca:
Echokardiografia, czyli usg serca
Echo serca - wskazania, przebieg, koszt badania
Jakie badania przeprowadza się w chorobach serca?
Badania laboratoryjne w diagnostyce chorób serca
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
