fot. Fotolia
Dlaczego wątroba choruje?
Typowe przyczyny chorób wątroby to np. choroby zakaźne (wirusowe zapalenia typu A, B, C czy cytomegalia), niewłaściwe odżywianie (nadmiar tłuszczów nasyconych), nadużywanie alkoholu i niektórych leków, toksyny środowiskowe czy zatrucia pokarmowe. Niestety często choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego przebiegają bez uchwytnych objawów.
Jakie są objawy chorób wątroby?
Charakterystycznym i widocznym objawem jest żółtaczka, ale zdarza się, że ciężkie uszkodzenie wątroby przebiega bez żółtaczki.
Objawy, które towarzyszą tym chorobom, to m.in. osłabienie, obniżenie tolerancji organizmu na wysiłek, obniżony nastrój, depresja, zaburzenia łaknienia, pobolewanie w prawym podżebrzu czy nietolerancja tłustych i ciężkostrawnych potraw. Inne możliwe objawy chorób wątroby to: alergie, egzemy, wrażliwość na światło, wymioty, obstrukcja, biegunka, gorycz w ustach, ziemista cera czy łamliwe paznokcie.
Co każdy powinien wiedzieć o wątrobie?
Badania laboratoryjne wątroby
Oto zestaw badań, który pozwala ocenić funkcjonowanie wątroby:
1. Oznaczanie OB to badanie oceniające ogólny stan zdrowia i umożliwiające wykrycie stanów zapalnych związanych z różnymi chorobami.
2. Badania morfologii krwi to całościowa analiza wszystkich rodzajów komórek krwi (czerwonych, białych i płytek), większość chorób powoduje widoczne zmiany w morfologii krwi.
3. Badanie czasu protrombinowego PT z oznaczeniem wskaźnika INR pozwala zbadać krzepliwość krwi, w chorobach wątroby występuje znaczny wzrost wartości PT (INR).
4. Próby wątrobowe, w skład których wchodzi ocena, pomiar i oznaczenie enzymów wątrobowych:
a. enzymów wewnątrzkomórkowych hepatocytów, czyli ALT (aminotransferaza alaninowa) i AST (aminotransferaza asparaginowa) to podstawowe badanie przesiewowe w kierunku uszkodzenia wątroby, głównie w następstwie infekcji wirusowych,
b. enzymów związanych z nabłonkiem dróg żółciowych, tj. ALP (fosfataza zasadowa) to badanie uzupełniające w ocenie funkcji wątroby, jego poziom wzrasta głównie w niedrożności przewodów żółciowych, a także GGTP (gamma glutamylotransferaza), czyli badanie przesiewowe w kierunku uszkodzenia wątroby, jego nieprawidłowe wyniki odnotowuje się u osób nadużywających alkohol,
c. bilirubiny całkowitej, co odzwierciedla funkcje wątroby i dróg żółciowych, a także stanowi podstawę rozpoznania żółtaczki.
Zobacz też: O czym świadczy nieprawidłowe stężenie białka całkowitego we krwi?
5. Badania innych enzymów, tj. cholinoesterazy, która produkowana jest w wątrobie i która jest wskaźnikiem jej funkcjonowania, a także dehydrogenazy mleczanowej – bada się ją w kierunku uszkodzenia komórek wątroby na skutek np. zatrucia czy infekcji wirusowych.
6. Opracowanie proteinogramu to szczegółowe badanie, które pozwala na ilościową ocenę najważniejszych grup białek ustrojowych, odchylenia wyników od normy mogą wskazywać na zaburzenia funkcjonowania wątroby.
7. Oznaczanie markerów nowotworowych CEA i AFP – badania te wykonywane są w kierunku raka wątroby i dróg żółciowych, wzrost ich poziomu obserwuje się także w przebiegu wielu chorób nienowotworowych, dlatego na podstawie podwyższonego wyniku nie można wnioskować o obecności nowotworu.
8. Badania serologiczne wykrywające:
a. przeciwciała i antygeny przy wirusowym zapaleniu wątroby typu B (antygeny HBs i HBe, przeciwciała anty-HBc, anty-HBs i anty-HBe), C (przeciwciała anty-HCV) i A (anty-HAV przeciwciała IgM i HAV przeciwciała całkowite),
b. przeciwciała przy autoimmunizacyjnych chorobach wątroby, tj. przy autoimmunizacyjnym zapaleniu wątroby, pierwotnej marskości żółciowej czy przy pierwotnym stwardniającym zapaleniu dróg żółciowych.
9. Badania molekularne metodą PCR stosuje się przy wirusowym zapaleniu wątroby typu B i C, pozwalają identyfikować kwas nukleinowy (materiał DNA) wirusa; dzielą się na jakościowe (stwierdzenie czy we krwi znajduje się wirus) i ilościowe (określenie ile jest cząstek wirusa).
10. Oznaczanie przeciwciał przeciwjądrowych (ANA1) jest testem przesiewowym, to wstępne badanie w kierunku jednego z typów autoimmunologicznego zapalenia wątroby, w przypadku wyniku dodatniego niezbędne jest wykonanie testu kompleksowego (ANA 2), jeśli pomimo wyniku ujemnego klinicznie podejrzewane jest autoimmunologiczne zapalenie wątroby, należy wykonać cały wątrobowy panel autoprzeciwciał.
11. FibroTest i FibroMax – obydwa służą do oceny stopnia zwłóknienia wątroby i stopnia aktywności martwiczo-zapalnej o podłożu wirusowym (HCV, HBV). Natomiast FibroMax dodatkowo ocenia stopień stłuszczenia wątroby, jak i stopień aktywności martwiczo-zapalnej o podłożu metabolicznym i alkoholowym. Wyniki tych badań mogą być wskazaniem do wykonania biopsji.
Zobacz też: Białko C-reaktywne CRP - ważny wskaźnik stanu zapalnego
Źródło: materiały prasowe Biura Prasowego Diagnostyka/mn
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
