Cytopatologia
Cytopatologia (inaczej cytologia kliniczna) zajmuje się badaniem komórek podejrzanych o nowotworowy charakter. Komórki te uzyskuję się za pomocą biopsji lub wymazu, a następnie ocenia się pod mikroskopem. Pobranie materiału za pomocą biopsji należy do metod aspiracyjnych. Polega na nakłuciu guza lub tkanek podejrzanych o rozrost nowotworowy i „wciągnięcia” fragmentu tkanki do strzykawki dzięki wytwarzanemu podciśnieniu.
Wymaz komórek należy do metod złuszczeniowych – pobiera się komórki które samoistnie złuszczyły się z powierzchni nabłonka, naskórka etc. Klasycznym przykładem jest wymaz z szyjki macicy. Do wykonania badania stosuje się specjalne szczoteczki albo grzebyki. Do metod złuszczeniowych należy także pobieranie materiałów bogatych w złuszczone komórki. Należą do nich: popłuczyny z oskrzeli, plwocina, czy płyn z jamy otrzewnej.
W praktyce badanie cytologiczne stosuje się w celu rozpoznania już istniejącego nowotworu, jak również stanów przednowotworowych. Z tego względu stosowane jest jako badanie przesiewowe. Badanie cytologiczne stanowi złoty standard np. w raku szyjki macicy.
Zobacz też: Czy krwioplucie oznacza raka płuc?
Histopatologia
Histopatologia zajmuje się oceną wycinków tkanek w mikroskopie świetlnym. Fragment tkanki pobierany jest chirurgicznie lub przy pomocy aparatów endoskopowych (gastroskopia, kolonoskopia). Badanie histopatologiczne wiedzie prym w rozpoznawaniu raka prostaty i nowotworów piersi.
Badania immunologiczne
Badania immunologiczne korzystają z obecnych we krwi przeciwciał monoklonalnych skierowanych przeciwko szukanym cząsteczkom (antygenom). Metoda ta stosowana jest głównie w hematologii i diagnostyce nowotworów układu chłonnego. Poszukiwane antygeny to najczęściej receptory hormonalne, czynniki proliferacji etc.
Biologia molekularna
Biologia molekularna zajmuje się oceną tkanek i komórek na podstawie ich kodu genetycznego, obecności określonych genów oraz białek będących ich produktami. Podstawową techniką stosowaną w biologii molekularnej jest PCR. Obecność danych genów w komórkach stanowi jedynie czynnik prognostyczny i może tylko sugerować ryzyko związane z wystąpieniem nowotworu. Za pomocą technik biologii molekularnej szukamy genu HER2 w raku piersi oraz genu RET w raku rdzeniastym tarczycy.
Badania obrazowe
Badania obrazowe pozwalają nam znaleźć nowotwór nawet gdy wszystkie badania laboratoryjne nie odpbiegaja od normy, a pacjent nie wykazuje żadnych objawów. Zaliczamy do nich: USG, RTG, MR i TK. Minusem tych badań jest trudność w znalezieniu małych ognisk nowotworowych, nie mówiąc już o pojedynczych komórkach rakowych.
Zobacz też: Kiedy zrobić usg tarczycy?
Badania laboratoryjne – nieswoiste i swoiste
Do nieswoistych badań laboratoryjnych zaliczamy morfologię oraz wskaźniki stanu zapalnego lub obniżonej odporności (OB, białko CRP). Znalezienie niedokrwistości, czy podwyższonego OB nie świadczy o nowotworze, ale często mu towarzyszy. Badania te zawsze wymagają uzupełnienia o badania specjalistyczne.
Za pomocą swoistych badań laboratoryjnych poszukujemy charakterystycznych markerów nowotworowych. Są to substancje wytwarzane fizjologicznie w określonym stężeniu przez zdrowe komórki. Ich stężenie może jednak znacznie rosnąć, gdy dochodzi do procesu rozrostowego. Zmienione nowotworowo komórki mogą bowiem produkować określone związki w znacznie większym stężeniu. Markery nowotworowe służą przede wszystkim do monitorowania przebiegu choroby oraz jej leczenia.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
