Grypa jest ostrą wirusową chorobą układu oddechowego, która powoduje wysoką gorączkę, suchy kaszel, bóle mięśniowo-stawowe i bóle głowy. Stosowanie w leczeniu grypy popularnej aspiryny, czyli kwasu acetylosalicylowego, jest zazwyczaj skuteczne i bezpieczne, ale nie każdy może ten lek zażywać. Odpowiadamy, jak aspiryna działa w przypadku grypy, jak stosować ten lek i kto nie powinien go przyjmować.
Spis treści:
- Czym jest aspiryna (kwas acetylosalicylowy)?
- Aspiryna na grypę – jak działa lek?
- Jak stosować aspirynę na grypę? Dawkowanie
- Bezpieczeństwo stosowania aspiryny na grypę
Czym jest aspiryna (kwas acetylosalicylowy)?
Aspiryna, a dokładniej kwas acetylosalicylowy, jest lekiem o działaniu przeciwgorączkowym, przeciwzapalnym i przeciwbólowym, który należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) – tej samej co m.in. ibuprofen, naproksen czy diklofenak. Aspiryna została wprowadzona do leczenia stanów zapalnych i bólu w 1899 roku, ale jej mechanizm odkryto dopiero w 1971 roku.
Kwas acetylosalicylowy nie tylko obniża gorączkę i łagodzi dolegliwości bólowe, jest również lekiem przeciwpłytkowym (rozrzedza krew), dzięki czemu może zapobiegać groźnym zakrzepom krwi odpowiedzialnym za zawały serca i udary mózgu. Aspiryna jest chętnie stosowana na objawy infekcji dróg oddechowych, w tym grypy. Co warto o tym wiedzieć?
Aspiryna na grypę – jak działa lek?
Aspiryna może być przyjmowana w trakcie grypy w celu złagodzenia objawów:
- obniża gorączkę – główny mechanizm działania leku polega na inaktywacji enzymu cyklooksygenazy (COX), co powoduje zahamowanie powstawania prostaglandyn, dzięki czemu zmniejsza się stan zapalny i spada temperatura,
- zmniejsza ból głowy towarzyszący chorobie; działanie przeciwbólowe (podobnie jak przeciwgorączkowe) rozpoczyna się zwykle w czasie do 30 minut od przyjęcia leku,
- łagodzi stan zapalny, dzięki czemu może zmniejszać objawy takie jak ból gardła i kaszel,
- łagodzi bóle mięśniowo-stawowe, które występują przy grypie.
Trzeba pamiętać przy tym, że jest to lek, który może podrażniać błonę śluzową żołądka. Czasami po aspirynie dokuczają bóle brzucha. Istnieje również zwiększone ryzyko krwawień, jeśli lek jest stosowany przez długi czas.
Co naukowcy sądzą o stosowaniu aspiryny na grypę?
Istnieje kilka prac, które badały działanie kwasu acetylosalicylowego na wirusa grypy. Przede wszystkim specjaliści wskazują, że aspiryna łagodzi objawy infekcji, ale nie skraca czasu trwania grypy. Jedno z niemiecko-austriackich badań (publikacja w piśmie Influenza and Other Respiratory Viruses) sugeruje, że aspiryna może działać przeciwwirusowo w przypadku wirusa grypy A (ten rodzaj wywołuje cięższe zachorowania).
Na razie jest jednak za mało dowodów, aby z pełnym przekonaniem stwierdzić, że kwas acetylosalicylowy hamuje namnażanie patogenu w organizmie. Według innego badania przeprowadzonego na zwierzętach aspiryna w małych dawkach może leczyć zapalenie naczyń krwionośnych wywołane grypą w czasie ciąży.
Z drugiej strony niektóre źródła naukowe stawiają hipotezę, że stosowanie wysokich dawek aspiryny mogło przyczynić się do zgonów wśród młodych ludzi w czasie epidemii grypy hiszpanki. Stąd ważne jest, aby nie nadużywać kwasu acetylosalicylowego i zawsze stosować lek zgodnie z zalecanym dawkowaniem.
Z kolei na łamach pisma Open Forum Infectious Diseases ukazała się praca, w której badacze podkreślili, że wczesne zastosowanie leków z grupy NLZP na grypę daje dobre rezultaty, podczas gdy podawanie aspiryny u pacjentów przebywających w szpitalu z powodu grypy działało gorzej niż niepodawanie tego środka. To sugeruje, że lek nie powinien być stosowany u osób z ciężkim przebiegiem tej infekcji.
Jak stosować aspirynę na grypę? Dawkowanie
Lek zawsze należy stosować zgodnie z informacjami zawartymi w ulotce. Zalecane dawkowanie aspiryny w przypadku grypy wynosi:
- dorośli: jednorazowo 1-2 tabletek (500-1000 mg); w razie konieczności dawka jednorazowa może być powtarzana, jednak nie częściej niż co 4-8 godzin. Maksymalna dawka dobowa to 4000 mg,
- młodzież w wieku powyżej 12 lat: wyłącznie na zlecenie lekarza; jednorazowo 1 tabletka (500 mg); w razie konieczności dawka jednorazowa może być powtarzana, ale nie częściej niż co 4-8 godzin; maksymalna dobowa dawka to 1500 mg kwasu acetylosalicylowego.
Nie wolno podawać aspiryny dzieciom do 12. roku życia (według CDC: do 18 roku życia), zwłaszcza w przypadku grypy, gdyż może spowodować to wystąpienie zespołu Reye’a. Jest to rzadkie, ale groźne dla życia schorzenie, które powoduje uszkodzenie narządów, w tym mózgu i wątroby. Pojawienie się uporczywych wymiotów w przebiegu infekcji może wskazywać na wystąpienie zespołu Reye’a. Potrzebna jest wtedy natychmiastowa pomoc medyczna.
Aspiryna na grypę nie powinna być stosować dłużej niż 3-5 dni bez konsultacji z lekarzem. Aby zmniejszyć ryzyko podrażnienia śluzówki żołądka, tabletki należy przyjmować po posiłkach, popijając dużą ilością wody.
Bezpieczeństwo stosowania aspiryny na grypę. Kto nie może brać leku?
Aspiryna choć ogólnie jest lekiem bezpiecznym, nie jest przeznaczona dla każdego. Leku nie powinny przyjmować:
- dzieci do 12 roku życia, ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu Reye'a (CDC stawia granicę wyżej i odradza stosowania aspiryny na grypę poniżej 18 roku życia),
- pacjenci, którzy mają uczulenie na substancję czynną, czyli kwas acetylosalicylowy, inne salicylany lub którykolwiek z pozostałych składników leku,
- osoby z ciężką niewydolnością serca, wątroby lub nerek,
- osoby jednocześnie stosujące lek metotreksat w dawkach co najmniej 15 mg na tydzień,
- kobiety w III trymestrze ciąży (w I i II trymestrze również jest odradzane przyjmowanie aspiryny, chyba że jest to konieczne),
- osoby z wrzodami żołądka lub dwunastnicy, ponieważ kwas acetylosalicylowy może podrażniać błonę śluzową przewodu pokarmowego,
- osoby ze skazami krwotocznymi (np. hemofilią), ponieważ może dojść do groźnych krwawień,
- osoby chore na astmę, gdyż aspiryna czasami wywołuje astmę aspirynową, objawiającą się napadem duszności.
- ostrożność powinni zachować chorzy na cukrzycę – aspiryna zwiększa działanie leków przeciwcukrzycowych, co może prowadzić do nadmiernego obniżenia poziomu cukru we krwi i zasłabnięcia,
- przeciwwskazaniem do przyjmowania aspiryny mogą być planowane zabiegi chirurgiczne.
Warto pamiętać, że aspiryna podobnie jak inne leki może wywołać działania niepożądane, w tym np. reakcję uczuleniową, bóle brzucha, nudności, niestrawność. W razie ich wystąpienia należy odstawić lek i skonsultować się z lekarzem.
Podsumowując, aspiryna może być pomocna, gdy chorujemy na grypę, poprzez łagodzenie gorączki i dolegliwości bólowych, ale lek należy stosować ostrożnie. Ważne jest przestrzeganie dawkowania i wykluczenie przeciwwskazań. Ze względu na potencjalne ryzyko, w leczeniu grypy warto wykorzystać inne dostępne leki, szczególnie paracetamol i ibuprofen, które są częściej polecane przez lekarzy.
Źródła:
Glatthaar-Saalmüller B, Mair KH, Saalmüller A. Antiviral activity of aspirin against RNA viruses of the respiratory tract-an in vitro study. Influenza Other Respir Viruses. 2017 Jan;11(1):85-92. doi: 10.1111/irv.12421. Epub 2016 Sep 22. PMID: 27542891; PMCID: PMC5155651,
Mazur I, Wurzer WJ, Ehrhardt C, Pleschka S, Puthavathana P, Silberzahn T, Wolff T, Planz O, Ludwig S. Acetylsalicylic acid (ASA) blocks influenza virus propagation via its NF-kappaB-inhibiting activity. Cell Microbiol. 2007 Jul;9(7):1683-94. doi: 10.1111/j.1462-5822.2007.00902.x. Epub 2007 Feb 23. PMID: 17324159,
Suk Yin Chan-Colenbrander, Qi Wang, 2615. Effect of Early NSAID and Aspirin Use on Clinical Outcomes in Patients Hospitalized with Influenza: A Retrospective Study, Open Forum Infectious Diseases, Volume 10, Issue Supplement_2, December 2023, ofad500.2228, https://doi.org/10.1093/ofid/ofad500.2228,
Flu: What To Do If You Get Sick, https://www.cdc.gov/flu/takingcare/index.html
Czytaj także:
Niebezpieczne związki, czyli jakich leków nie można łączyć? O lekach przeciwbólowych i nie tylko
Aspiryna na kaca – czy można ją stosować i na co pomaga?
Aspiryna zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 - wyniki dużego badania
Ibuprofen a COVID-19. Które leki przyjmować w czasie zakażenia koronawirusem?
Ibuprofen i kodeina. EMA ostrzega przed połączeniem popularnych leków
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
