Spis treści:
- Czym jest grypa?
- Objawy grypy
- Rodzaje wirusów grypy
- Jak dochodzi do zakażenia grypą?
- Leczenie grypy
- Powikłania po grypie
- Szczepionka na grypę
Czym jest grypa?
Grypa to ostra choroba zakaźna wywołana przez wirusy grypy atakujące układ oddechowy. W większości przypadków powodują groźną chorobę całego organizmu ze szczególnym nasileniem objawów stanu zapalnego dróg oddechowych. W jej wyniku mogą wystąpić powikłania, zdarzają się też przypadki śmiertelne.
Grypa występuje jako ogniska zachorowań, epidemie lub pandemie. Zjawiska te charakteryzuje ogólnoświatowy zasięg oraz anonimowość wywołującego go wirusa. Większość populacji nie jest na niego uodporniona i dlatego z łatwością przenosi się z człowieka na człowieka.
Pierwszy szczegółowy opis pandemii grypy pochodzi z 1580 r. Od tego czasu odnotowano na świecie ponad 30 pandemii grypy, w których zmarło kilkaset milionów ludzi.
Objawy grypy
Objawy grypy mogą dotyczyć zarówno tylko dróg oddechowych, jak i całego organizmu. Symptomy choroby to:
- wysoka gorączka (nawet do 41°C),
- suchy kaszel,
- bóle mięśni i stawów,
- bóle głowy,
- ból gałek ocznych,
- światłowstręt,
- senność, osłabienie organizmu,
- nieżyt nosa (mało nasilony).
fot. Adobe Stock, kolaż Polki.pl
Rodzaje wirusów grypy
Występują 4 rodzaje wirusa grypy: A (u ludzi i zwierząt), B (tylko u ludzi) i C (atakujące ludzi i świnie) oraz D (pojawia się u bydła). Wirusy A i B są przyczyną ciężkich zachorowań na grypę, które mogą osiągać rozmiary epidemii, natomiast typ C powoduje zachorowania o lżejszym przebiegu (na przykład zapalenie spojówek) i nie wywołuje epidemii.
Zmienność genetyczna wirusów grypy prowadzi co jakiś czas do powstawania groźnych szczepów, które wywołują pandemie. Najczęściej epidemie i pandemie powodują wirusy z rodzaju A. Naukowcy przypuszczają, że głównym źródłem nowych szczepów wirusów mogą być ptaki.
Jak dochodzi do zakażenia grypą?
Choroba przenosi się z człowieka na człowieka drogą kropelkową, np. podczas kichania. Największa ilość zachorowań występuje podczas sezonowych epidemii.
Okres wylęgania wirusa grypy wynosi średnio 2 dni. Osoba dorosła może zarażać 1 dzień przed wystąpieniem objawów oraz do 10 dni po pierwszych symptomach. Małe dzieci oraz osoby z obniżoną odpornością mogą przenosić wirusa na innych przez dłuższy czas.
Grypa atakuje podstępnie i szybko. W przypadku łagodnego ataku może przypominać przeziębienie, choć towarzyszy mu zazwyczaj wysoka gorączka i dreszcze, czasem ból w mięśniach i stawach oraz silne bóle głowy.
Wirus grypy penetruje komórki nabłonka dróg oddechowych, infekując je. W komórkach dochodzi do jego powielenia i już po 6 godzinach jego nowe cząsteczki są uwalniane i mogą zakażać następne komórki.
Objawy grypy nie są na tyle charakterystyczne, aby móc je odróżnić od innych zakażeń układu oddechowego, dlatego należy udać się lekarza, który postawi właściwą diagnozę. Grypę należy leczyć, by nie dała groźnych powikłań. Na grypę można chorować wiele razy w życiu.
Jak leczyć grypę?
Leczenie grypy trwa średnio 7 dni. Polega głównie na łagodzeniu objawów. Nie należy przyjmować antybiotyków, ponieważ jest to infekcja wirusowa, a nie bakteryjna. Choroba mija samoistnie po kilku dniach. Wystarczą leki przeciwgorączkowe (np. paracetamol) oraz leki przeciwzapalne (np. ibuprofen). Na kaszel stosuje się leki przeciwkaszlowe, a na nieżyt nosa spraye hipertoniczne lub izotoniczne.
Bardzo ważny podczas leczenia grypy w domu jest odpoczynek. Nie należy obciążać organizmu ani podejmować żadnych aktywności, za to przyjmować dużo płynów i nawilżać powietrze, by usprawnić działanie dróg oddechowych.
Inaczej przebiega leczenie grypy powikłanej lub o osób z grupy wysokiego ryzyka (np. w wieku poniżej 5 lat lub powyżej 65 lat, ciężarne, otyli, pacjenci z niektórymi chorobami przewlekłymi).
U części chorych na grypę stosuje się leki przeciwwirusowe, jak np. osteltamiwir lub zanamiwir. Jednak te preparaty powinny być podane jak najszybciej od wystąpienia objawów, najlepiej w ciągu 48 godzin. W przypadku powikłanej grypy konieczna jest najczęściej hospitalizacja i dodatkowo podanie antybiotyku.
Choroba może być szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży. W razie wystąpienia objawów grypy w ciąży, najlepiej udać się do lekarza, który może zalecić stosowanie leków przeciwwirusowych.
Komu grożą powikłania grypy?
Najbardziej zagrożeni powikłaniami po grypie są:
- pacjenci powyżej 65. roku życia,
- dzieci poniżej 2. lat,
- chorzy na przewlekłe choroby układu krążenia lub dróg oddechowych,
- chorzy na cukrzycę,
- osoby z osłabioną odpornością,
- osoby po transplantacjach narządów,
- osoby poddawane radio- i chemioterapii,
- osoby zakażone wirusem HIV,
- kobiety w ciąży.
Czy trzeba się szczepić?
Szczepienie przeciw grypie jest zalecane, ale nie obowiązkowe. Jest ono najskuteczniejszą metodą chroniącą przed infekcją. Jest to też niedrogi środek zapobiegawczy, bowiem cena szczepionki na grypę to ok. 30 zł. Warto pamiętać, że niedoleczona grypa może prowadzić do zapalenia płuc lub wad zastawek serca, a także innych powikłań. Szczepienia powinny więc rozważyć wszystkie osoby, a w szczególności niektóre grupy.
Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby szczepieniom przeciw grypie zostały poddane wszystkie osoby po ukończeniu 6. miesiąca życia. Wytyczne dotyczą zwłaszcza osób, które znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania i wstąpienia powikłań pogrypowych, m.in. osoby starsze, kobiety ciężarne, palacze, pacjenci z problemami kardiologicznymi, chorobami układu oddechowego, cukrzycą czy otyłością oraz osoby wykazujące obniżony poziom naturalnej odporności organizmu
– mówi lek. Joanna Pietroń z Centrum Medycznego Damiana.
Pod koniec XX w. szczepienia i rozwój odporności systemów immunologicznych u ludzi, przyczyniły się do zmniejszenia rozwoju grypy. Nie uchroniło nas to jednak w XXI w. przed rozwojem następnej pandemii, zwanej ptasią grypą. Dlatego szczepionki są systematycznie dostosowywane do panujących w danym sezonie wirusów grypy. Szczepionka powinna być przyjmowana co roku.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 05.08.2009.
Więcej o infekcjach:Jak odróżnić grypę od przeziębienia?Szybkie, domowe sposoby na 4 objawy przeziębieniaCzym jest świńska grypa?7 skutecznych sposobów ochrony przed przeziębieniem
Internista, lekarz rodzinny z wieloletnim doświadczeniem. Specjalizuje się w profilaktyce, diagnostyce i leczeniu chorób wewnętrznych. W swojej pracy wykorzystuje nie tylko swoje doświadczenie, ale również rzetelną wiedzę, zgodną z aktualnym stanem rozwoju medycyny. Szczególną uwagę przywiązuje do profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Na co dzień pracuje w Centrum Medycznym Damiana w Warszawie.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
