Gorączka u dzieci jest bardzo często występującym objawem (to powód 20-30% wizyt u pediatry). Zwłaszcza u małych dzieci, u których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni dojrzały. Najczęściej gorączka u maluchów pojawia się przy infekcjach dróg oddechowych o podłożu wirusowym. Przyczynami mogą być również zakażenia bakteryjne (w tym dróg moczowych), grzybicze, a nawet bardzo poważne choroby zagrażające życiu. Nic więc dziwnego, że wysoka temperatura u dzieci budzi niepokój. Ale nie tylko dlatego. Wyższa temperatura może prowadzić do wystąpienia drgawek gorączkowych, czego również obawia się wielu rodziców.
Jednocześnie jesteśmy coraz bardziej świadomi tego, że gorączka to nie wróg, a sprzymierzeniec w walce z chorobą. Dzięki nawet małemu wzrostowi temperatury dochodzi do produkcji komórek odpornościowych, które rozpoznają i neutralizują wrogie drobnoustroje. Stąd popularne stało się stwierdzenie, że dopóki temperatura nie przekroczy 38°C (czyli de facto nie pojawi się "podręcznikowa" gorączka), nie należy podawać leku przeciwgorączkowego. Pediatrzy odradzają takie podejście do dziecięcej gorączki.
Kiedy zbijać gorączkę u dziecka? Nie kieruj się tym mitem
Nie jest prawdą, że dziecku należy podać lek przeciwgorączkowy dopiero wtedy, gdy temperatura ciała przekroczy 38°C. Decyzję o tym, czy zbijać gorączkę, należy podejmować kierując się nie tylko wynikiem na termometrze, ale też samopoczuciem dziecka.
Dziecko może mieć wysoką temperaturę, ale czuć się dobrze, i odwrotnie, może mieć nieznacznie podwyższoną temperaturę, ale wystąpi u niego apatia, osłabienie, dreszcze, senność czy brak apetytu. W takiej sytuacji powinniśmy podać dziecku lek przeciwgorączkowy, nawet jeśli gorączka nie przekroczyła 38°C.
To, czy obniżać gorączkę, zawsze należy rozpatrywać biorąc pod uwagę stan dziecka. Jeśli dziecko ma podwyższoną temperaturę, ale czuje się dobrze i jest aktywne, nie ma potrzeby podawania leku przeciwgorączkowego.
Według zaleceń pediatrów lekiem na gorączkę u dziecka powinien być paracetamol (można podawać od urodzenia) lub ibuprofen (od 3. miesiąca życia).
Sprawdź: dawkę ibuprofenu dla dziecka na kilogram m.c.
Jaka temperatura świadczy o gorączce u dziecka?
Nie ma jednej określonej wartości. W zależności od miejsca mierzenia temperatury, występują inne normy i wartości definiujące gorączkę:
- temperatura mierzona w ustach – norma: 35,5–37,5 (gorączka: ≥ 37,6),
- temperatura mierzona w odbycie – norma: 36,6–37,9 (gorączka: ≥ 38),
- temperatura mierzona pod pachą – norma: 34,7–37,3 (gorączka: ≥ 37,4),
- temperatura mierzona w uchu – norma: 35,7–37,5 (gorączka: ≥ 37,6).
Mierząc temperaturę w różnych miejscach, możemy zauważyć nieco inne parametry, dlatego warto kierować się powyższymi zakresami.
Jak wysoka temperatura powinna zaniepokoić rodzica?
Trudno odpowiedzieć jednoznacznie. Temperatura może się zmieniać i zależeć od różnych czynników, nie tylko od miejsca pomiaru, ale też wieku dziecka lub pory dnia
Ogólnie przyjmuje się, że średnia normalna temperatura mierzona na powierzchni ciała wynosi 37°C, a niemowlęta i małe dzieci mają na ogół wyższą temperaturę niż dzieci starsze i dorośli. Fizjologiczna dobowa zmienność temperatury wynosi od 0,5°C do 1°C, przy najniższych wartościach między godziną 2.00 a 6.00 rano, najwyższych między godziną 17.00 a 19.00, może być indywidualnie zróżnicowana w zależności od aktywności fizycznej, a u dziewcząt również od fazy cyklu miesiączkowego
- wynika z oficjalnych rekomendacji postępowania w praktyce lekarza POZ w przypadku gorączki u dzieci.
Dlatego najważniejsze jest to, co wyłapuje oko rodzica, czyli jak czuje się dziecko.
Jeśli temperatura jest bardzo wysoka, to oczywiście trzeba udać się do lekarza, ponieważ nie wszystkie choroby będą dawały typowe objawy, tak jak ma to miejsce w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych.
Gdy gorączkuje małe dziecko (do 6 roku życia), zawsze należy skonsultować się z pediatrą, niezależnie od jego samopoczucia. Bardzo ważne jest podawanie w czasie gorączki picia. Nawadnianie pomaga dziecku lepiej uporać się z temperaturą.
Jak mierzyć temperaturę u dziecka?
Według zaleceń National Institute of Health and Care Excellence (NICE), u niemowląt w wieku poniżej 4. tygodnia życia temperaturę ciała należy mierzyć za pomocą elektronicznego termometru umieszczonego pod pachą. Zalecane sposoby pomiaru temperatury dla starszych dzieci to:
- Niemowlęta:
- termometr elektroniczny w odbycie (> 6. miesiąca życia),
- termometr na podczerwień do ucha,
- termometr elektroniczny lub ciekłokrystaliczny pod pachą.
- Dzieci < 5. roku życia lub niewspółpracujące:
- termometr elektroniczny w odbycie,
- termometr na podczerwień do ucha,
- termometr elektroniczny lub ciekłokrystaliczny pod pachą.
- Dzieci > 5. roku życia lub współpracujące:
- termometr na podczerwień do ucha,
- termometr elektroniczny w ustach.
Przeczytaj też: Mity na temat gorączki u dziecka
Źródła:
Z. Doniec i inni, Gorączka u dzieci – rekomendacje postępowania w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, doi: 10.5114/fmpcr.2021.102648.
Czytaj także:
Zielony katar – o czym świadczy i jak prawidłowo go leczyć?
Obalamy mity o katarze u dzieci. Powinien znać je każdy rodzic
Katar przy ząbkowaniu - jak wygląda i ile trwa? Jak pomóc dziecku przetrwać przykre dolegliwości?
Co oznacza żółty katar u dziecka? Czy konieczny jest antybiotyk?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
