W Polsce zagrażają nam przede wszystkim dwie poważne choroby przenoszone przez kleszcze: kleszczowe zapalenie mózgu i borelioza. Szczepionka chroni tylko przed tą pierwszą. Jej skuteczność wynosi niemal 100%, pod warunkiem, że będzie powtarzana co kilka lat. Trwają również prace nad szczepionką skierowaną w ogóle przeciwko kleszczom, dzięki której układ odpornościowy neutralizowałaby te pajęczaki od razu po ukąszeniu.
Spis treści:
- Szczepionka przeciw kleszczom
- Szczepionka przeciw kleszczom - kleszczowe zapalenie mózgu
- Szczepionka przeciw kleszczom - borelioza
- Dlaczego kleszczy jest coraz więcej?
Szczepionka przeciw kleszczom
Na razie nie istnieje szczepionka konkretnie przeciwko kleszczom, a przeciwko określonym drobnoustrojom przez nie przenoszonym.
Badacze pracują nad środkiem, który spowodowałoby, że kleszcz po wbiciu się w skórę człowieka jest od razu atakowany przez jego układ odpornościowy, zostaje zneutralizowany i odczepia się, zanim chorobotwórcze patogeny zdążą dostać się do organizmu. Wykorzystuje się w tym celu ślinę pajęczaków, z której wyodrębniono antygeny służące do opracowania szczepionki.
Tego typu szczepionki przeciwko kleszczom są stosowane u zwierząt hodowlanych od lat, jednak są skierowane przeciwko innym rodzajom kleszczy, a nie tym, które atakują człowieka.
Szczepionka przeciw kleszczom - kleszczowe zapalenie mózgu
W Polsce dostępne są inaktywowane (zabite) szczepionki przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM). Ochronę zapewnia nam przyjęcie 3 dawek szczepienia podstawowego, a następnie dawek przypominających co 3-5 lat.
Ostatni dzwonek na zaszczepienie się przeciwko kleszczom to wczesna wiosna, możemy zrobić to również zimą. Jaka jest skuteczność preparatu? Badania wskazują, że nieco ponad 95% osób po jego przyjęciu wytwarza ochronne przeciwciała, co oznacza, że ta grupa jest zabezpieczona przed powikłaniami choroby.
Przeciwwskazania do szczepienia przeciw kleszczom to:
- anafilaksja po wcześniejszych dawkach szczepienia,
- ostra choroba z gorączką,
- reakcja alergiczna na związki pomocnicze będące w składzie szczepionki.
Jak po każdej szczepionce, również po tej przeciw KZM, mogą wystąpić niepożądane odczyny poszczepienne. PZH-Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego wymienia: obrzęk, zaczerwienienie i bolesność w miejscu szczepienia. Mogą, choć rzadko, wystąpić reakcje ogólne, jak gorączka, osłabienie i objawy przypominające grypę.
Szczepionka przeciw KZM może być zastosowana u dorosłych i dzieci. Rekomendowana jest osobom zamieszkującym tereny endemiczne oraz narażonym zawodowo na ugryzienia kleszczy, np. pracującym przy uprawie roślin.
Jedna dawka szczepionki kosztuje 100-150 zł.
Szczepionka przeciw kleszczom - borelioza
Aktualnie nie ma szczepionki chroniącej przed boreliozą. W 1998 roku na rynek wprowadzono szczepionkę przeciw boreliozie firmy GlaxoSmithKline, opartą na białku powierzchniowym A z bakterii Borrelia burgdorferi , która została zatwierdzona przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków. Pewien czas po zastosowaniu szczepionki wpłynęło kilkadziesiąt zgłoszeń autoimmunologicznych działań niepożądanych oraz pozew zbiorowy przeciwko producentowi, co spowodowało spadek sprzedaży i ostatecznie wycofanie szczepionki z obrotu.
Profilaktyką zachorowania na choroby odkleszczowe jest oczywiście unikanie ukąszenia przez te pajęczaki. Podczas wycieczek do potencjalnych miejsc bytowania kleszczy należy stosować odpowiednie preparaty i ubiór. Po każdym spacerze należy oglądać ciało, aby wychwycić owady, które zdążyły nas ukąsić.
Dlaczego kleszczy jest coraz więcej?
Kleszcze zaliczane do gromady pajęczaków, a podgromady roztoczy, są zewnętrznymi pasożytami głównie kręgowców, w tym człowieka. Od pewnego czasu obserwuje się globalne, stopniowe zwiększanie ilości kleszczy. Przyczyną tego stanu rzeczy są prawdopodobnie zmiany klimatyczne, w tym łagodniejsze zimy. Mniej surowy klimat umożliwia im zasiedlanie wcześniej niedostępnych terenów.
Kleszcze zaliczane do gromady pajęczaków, a podgromady roztoczy, są zewnętrznymi pasożytami głównie kręgowców, w tym człowieka. Od pewnego czasu obserwuje się globalne, stopniowe zwiększanie ilości kleszczy. Przyczyną tego stanu rzeczy są prawdopodobnie zmiany klimatyczne, w tym łagodniejsze zimy. Mniej surowy klimat umożliwia im zasiedlanie wcześniej niedostępnych terenów.
Większa mobilność człowieka oraz jego pupili, tj. kotów i psów również wpływa na poszerzenie ekspansji kleszczy w miejskich parkach, na placach zabaw, podwórkach, ogrodach. Kleszcze są wektorami wielu chorób. Są odpowiedzialne za przenoszenie bakterii, wirusów i pierwotniaków. Przenoszone organizmy mogą wywoływać takie choroby jak: kleszczowe zapalenie mózgu, borelioza, tularemia, mycoplasma, gorączka plamista Gór Skalistych, gorączka Q.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 06.09.2018
Więcej artykułów o kleszczach i przenoszonych przez nie chorobach:
Jak wyciągnąć kleszcza?
Neuroborelioza: objawy, diagnostyka, leczenie.
Jaka grupa krwi najbardziej przyciąga kleszcze?
Choroby odkleszczowe - 4 groźne choroby przenoszone przez kleszcze
Choroby odkleszczowe – jak wykluczyć zakażenie?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
