DTP szczepionka: przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi

Szczepionka DTP fot. Adobe Stock
Szczepionka DTP chroni przed zachorowaniem na błonicę (dyfteryt), tężec i krztusiec. DTP podaje się w kilku dawkach: w 2., między 3.-4. oraz 7. miesiącu życia oraz dawki przypominające: w 14. i 19. roku życia.
Edyta Liebert / 07.01.2020 08:11
Szczepionka DTP fot. Adobe Stock

Spis treści:

DTP szczepionka błoniczo-tężcowo-krztuścowa - co zawiera

Szczepionka DTP chroni przed zachorowaniem na: błonicę (dyfteryt), tężec i krztusiec wywoływane przez maczugowce błonicy, laseczki tężca oraz przez pałeczki krztuśca.
 
Substancjami czynnymi szczepionki są toksoidy: tężcowy i błoniczy (niezakaźne składniki pochodzące od bakterii) oraz zawiesina zabitego, czyli niezakaźnego szczepu krztuśca (pełnokomórkowy składnik krztuścowy szczepionki lub bezkomórkowy).
 
Po podaniu szczepionki organizm dziecka wytwarza przeciwciała, które chronią przed zachorowaniem na te choroby.
 

Kiedy podaje się szczepionkę DTP

Szczepionka DTP występuje w wersji pełnokomórkowej tradycyjnej (DTPw) oraz bezkomórkowej i łagodniejszej (DTPa). Jest to szczepienie obowiązkowe w kalendarzu szczepień 2020. Szczepionka służy do czynnego uodpornienia dzieci od 7. tygodnia życia do ukończenia 2. roku życia zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych.
 
Dawki DTP szczepionki są podawane w następujących okresach:
  • w 2. miesiącu życia (między 6. a 8. tygodniem życia) - szczepionka może być podawana podskórnie lub domięśniowo;
  • między 3. a 4. miesiąca życia (od poprzedniego szczepienia powinno upłynąć ok. 6-8 tygodni) - szczepionka podawana jest podskórnie lub domięśniowo;
  • w 7. miesiącu życia - szczepionka jest podawana domięśniowo;
  • w 14. roku życia - jest to szczepionka Td przeciwko błonicy i tężcowi podawana podskórnie lub domięśniowo;
  • w 19. roku życia lub ostatnim roku nauki szkolnej - szczepionka Td przeciwko błonicy lub tężcowi podawana podskórnie lub domięśniowo.
Dzieci, które nie zostały zaszczepione w zalecanych terminach mogą być szczepione do ukończenia 3. roku życia pod warunkiem, że nie ma przeciwwskazań do szczepienia przeciw krztuścowi szczepionką pełnokomórkową (DTPw).
 
Szczepienie szczepionką DTPa (bezkomórkowa) jest coraz częściej wybierane. Szczepionki bezkomórkowe zamiast całych komórek bakteryjnych zawierają tylko kilka oczyszczonych białek bakterii krztuśca. Wchodzą one w skład dostępnych w Polsce płatnych szczepionek wieloskładnikowych 5w1 czy 6w1 (Hexacima, Infanrix hexa, Infanrix-IPV + Hib, PENTAXIM).
 
Szczepionka DTPa może być wykonywane w następujących przypadkach i jest refundowana:
 
  • w mózgowym porażeniu dziecięcym (bez predyspozycji do drgawek),
  • gdy dziecko choruje na Zespół Downa,
  • jeżeli stwierdzono drgawki przygodne w wywiadzie, ale wtedy zaleca się osłonę farmakologiczną i ocenę EEG (elektroencefalografię),
  • u niemowląt i dzieci z rozpoznaną padaczką, u których napady nie występują od co najmniej 12 miesięcy, w wyniku leczenia, 
  • u niemowląt, jeżeli u członków rodziny występowały drgawki lub ewentualnie reakcje poszczepienne po szczepieniu szczepionką DTP,
  • u dzieci z obniżoną odpornością np. związaną z zakażeniem wirusem HIV, nawet wówczas, jeżeli uzyska się odpowiedź w ograniczonym stopniu,
  • wcześniaków.

Kiedy nie stosować szczepionki DTP

Istnieją przeciwwskazania do szczepienia szczepionką DTP. Są to:
  • uczulenie na substancje czynne lub którykolwiek z pozostałych składników tej szczepionki,
  • ostre stany chorobowe przebiegające z gorączką,
  • choroby przewlekłe w okresie zaostrzenia (w tych przypadkach szczepienie należy wykonać po ustąpieniu zaostrzenia choroby,

Oraz jeśli:

  • w ciągu 2 dni od poprzedniego podania szczepionki u dziecka: wystąpił trwający 3 i więcej godzin nieutulony ciągły płacz lub krzyk o wysokich tonach (krzyk mózgowy), nastąpiło podwyższenie temperatury ciała do 40,5ºC i powyżej, niewywołane innymi czynnikami,
  • jeśli w ciągu 3 dni od poprzedniego podania szczepionki u dziecka wystąpiły objawy mózgowe manifestujące się zaburzeniem świadomości i ogniskowymi objawami neurologicznymi, wystąpiły drgawki przebiegające z gorączką lub bez,
  • jeśli w ciągu 7 dni od poprzedniego szczepienia u dziecka miała miejsce utrata świadomości lub epizod hipotensyjno-hiporeaktywny (obniżenie ciśnienia, zwiotczenie mięśni, zmniejszona wrażliwość na bodźce, senność, bladość i (lub) zasinienie skóry) mogące przebiegać z zaburzeniami oddychania.

Jak wygląda szczepienie DTP

Każde szczepienie musi być poprzedzone badaniem lekarskim i wywiadem na temat ogólnego stanu zdrowia oraz wcześniej wykonanych i zanotowanych szczepień. Konieczne jest też posiadanie książeczki zdrowia dziecka.

Po wystawionym przez lekarza skierowaniu oraz po podpisaniu przez rodzica formularza, że został poinformowany czym dziecko będzie szczepione i jakie mogą być niepożądane odczyny poszczepienne, rodzic udaje się z dzieckiem do gabinetu zabiegowego - musi się tam znajdować karta szczepień dziecka.

Pielęgniarka wykonująca zastrzyk domięśniowo powinna w obecności rodzica wyjąć z lodówki i okazać numer serii oraz datę ważności szczepionki

Dobrze jest, jeśli jest dodatkowa osoba, która kontroluje dziecko i sytuację. Szczepionka DTP nie należy do bardzo bolesnych, trudniejsza dla dziecka jest szczepionka przeciwko pneumokokom czy WZW B. 

Po szczepieniu należy odczekać 30 minut i obserwować dziecko, czy nie dostało uczulenia. Potem można udać się do domu. Jeśli wystąpi gorączka ok. 38°C, należy stosować paracetamol zgodnie z instrukcją na ulotce. W przypadku obrzęku wokół miejsca wkłucia - rozpuść 1 łyżeczkę sody w letniej wodzie i przykładaj dziecku w miejscu wkłucia. Po każdym szczepieniu może wystąpić NOP.

Szczepionka DTP - skutki uboczne

Skutki uboczne po szczepionce DTP to zazwyczaj: obrzęk, ból i zaczerwienienie w miejscu wkłucia. Mogą też pojawić się nudności, wymioty i czasami niewielka, rzadziej wysoka gorączka. Bardzo rzadko może dojść do niedowładu kończyn, zaburzeń neurologicznych lub zwiotczenia mięśni. O wiele mniejsze ryzyko wiąże się z podaniem szczepionki bezkomórkowej DTPa.

Zawsze należy poinformować lekarza o wystąpieniu poszczepiennych działań niepożądanych. Szczepionka DTP może być podawana w tym samym czasie z innymi szczepionkami, jest podawana jako wstrzyknięcie głęboko podskórne lub domięśniowe, dlatego inna lub kolejna szczepionka musi być wstrzyknięta np. w drugą nogę.
 
Ważne! Po szczepieniu powinnaś dostać ulotkę szczepionki, która zawsze znajduje się w jej opakowaniu. 

Przeczytaj więcej o chorobach:Tężec: objawy, przebieg, leczenieKrztusiec: koklusz u dzieci może przyczynić się do śmierci

 

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA