Spis treści:
- Co jest przyczyną zapalenia krtani u dziecka
- Objawy zapalenia krtani u dziecka
- Postępowanie przy zapaleniu krtani
- Ile trwa zapalenie krtani u dziecka
- Podgłośniowe zapalenie krtani (krup)
- Domowe sposoby leczenia
Co jest przyczyną zapalenia krtani
Zapalenie krtani (nazywane też czasami zespołem krupu) jest chorobą wywoływaną głównie przez wirusy (ok. 90% przypadków zachorowań). Najczęściej są to wirusy paragrypy (rzadziej wirusy grypy, adenowirusy czy RSV). Etiologia tej infekcji jest ważna, ponieważ jeden z rodzajów zapalenia krtani – zapalenie nagłośni, jest powodowany przez bakterie i wymaga odmiennego leczenia. Z tego względu konieczne jest różnicowanie poszczególnych jednostek chorobowych. W źródłach medyczny zapalenie krtani u dziecka dzieli się na kilka typów, m.in.:
- zapalenie nagłośni (występuje głównie u dzieci w wieku 1-10 lat, przyczyną są przeważnie pałeczki grypy typu B – Hib, rzadziej paciorkowce),
- podgłośniowe zapalenie krtani (przyczyna wirusowa, pacjentami są najczęściej dzieci w wieku 1-6 lat),
- skurczowe zapalenie krtani,
- zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli.
Objawy zapalenia krtani u dziecka
Zapalenia krtani występuje najczęściej w okresie jesiennym i zimowym. Objawy, które wynikają z obrzęku krtani, to przede wszystkim:
- szczekający kaszel (przypomina szczekanie psa, stąd to określenie),
- szorstki świst wdechowy,
- chrypka.
Objawy zapalenia krtani u dzieci często nasilają się w nocy. Wcześniej przypominają przeziębienie, pojawia się katar i drapanie w gardle.
W przypadku zapalenia nagłośni pojawiają się:
- duszność,
- wysoka gorączka,
- przytłumiony głos,
- świst krtaniowy,
- problemy z głosem (afonia),
- ból przy przełykaniu,
- powiększone węzły chłonne.
To, co zwykle wskazuje na infekcję wirusową, to poprzedzające chorobę objawy przeziębienia (katar, kaszel), powolne narastanie objawów w ciągu kilku dni, szczekający kaszel, niewielka gorączka (mniej niż 38,5 stopni Celsjusza) oraz zaostrzenie przebiegu choroby w nocy. Nawet jeśli te objawy nie wystąpią, warto wiedzieć: kiedy kaszel dziecka powinien niepokoić.
W przebiegu zapalenia krtani może dojść do znacznego obrzęku krtani. Ogranicza to znacznie drożność dróg oddechowych. Potencjalnie jest to stan zagrażający życiu, ważna jest szybka reakcja rodzica, diagnoza lekarska i podjęcie leczenia. Objawem wymagającym natychmiastowej reakcji, świadczącym o znacznych problemach z oddychaniem, jest sinica.
Postępowanie przy zapaleniu krtani
W przypadku wystąpienia u dziecka nagłego ataku duszącego kaszlu, duszności i chrypy, przede wszystkim nie należy panikować i stresować dziecka, gdyż może to nasilić symptomy. Istotne jest uspokojenie dziecka i umożliwienie mu zaczerpnięcia chłodnego i wilgotnego powietrza – chłód obkurczy krtań i ułatwi oddychanie. Należy ułożyć dziecko w wygodnej dla oddychania pozycji, otworzyć okno, zamrażalnik lub lodówkę, i pozwolić dziecku oddychać chłodniejszym powietrzem. Jeżeli objawy nie ustępują lub się nasilają, należy wezwać karetkę pogotowia. Tak wygląda pierwsza pomoc w przypadku ostrych objawów zapalenia krtani.
Ogólnie jednak leczenie zapalenia krtani zależy od przyczyny. Gdy choroba ma podłoże wirusowe, stosuje się leczenie objawowe:
- leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (np. paracetamol),
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen),
- leki przeciwkaszlowe,
- leki rozrzedzające wydzielinę i ułatwiające jej wykrztuszanie (leki mukolityczne),
- glikokortykosteroidy wziewne (do nebulizacji lub w aerozolu) – przy obrzęku krtani,
- oszczędzanie głosu i odpoczynek,
- utrzymywanie optymalnej temperatury powietrza: 20–22°C, oraz wilgotności na poziomie 50-70%,
- wyeliminowanie czynników drażniących, jak dym tytoniowy,
- picie dużej ilości płynów.
Antybiotyk, czyli leczenie przyczynowe (eliminujące czynnik powodujący chorobę), stosuje się, gdy doszło do zakażenia bakteryjnego, zatem w przypadku rozpoznania zapalenia nagłośni lub nadkażenia bakteryjnego w przypadku wirusowego zapalenia krtani.
Zapalenie krtani u niemowląt do 6. miesiąca życia oraz u dzieci, u których występują cięższe objawy, jak np. silna duszność, wymaga hospitalizacji.
Ile trwa zapalenie krtani u dziecka?
Ostre zapalenie krtani u dziecka przebiegające bez powikłań, trwa od kilku do kilkunastu dni. Infekcja wirusowa rozpoczyna się niepozornie, trwającymi kilka dni objawami przypominającymi przeziębienie, a nasilenie objawów świadczących o obrzęku krtani (szczekający kaszel, chrypa) zwykle zaskakuje rodziców nocą lub wczesnym rankiem.
Podgłośniowe zapalenie krtani (krup)
Podgłośniowe zapalenie krtani jest najczęstszą przyczyną ostrych zaburzeń oddechowych u małych dzieci. Krup występuje najczęściej pomiędzy 6. miesiącem a 6. rokiem życia (ze szczytem zachorowań w 2. roku życia).
W wyniku uszkodzenia przez wirusy błony śluzowej okolicy podgłośniowej krtani, pojawia się duszność wdechowa (czyli trudność przy wciągnięciu powietrza do płuc) oraz charakterystyczny świst krtaniowy (tzw. stridor). Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową.
Objawy krupu ustępują zazwyczaj po ok. 48 godzinach. Mniej niż 5% dzieci wymaga hospitalizacji, z czego tylko u 2% pacjentów potrzebna jest intubacja.
Powikłania po zapaleniu krtani
Ze względu na początkowe objawy, zapalenie krtani może być pomylone z przeziębieniem. Jeśli szybko nie nastąpi właściwa diagnoza i leczenie, choroba może prowadzić do powikłań: najczęstszym jest zapalenie płuc. Zapalenie krtani może uszkodzić w rzadkich przypadkach struny głosowe. Powikłania bywają najgroźniejsze właśnie u dzieci, dlatego nie należy bagatelizować objawów choroby.
Domowe sposoby leczenia zapalenia krtani
Do domowych sposobów leczenia zapalenia krtani należą:
- nawilżanie powietrza i utrzymywanie właściwej temperatury (wilgotność 50-70%, temperatura 20-22°C),
- przyjmowanie dużej ilości płynów (dostosowane do wieku dziecka, czytaj: ile powinno pić dziecko?)
- oszczędzanie głosu,
- odpoczynek,
- inhalacje parą wodną lub roztworem soli fizjologicznej, ewentualnie na bazie ziół działających przeciwzapalnie, jak szałwia, rumianek, tymianek (jeśli nasilają dolegliwości, należy unikać),
- wyeliminowanie drażniących czynników, np. dymu tytoniowego.
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 31.12.2010
Źródła: A. Załęski, K. Wzorek, Postępowanie w najczęstszych infekcjach w POZ w oparciu o EBM, Forum pediatrii praktycznej 16/2017,
T. Ilczak i inni, Ostre zapalenie krtani u dzieci w praktyce ratownika medycznego, Na Ratunek. Magazyn dla służb Ratujacych Życie [online], naratunek.elamed.pl/artykul/ostre-zapalenie-krtani-u-dzieci-w-praktyce-ratownika-medycznego/37750, [dostęp:] 24.09.2020.
Więcej na podobny temat:
Zapalenie krtani – objawy i skuteczne leczenie
Zapalenie krtani domowe sposoby: inhalacje, płukanki, zioła, soki
Dlaczego należy się bać obrzęku krtani?
Suchy kaszel u dziecka - rozpoznanie, przyczyny, leczenie, domowe sposoby
Kaszel u dziecka - leczenie kaszlu u dzieci - jak leczyć kaszel
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
