Szczepionka przeciw tężcowi jest tanią i skuteczną formą profilaktyki przeciwko tężcowi. Może być podawana dzieciom, kobietom ciężarnym oraz osobom z obniżoną odpornością. Zawiera oczyszczoną i nieaktywną toksynę tężcową (tzw. toksoid). W Polsce szczepionka na tężec występuje w kilku wariantach: pojedyncza (T), skojarzona dwuwalentna (tężec i krztusiec), skojarzona potrójna (DTP: błonica, tężec, krztusiec) oraz jako skojarzona szczepionka DTP ze składnikami Hib, polio lub wzwB.
Szczepienie przeciwko tężcowi jest w Polsce obowiązkowe i bezpłatne dla dzieci i młodzieży do ukończenia 19 lat. Odpłatnie mogą się zaszczepić również dorośli.
Spis treści:
- Szczepionka na tężec - czym jest tężec?
- Szczepionka przeciw tężcowi dla dzieci (DTP)
- Szczepionka przeciw tężcowi dla dorosłych
- Przeciwwskazania i powikłania po szczepionce na tężec
- Koszt szczepionki na tężec
Szczepionka na tężec - czym jest tężec?
Tężec (tetanus) to ostra choroba układu nerwowego wywołana przez bakterie laseczki tężca (Clostridium tetani). Drobnoustroje, w wyniku wytwarzania toksyny neurotropowej, powodują objawy takie jak, szczękościsk, skurcze i sztywność mięśni. U noworodków nieleczony tężec prawie zawsze kończy się śmiercią, najczęściej z powodu bezdechu lub sepsy. U noworodków choroba objawia się m.in. niemożnością ssania.
Do zakażenia tężcem dochodzi najczęściej poprzez skaleczenia i rany szarpane, rzadziej przez błony śluzowe czy przez narządy rodne. Przy braku zachowania zasad sanitarnych może dojść do zakażenia noworodka przez kikut pępowiny.
O zakażenie teoretycznie nie jest trudno, ponieważ bakterie tężca występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie i przewodzie pokarmowym zwierząt. Każda rana może stać się potencjalnym źródłem infekcji.
Szczepionka jest aktualnie najlepszą metodą zapobiegania tężcowi.
Szczepionka przeciw tężcowi dla dzieci (DTP)
Zgodnie z obowiązującym w Polsce Programem Szczepień Ochronnych każde dziecko powinno otrzymać w sumie 6 dawek szczepionki. Najpierw 4 dawki schematu podstawowego przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (tzw. szczepionka DTP) w:
- 2. miesiącu,
- 3.-4. miesiącu,
- 5. miesiącu,
- 16.-18. miesiącu.
A następnie 2 dawki przypominające w:
- 6. roku życia (szczepionka DTaP),
- 14. roku życia (szczepionka dT lub jako zalecane szczepienie dTap).
Z czasem poziom przeciwciał przeciwko tężcowi w organizmie spada. Powyższy schemat szczepień ma sprawić, że układ immunologiczny wytworzy pełną i trwałą odporność na wymienione choroby.
Szczepionka przeciw tężcowi dla dorosłych
Dzięki obowiązkowym szczepieniom udało się wyeliminować zachorowania na tężec wśród dzieci. Narażeni są jednak dorośli, którzy byli dawno szczepieni. W Polsce pacjentami są przeważnie osoby powyżej 60. roku życia (kilkanaście osób rocznie), u których infekcja przebiega bardzo ciężko, często prowadząc do śmierci.
W związku ze stopniowym zmniejszaniem się liczby przeciwciał przeciwko tężcowi po szczepieniu, zaleca się osobom dorosłym przyjmowanie szczepionki przypominającej co 10 lat.
Szczepienie na tężec powinny rozważyć:
- osoby podróżujące w regiony, gdzie jest więcej zachorowań na tężec,
- wykonujące zajęcia narażające na zakażenie tężcem,
- osoby z personelu medycznego mające kontakt z noworodkami i niemowlętami,
- osoby będące w otoczeniu dzieci do 12. miesiąca życia,
- kobiety planujące ciążę lub w ciąży (po 28. tygodniu ciąży).
Przy czym trzeba wspomnieć, że ostatnie badania podważają potrzebę przyjmowania dawek przypominających przez osoby dorosłe. Niedawny artykuł opublikowany w czasopiśmie „Clinical Infectious Diseases” wskazuje, że przypominające szczepionki przeciwko tężcowi i błonicy nie są konieczne dla osób dorosłych, które zakończyły serię szczepień w dzieciństwie. Ma to być zgodne z aktualnymi zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Obserwacje te wymagają jednak dalszych badań.
Przeciwwskazania i powikłania po szczepionce na tężec
Szczepionka na tężec nie powinna być podawana:
- w przypadku infekcji przebiegającej z gorączką,
- jeśli wystąpił wstrząs anafilaktyczny po podaniu szczepionki,
- przy wrodzonym braku przeciwciał u dzieci (wówczas stosuje się przeciwciała tężcowe jako bierną formę profilaktyki).
Szczepionka na tężec uznawana jest za bezpieczną, nie są znane niepożądane odczyny poszczepienne po podaniu pojedynczej (nieskojarzonej) szczepionki.
Szczepionka przeciw tężcowi jest bezpieczna. Może powodować łagodne odczyny miejscowe, tj. ból w miejscu podania, zaczerwienienie, bolesny obrzęk
- informują eksperci Narodowego Instytutu Zdrowia - Państwowego Zakładu Higieny.
Trzeba jednak pamiętać, że szczepienie na tężec jest najczęściej podawane w formie szczepionki skojarzonej. W tym przypadku mogą występować inne działania niepożądane, np. reakcje alergiczne, wysypka, niepokój, płaczliwość, zwiotczenie mięśni, drżenia, senność, niedowład, drgawki gorączkowe, biegunka, dreszcze lub objawy zakażenia górnych dróg oddechowych.
Koszt szczepionki na tężec
Szczepionka na tężec jest bezpłatna w ramach szczepień obowiązkowych. Można również zaszczepić się na własny koszt. Wówczas za pojedynczą szczepionkę zapłacimy maksymalnie 50 zł. Szczepionka skojarzona może być droższa: od 80 do 200 zł.
Więcej na temat szczepień:Szczepionka przeciw meningokokom: kiedy szczepić, jaka cena?Rotawirusy. Szczepienie obowiązkowe od 2021 rokuSzczepienie na ospę. Co zawiera szczepionka, ile kosztuje, kiedy jest obowiązkowa?Szczepionka przeciw kleszczom - czy można zaszczepić się na boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu?Szczepionka 6w1: skutki uboczne, przeciwwskazania, cena i opinieSzczepionka 5w1 - choroby, skutki uboczne, cena i przeciwwskazaniaDTP szczepionka: przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowiSzczepionka na koronawirusa. Korzyści, skutki uboczne, kto i kiedy otrzyma szczepienie przeciwko COVID-19?Szczepienie przeciw grypie – nowe szczepionki, cena, kiedy się zaszczepić?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
