Spis treści:
- Suchy kaszel – jak go odróżnić od mokrego?
- Suchy kaszel – przyczyny
- Domowe sposoby na suchy kaszel
- Leki na suchy kaszel
- Suchy kaszel u dziecka – jak mu zaradzić?
- Suchy kaszel w nocy
Suchy kaszel – jak go odróżnić od mokrego?
Suchy kaszel to bardzo częsty objaw, który charakteryzuje się brakiem odkrztuszania wydzieliny z dróg oddechowych – w przeciwieństwie do mokrego kaszlu, przy którym występuje odkrztuszanie plwociny. Suchy kaszel jest to tzw. kaszel nieproduktywny. Czasami trudno jednoznacznie stwierdzić, czy mamy do czynienia z suchym czy mokrym kaszlem – mówi się wtedy o kaszlu mieszanym.
Cechą charakterystyczną suchego kaszlu są łaskotanie oraz suchość w gardle. Inne objawy:
- brak wydzieliny,
- "głuchy" kaszel,
- ciągły odruch kasłania.
Suchy kaszel często jest męczący i dokuczliwy, zdarza się, że powoduje odruch wymiotny. Mogą mu towarzyszyć różnorodne objawy, takie jak: spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, ból w klatce piersiowej, katar, gorączka, zatkany nos, duszność, świsty, utrata głosu, refluks i inne.
Suchy kaszel – przyczyny
Istnieje wiele możliwych powodów tej dolegliwości. Najczęstszą przyczyną suchego kaszlu u dorosłych i dzieci jest infekcja górnych dróg oddechowych, np.:
- przeziębienie – objawy przeziębienia są stosunkowo łagodne, kaszel początkowo suchy przechodzi w kaszel mokry,
- zapalenie oskrzeli – najpierw kaszel jest suchy, następnie przechodzi w mokry, pojawiają się złe samopoczucie, gorączka,
- grypa – charakterystyczny jest suchy, męczący kaszel, oprócz tego złe samopoczucie, ból głowy, bóle mięśniowe, gorączka (często wysoka),
- COVID-19 – objawy podobne, jak przy grypie, oprócz tego zaburzenia węchu i smaku, chory może mieć suchy kaszel lub mokry (czytaj: Kaszel przy COVID-19),
- zapalenie zatok – kaszel suchy występuje w wyniku spływania wydzieliny z zatok po ścianie gardła i drażnienia śluzówki, może pojawić się ból głowy przy pochylaniu, ból i ucisk w okolicy zatok,
- zapalenie krtani – typowe objawy oprócz suchego napadowego kaszlu, to chrypa i bezgłos, ogólne objawy infekcji wirusowej,
- krup, czyli podgłośniowe zapalenie krtani u dziecka – charakterystyczny jest tzw. szczekający suchy kaszel, świst krtaniowy; szczyt zachorowań ok. 2. roku życia.
Innymi przyczynami kaszlu nieproduktywnego (oprócz infekcji) mogą być:
- zaostrzenie przewlekłej choroby płuc (POChP),
- zażywanie leków z grupy ACEI,
- astma,
- alergia,
- niewydolność serca,
- śródmiąższowe choroby płuc,
- nowotwór.
Przewlekły suchy kaszel, czyli taki, który trwa dłużej niż 8 tygodni, powinien być skonsultowany z lekarzem. Jego przyczynami są najczęściej:
- przewlekłe zapalenie oskrzeli,
- POChP,
- palenie papierosów,
- kaszel poinfekcyjny,
- spływanie wydzieliny z nosa do gardła (przewlekły nieżyt nosa, przewlekłe zapalenie zatok, alergia).
Domowe sposoby na suchy kaszel
Suchy kaszel często przechodzi samoistnie. Leczenie warto jednak wspomóc domowymi sposobami na kaszel. Szczególnie ważne są nawilżenie i odpowiednie nawodnienie, dzięki czemu drogi oddechowe sprawniej działają i usuwają drażniące czynniki.
Najlepsze domowe sposoby na suchy kaszel to:
- domowe syropy, np. syrop z cebuli i czosnku,
- picie dużej ilości płynów: szczególnie naparów z ziół wytwarzających powlekające śluzy (prawoślaz, liść podbiału, porost islandzki, liść babki lancetowatej, siemię lniane), herbat z miodem, soków owocowych, herbat owocowych,
- płukanki na gardło: ziołowe (szałwia, tymianek, rumianek, nagietek) albo płukanka z soli,
- inhalacje np. z samej pary wodnej, soli fizjologicznej, wody z olejkiem eukaliptusowym, miętowym, rumiankiem lub szałwią,
- ciepłe kąpiele z dodatkiem olejków eterycznych (miętowy, kamfora),
- nawilżanie powietrza.
Leki na suchy kaszel
Na kaszel suchy stosuje się na ogół leki przeciwkaszlowe, hamujące odruch kaszlu, zawierające np. butamirat, lewodropropizynę, kodeinę, dekstrometorfan. Dobrze działają również syropy ziołowe zawierające np. prawoślaz, porost islandzki, babkę lancetowatą. Można stosować także tabletki do ssania z tymiankiem, które pozwolą pozbyć się chrypki.
Należy pamiętać o tym, aby zachować ostrożność przy stosowaniu kodeiny i używać jej przez krótki czas. Kodeina to uzależniająca substancja. Nie można podawać jej dzieciom poniżej 12. roku życia, a na kaszel powinno się jej unikać u chorych do 18. roku życia. Również dekstrometorfan w przypadku regularnego stosowania powoduje uzależnienie.
W przebiegu astmy na kaszel stosuje się leki rozszerzające oskrzela (np. salbutamol, fenoterol, salmeterol) i/lub glikokortykosteroidy wziewne.
Suchy kaszel u dziecka – jak mu zaradzić?
Główną przyczyną suchego kaszlu u dzieci jest infekcja górnych dróg oddechowych. Najczęściej na tle wirusowym, rzadziej bakteryjnym. Warto pamiętać, że suchy kaszel u dzieci częściej niż u dorosłych bywa skutkiem aspiracji ciała obcego lub astmy. Dlatego tego objawu u małego dziecka nigdy nie należy lekceważyć.
Przy suchym kaszlu u dziecka na ogół poleca się:
- inhalacje z soli fizjologicznej,
- nawilżanie pomieszczenia,
- picie dużej ilości płynów: soków, herbat owocowych (miodu nie należy podawać dzieciom poniżej 1. roku życia),
- domowe syropy (np. syrop z cebuli),
- tabletki na bazie naturalnych składników na gardło i kaszel,
- syropy z naturalnymi składnikami dla dzieci,
- jeśli zachodzi potrzeba, lekarz może przepisać lek przeciwkaszlowy, a czasami też wziewne glikokortykosteroidy (głównie przy alergii i astmie).
Suchy „szczekający” kaszel u dziecka
Dużą czujność trzeba zachować, gdy suchy kaszel przypomina szczekanie psa, a dziecko szybko oddycha. Takie objawy mogą wskazywać na dziecięce zapalenie krtani (krup) i prowadzić do stanu zagrażającego życiu. W przypadku trudności dziecka w oddychaniu, trzeba wezwać karetkę pogotowia. Doraźnie pomoże zimne powietrze. Należy otworzyć zamrażarkę lub okno i pozwolić dziecku oddychać chłodnym powietrzem, dzięki czemu zmniejszy się obrzęk dróg oddechowych.
Przeczytaj też: Mokry kaszel u dziecka
Suchy kaszel w nocy
Suchy kaszel występujący w nocy na ogół wynika z infekcji. Jeśli towarzyszą mu objawy choroby, takie jak katar, ból gardła, czy gorączka, to wskazuje zazwyczaj na zakażenie wirusowe. Napadowy suchy kaszel w nocy jest również charakterystycznym objawem niewydolności serca lub zwężenia zastawki mitralnej. Możliwe są również świsty i chrypka.
Czytaj także:
Kaszel po COVID-19 może utrzymywać się tygodniami. Kiedy świadczy o powikłaniach?
O czym świadczy przewlekły mokry kaszel? Rozpoznanie i leczenie
Skuteczne domowe sposoby na kaszel (suchy i mokry)
Majeranek na kaszel i katar – jak działa i jak go stosować?
Kaszel w ciąży – leki i domowe sposoby, czy zagraża dziecku
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
