Spis treści:
- Plastry antykoncepcyjne – działanie
- Plastry antykoncepcyjne – jak stosować?
- Skuteczność plastrów antykoncepcyjnych
- Plastry antykoncepcyjne – rodzaje
- Plastry antykoncepcyjne – wady i zalety
- Przeciwwskazania do stosowania plastrów
- Plastry antykoncepcyjne – cena
Plastry antykoncepcyjne – działanie
Plastry antykoncepcyjne są jedną z hormonalnych metod antykoncepcyjnych. Są to tzw. systemy transdermalne, co oznacza, ze działają przez skórę. Ich skład jest taki sam jak dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych – zawierają syntetyczne odpowiedniki estrogenu i progesteronu.
Działanie plastrów antykoncepcyjnych jest całkowicie odwracalne i polega na zahamowaniu owulacji (jajeczkowania), czyli uniemożliwia uwolnienie komórki jajowej gotowej do zapłodnienia.
Plastry antykoncepcyjne uwalniają hormony przez skórę bezpośrednio do krwi, dzięki czemu omijają wątrobę (w przeciwieństwie do tabletek antykoncepcyjnych). Nie jest to jednak metoda dla wszystkich i posiada pewne wady, o których należy wiedzieć zanim podejmie się decyzję o stosowaniu tej metody antykoncepcyjnej.
Inne hormonalne metody zapobiegania ciąży to pigułki antykoncepcyjne, implant, iniekcje oraz wkładka domaciczna.
Plastry antykoncepcyjne – jak stosować?
Plaster antykoncepcyjny przykleja się na czystą, nieowłosioną i nieuszkodzoną skórę w dowolnym miejscu (oprócz piersi) raz na tydzień z tygodniową przerwą w każdym cyklu:
- Pierwszy plaster antykoncepcyjny należy nakleić w 1. dniu cyklu miesiączkowego (pierwszy dzień miesiączki).
- W 8. oraz 15. dniu cyklu należy zmienić plaster na nowy. Zmiany plastra można dokonywać o dowolnej porze dnia, jednak trzeba go od razu zastępować nowym plastrem. Zalecane jest przyklejenie w innym miejscu niż poprzedni plaster (może być obok), aby uniknąć podrażnienia skóry.
- W 22. dniu cyklu nie nakleja się plastra i przez tydzień nie należy go używać. W tym czasie może, ale nie musi pojawić się krwawienie miesiączkowe.
- Kolejny cykl stosowania plastra przypada na pierwszy dzień po zakończeniu tygodnia, w którym nie stosuje się plastra.
- Przerwa w stosowaniu plastra antykoncepcyjnego nie może przekraczać 7 dni, ponieważ metoda może nie być skuteczna. Jeśli przerwa wyniosła więcej niż 7 dni, zaleca się jednoczesne stosowanie antykoncepcyjnej metody niehormonalnej (np. prezerwatywy) przez 7 dni.
Przyklejanie plastra antykoncepcyjnego jest łatwe i szybkie. Suchą ręką przyklejamy plaster dokładnie i mocno na czystej skórze i przytrzymujemy przez kilka sekund.
Plastry antykoncepcyjne najlepiej przyklejać na:
- ramiona,
- pośladki,
- podbrzusze,
- plecy.
W wybranym miejscu nie można stosować kosmetyków do pielęgnacji ciała. Nie powinno się naklejać plastrów w miejscu, gdzie nosimy ciasną odzież, która może ocierać system.
Skuteczność plastrów antykoncepcyjnych
Plastry antykoncepcyjne uznaje się za jedną za najskuteczniejszych metod antykoncepcyjnych. Wskaźnik Pearla dla plastrów antykoncepcyjnych wynosi on ok. 0,1. To oznacza, że szacunkowo na 100 par stosujących plastry antykoncepcyjne przez rok w 0,1 przypadków dochodzi do nieplanowanej ciąży. Zatem plastry antykoncepcyjne nie różnią się pod tym względem istotnie od tabletek antykoncepcyjnych.
Kiedy plastry antykoncepcyjne zaczynają działać i można uprawiać seks? Plastry antykoncepcyjne zaczynają działać od momentu ich przyklejenia do skóry w 1. dniu miesiączki i tego samego dnia można uprawiać stosunek bez dodatkowego zabezpieczenia. Gdy następuje opóźnienie w przyklejeniu plastra antykoncepcyjnego, wtedy w niektórych przypadkach należy dodatkowo zastosować prezerwatywę przez 7 dni. O szczegółach informuje producent na ulotce plastrów.
Na skuteczność plastrów antykoncepcyjnych może wpływać wiele czynników. Wyrobów nie można przecinać, uszkadzać ani zmieniać ich kształtu. Należy pamiętać o prawidłowym stosowaniu oraz przechowywaniu plastrów. Opakowanie powinno znajdować się w suchym i ciemnym miejscu. Zabronione jest przechowywanie plastrów w lodówce oraz łazience.
Na skuteczność plastrów nie powinny wpływać codzienne aktywności, takie jak uprawianie sportu czy kąpiel.
Plastry antykoncepcyjne – rodzaje
Plastry antykoncepcyjne dostępne w Polsce zawierają przede wszystkim dwa syntetyczne odpowiedniki żeńskich hormonów płciowych:
- norelgestromin (gestagen, pochodna progesteronu),
- etynyloestradiol (pochodna estrogenu).
Plastry antykoncepcyjne – wady i zalety. Jakie skutki uboczne powodują plastry?
Jak każda metoda antykoncepcyjna, również plastry antykoncepcyjne mają pewne zalety i ograniczenia.
Wady plastrów antykoncepcyjnych:
- skuteczność plastrów zmniejsza się u kobiet o masie ciała powyżej 90 kg,
- możliwość odklejenia plastra,
- możliwe podrażnienie skóry w miejscu przyklejenia plastra,
-
możliwe rozmaite skutki uboczne, takie jak:
- plamienia,
- bóle brzucha,
- ból piersi,
- nudności,
- wymioty,
- bóle głowy,
- zatrzymanie wody w organizmie,
- wahania nastroju,
- wysuszenie skóry,
- trądzik,
- zwiększona masa ciała.
Zalety plastrów antykoncepcyjnych:
- brak konieczności codziennego przyjmowania jak w przypadku tabletek antykoncepcyjnych (plaster przykleja się raz na tydzień),
- mniejsze ryzyko popełnienia błędu przy stosowaniu niż w przypadku tabletek,
- mniejsze obciążenie dla wątroby niż w przypadku tabletek,
- skuteczność plastra utrzymuje się jeszcze przez 2 doby w razie opóźnienia w przyklejeniu kolejnego plastra.
Przeciwwskazania do stosowania plastrów antykoncepcyjnych
Plastry antykoncepcyjne są wygodnym sposobem zapobiegania ciąży. Nie mogą być jednak stosowane przez kobiety cierpiące na zakrzepicę (przebytą lub czynną). Inne przeciwskazania do stosowania plastrów antykoncepcyjnych to:
- ciąża,
- otyłość i waga powyżej 90 kg (plastry mogą nie być skuteczne oraz zwiększone ryzyko chorób naczyń),
- cukrzyca ze zmianami w układzie krążenia,
- wysokie ciśnienie tętnicze,
- wiek powyżej 35. roku życia,
- palenie co najmniej 15 papierosów dziennie,
- trombofilia,
- udar czynny lub przebyty,
- migrena,
- rak endometrium lub inny nowotwór zależny od estrogenów,
- długotrwałe unieruchomienie,
- zaburzenia czynności wątroby,
- nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych o nierozpoznanej przyczynie,
- rak wątroby lub gruczolak,
- otoskleroza,
- rak piersi lub jego podejrzenie,
- stosowanie leków: ombitaswir, parytaprewir, rytonawir lub dazabuwir.
Plastry antykoncepcyjne – cena
Antykoncepcja z zastosowaniem plastrów jest nieco droższa od tabletek antykoncepcyjnych. Opakowanie plastrów, które wystarczy na miesiąc, kosztuje około 40-50 zł. Plastry antykoncepcyjne dostępne są wyłącznie na receptę.
Źródła:
Plastry antykoncepcyjne EVRA, Charakterystyka Produktu Leczniczego, European Medicines Agency,
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, Ginekologia Polska, 3/2014, 85, 234-239,
G.H. Bręborowicz, K. Czajkowski, Położnictwo i Ginekologia, PZWL, Warszawa 2020,
Porady Lekarza Rodzinnego. Antykoncepcja, Wydawnictwo Literat.
Czytaj także:
Menopauza - objawy, leczenie, menopauza a ciąża
Mięśniaki macicy - objawy i leczenie
Obfite miesiączki - jak je rozpoznać i co zrobić, gdy się pojawią?
Brak miesiączki – przyczyny, skutki, badania i leczenie
Zaburzenia hormonalne – przyczyny, objawy, jak wyregulować hormony?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
