Pojęcie stresu jest w języku potocznym nacechowane pejoratywnie, ponieważ jest on utożsamiany z nadmiernym obciążeniem. Nie tylko przed dorosłymi stawia się zbyt wysokie wymagania – dzieci dotyczy to w tym samym stopniu. Spotykają się z różnego typu sytuacjami stresogennymi w szkole, we własnym środowisku, wśród przyjaciół.
W kinezjologii edukacyjnej stres zajmuje wyjątkową pozycję, ponieważ uważa się, że jest on zjawiskiem biologicznym, będącym reakcją organizmu na jakiekolwiek stawiane mu wymagania zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Stres przyczynia się do powstawania blokad energetycznych skutkujących między innymi trudnościami w nauce.
Stres a energia życiowa
Stres fizyczny powstaje w momencie, kiedy przemiana materii zostanie przeciążona zbyt dużą ilością pokarmu. Stres psychiczny bądź emocjonalny mogą być wywołane przez kłopoty w pracy lub kłótnię w rodzinie. W kinezjologii znajdują się one w centrum zainteresowania, ponieważ przeciwieństwie do pozytywnego stresu (na przykład awansu zawodowego) towarzyszą im zazwyczaj negatywne uczucia: strach, złość, zawiść, zazdrość lub przygnębienie. Te zewnętrzne, negatywne stresory osłabiają energię życiową. Organizm traci równowagę, jest bardziej podatny na choroby.
Warto wiedzieć: Czy negatywne emocje mogą powodować choroby?
Nieprawidłowe reakcje organizmu
Pojęcie stresu w kinezjologii edukacyjnej wykracza poza klasyczną i ogólnie przyjętą definicję, według której zewnętrzny stresor (hałas, upał itp.) wywołuje blokadę. W kinezjologii zakłada się, że każde ograniczenie przepływu strumienia informacji oznacza stres dla organizmu, ponieważ człowiek nie może w takich warunkach w pełni wykorzystać swoich możliwości. Wzorce zachowań, które powstają w stresujących okolicznościach, mogą w podobnych sytuacjach prowadzić do takich samych, tym razem jednak nieodpowiednich reakcji i postaw.
Pewien uczeń ma wygłosić referat przed klasą. Nieświadomie sięga do wyuczonego w innej sytuacji stresowej wzorca zachowania, który nie pozwala mu w pełni zużytkować swoich umiejętności. Zaczyna się jąkać i mylić. Jego koledzy dokuczają mu z tego powodu. To doświadczenie prowadzi do wykreowania stanowiska: „Nie potrafię przemawiać przed grupą”. Kiedy więc znajdzie się w sytuacji stresowej, nie będzie w stanie eksploatować swojego potencjału umysłowego, ponieważ będzie zablokowany.
Sytuacje stresowe
To, jaki wpływ będzie wywierał stres, zależy jednak od danej osobowości – może dodawać skrzydeł lub paraliżować myślenie. Każdy człowiek inaczej odbiera sytuacje stresowe. Ucznia słabego w liczeniu może wytrącić z toku rozumowania to, że jest wezwany do tablicy, natomiast dla ucznia dobrego w rachunkach może to stanowić dodatkową podnietę, której potrzebuje, aby rozwiązać skomplikowane zadanie.
Badacz stresu Hans Selye (1907-1982) opisał to zjawisko jako reakcję alarmową organizmu na obciążenia, które przekraczają jego naturalną wytrzymałość. Reakcja taka odbywa się automatycznie, nieświadomie. Na przykład do stresora „zbyt wysoka temperatura” ciało dostosowuje się wydzielając pot, aby się ochłodzić. Natomiast na stresor „chłód” reaguje dygotaniem, żeby w ten sposób wytworzyć ciepło.
Powyższe przykłady uzmysławiają nam, że organizm musi nieustannie dostosowywać się do zmieniających się warunków, aby zachować równowagę (w tym przypadku stałą temperaturę około 37 st. C). Stres nie jest więc czymś z założenia złym, a biorąc pod uwagę wymienione przypadki, okazuje się niezbędny do życia i normalnego funkcjonowania ludzkiego ciała.
Zobacz także: Czym jest kinezjologia?
Stres fizyczny
Oprócz stresu psychicznego istnieje również stres fizyczny, spowodowany na przykład przez hałas, substancje szkodliwe, zbyt obfity posiłek lub ekstremalne temperatury.
Fragment pochodzi z książki "Kinezjologia dla dzieci" Ludwiga Koneberga, Gabriele Förder (Wydawnictwo Harmonia, 2009). Publikacja za zgodą wydawcy. Tytuł, lid oraz śródtytuły od redakcji.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
