Wszy są pasożytami trudnymi do usunięcia. Aby je zwalczyć, można sięgnąć po domowe metody. Oto, co jest najskuteczniejsze, a na co lepiej nie tracić czasu.
Spis treści:
- Czym jest wszawica?
- Jak pozbyć się wszy i gnid?
- Domowe sposoby na wszy i gnidy - naturalne środki
- Domowe sposoby na wszy i gnidy - mechaniczne metody na wszawicę
- Tego nie stosuj na wszy i gnidy
- Czy warto stosować domowe sposoby na wszy i gnidy?
Czym jest wszawica?
Wszy głowowe (łac. Pediculus capitis) to pasożyty zewnętrzne bytujące na owłosionej skórze głowy. Powodują swędzenie skóry głowy i pęcherze po ukąszeniach. Wszawica głowowa jest często występującą chorobą pasożytniczą. Dotyka zwłaszcza dzieci, na ogół w wieku od 3 do 12 lat. Nie zawsze świadczy o braku higieny. Do zarażenia dochodzi dość łatwo po kontakcie głowy z głową. Wszawica rozprzestrzenia się głównie w dużych zbiorowiskach ludzi, takich jak żłobki, przedszkola, szkoły, noclegownie, internaty i akademiki.
Pierwszym symptomem obecności wszy jest silne swędzenie głowy. Dotyczy to obszarów, gdzie pasożyty występują najliczniej, czyli w okolicach skroni i potylicy. Skóra może być zaczerwieniona, mogą pojawiać się na niej rany i zadrapania. Z powodu silnego swędzenia i drapania niekiedy rozwijają się przy okazji stany zapalne, zakażenia bakteryjne lub grzybicze.
Usuwanie wszy jest trudnym zadaniem, zwłaszcza że pasożyty te składają w ciągu miesiąca nawet 300 jaj (gnid), które dojrzewają w ciągu 2-3 tygodni. Pozostawienie jaj (są mocno przytwierdzone do włosów) wiąże się z wysokim ryzykiem ponownego rozwoju choroby.
Jak pozbyć się wszy i gnid?
Do usunięcia wszy i gnid kiedyś stosowano wyłącznie środki mechaniczne: czesanie, usuwanie ręcznie wszy i jaj (gnid) oraz golenie głowy, niekiedy w połączeniu z naturalnie występującymi substancjami.
Aktualnie w aptekach są dostępne chemiczne preparaty owadobójcze do leczenia wszawicy (np. z permetryną), jednak w związku z obawami dotyczącymi ich toksyczności, a także opornością owadów na niektóre środki, nadal popularnością cieszą się domowe metody na wszy, jak np. mycie włosów w occie, smarowanie tłuszczem czy wyczesywanie.
Domowe sposoby na wszy i gnidy - naturalne środki
Do naturalnych domowych środków na wszy i gnidy zalicza się:
- ocet,
- alkohol izopropylowy,
- oliwę,
- olej kokosowy,
- majonez,
- masło lub margarynę,
- wazelinę,
- olejek z drzewa herbacianego i inne olejki eteryczne.
Ocet i wazelina na wszy i gnidy
Wśród domowych sposobów na wszy i gnidy często wymienia się stosowanie octu. Badanie pod kierunkiem dr. Miwa Takano-Lee opublikowane w Journal of Pediatric Nursing objęło sześć popularnych naturalnych środków na wszy, w tym:
- ocet winny,
- alkohol izopropylowy,
- oliwę,
- majonez,
- topione masło,
- wazelinę.
Badacze odkryli, że najmniej skutecznym domowym środkiem okazał się ocet, a najlepszym wazelina. Wazelina stosowana na głowę prowadziła do uduszenia wszy i jaj. Jest więc dobrą alternatywą dla osób, które nie mogą stosować chemicznych preparatów do zwalczania wszawicy, np. z powodu uczulenia.
Wazelina spowodowała największą śmiertelność jaj wszy, pozwalając na wylęg jedynie 6%
- napisali naukowcy pod kierunkiem dr. Miwa Takano-Lee.
Wadą tej metody jest to, że wazelina jest trudna do usunięcia z włosów i wymaga kilkukrotnego i dokładnego mycia po całym zabiegu.
Olej kokosowy i oliwa na wszy i gnidy
Innym naturalnym środkiem na wszy i gnidy, który wykazuje pewną skuteczność, jest olej kokosowy. Pozostawia on na wszach tłustą otoczkę, która blokuje ich układ oddechowy, prowadząc do śmierci. Aby pozbyć się wszy:
- Nałóż na suche włosy dużą ilość oleju kokosowego, tak aby dobrze pokryć całą skórę głowy i włosy.
- Załóż na głowę czepek lub ręcznik. Pozostaw olej na włosach na co najmniej 4-6 godzin lub na noc.
- Po tym czasie wyczesuj dokładnie pojedyncze pasma włosów od ich nasady specjalnym grzebieniem do usuwania wszy i gnid.
- Umyj dokładnie głowę zwykłym szamponem.
- Powtarzaj zabieg co 3 dni przez co najmniej 2 tygodnie. Po tym czasie obejrzyj włosy.
Kolejnym domowym sposobem na wszy i gnidy jest zastosowanie oliwy z oliwek. Stosuje się ją podobnie jak olej kokosowy. Mimo że brakuje wystarczających dowodów potwierdzających skuteczność oliwy na wszawicę, to niektórzy chwalą sobie ten środek, gdyż podobnie jak inne tłuszcze, oliwa pokrywa pasożyty tłustą warstwą, co prowadzi do ich eliminacji. W przypadku jaj może być to sposób mało efektywny. Gnidy są bardziej odporne.
Stosując różne rodzaje tłuszczu w domowym leczeniu wszawicy zaleca się dodatkowo wyczesywanie specjalnym grzebieniem. Takie połączenie zwiększa szanse na powodzenie tej domowej metody.
Olejki eteryczne na wszy i gnidy
W celu usunięcia wszy polecane są też niektóre olejki eteryczne. Jednak także ich efektywność jest niepewna. Nanieś je na głowę równomiernie przy pomocy sprayu. To przede wszystkim:
- olejek z drzewa herbacianego,
- olejek anyżowy,
- olejek ylang-ylang,
- olejek eukaliptusowy,
- olejek lawendowe.
Najpopularniejszym olejkiem eterycznym na wszy gnidy jest olejek z drzewa herbacianego. Jest on znany ze swoich właściwości owadobójczych i przeciwgrzybiczych. Nie należy stosować czystego olejku z drzewa herbacianego na głowę, ponieważ może podrażniać skórę. Aby usunąć wszy i gnidy, postępuj według instrukcji:
- Dodaj 5 kropli olejku z drzewa herbacianego do jednej łyżki oleju kokosowego. Dokładnie wymieszaj.
- Nałóż miksturę na całą skórę głowy i włosy i pozostaw na co najmniej godzinę.
- Po tym czasie bardzo dokładnie wyczesz wszystkie pasma włosów, aby usunąć martwe wszy i gnidy.
- Umyj włosy zwykłym szamponem.
- Powtarzaj czynność co kilka dni przez 2 tygodnie.
Domowe sposoby na wszy i gnidy - mechaniczne metody na wszawicę
Oprócz stosowania naturalnych substancji na skórę głowy i włosy, z wszawicą można walczyć przy pomocy metod mechanicznych.
Jak pozbyć się wszy i gnid - wyczesywanie na mokro
Innym domowym sposobem jest czesanie mokrych włosów specjalnym grzebieniem o drobnych ząbkach. Czynność powinna być dokładna i obejmować włosy od skóry głowy do ich końców. Aby pozbyć się wszy i gnid, wykonaj te kroki:
- Umyj włosy zwykłym szamponem.
- Nałóż na włosy dużą ilość odżywki.
- Wyczesuj małe pasma włosów przez 15 minut (krótkie włosy) do 30 minut (długie włosy) co 2-3 dni.
- Po około 20 dniach sprawdź, czy na włosach obecne są jeszcze wszy.
Według badań jest to metoda skuteczna w usuwaniu zarówno wszy, jak i jaj, jednak jest czasochłonna. Małym dzieciom najlepiej włączyć ulubioną bajkę, aby odwrócić ich uwagę.
Dlaczego zalecane jest czesanie wilgotnych włosów? W mokrych włosach wszy znacznie wolniej się ruszają. Jeśli chcemy sprawdzić, czy w głowie zadomowił się pasożyt, także warto to robić wtedy, kiedy włosy są mokre - łatwiej będzie go zauważyć.
Ogrzewanie ciepłym powietrzem - domowy sposób na wszy
Innym skutecznym naturalnym sposobem na wszy i gnidy jest ich odwodnienie przy pomocy ogrzewania głowy ciepłym powietrzem. Jednak do tego celu nie powinno się używać zwykłej suszarki, ponieważ wytwarza zbyt gorący strumień powietrza i może spowodować poparzenia. Można znaleźć miejsca z profesjonalnym sprzętem do leczenia wszawicy. Dostępne urządzenia wytwarzają powietrze o odpowiedniej, nieszkodliwej dla człowieka, a zabójczej dla owadów temperaturze. Skuteczność takich urządzeń jest bliska 100%.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej, przeczytaj również: Wszy u dzieci i dorosłych - zobacz, jak radzić sobie z wszawicą
Tego nie stosuj na wszy i gnidy
Z domowych środków na wszy i gnidy niektórzy polecają benzynę lub naftę. Nie są to środki uważane za skuteczne, a mogą powodować poważne oparzenia skóry, dlatego zdecydowanie nie powinny być używane w tym celu.
Wśród domowych sposobów na wszy wymienia się też golenie głowy. To jednak może być bardzo przykre przeżycie i przy istnieniu innych skutecznych sposobów - nieuzasadnione, dlatego jest odradzane.
Czy warto stosować domowe sposoby na wszy i gnidy?
Niestety żaden z badanych domowych sposobów na wszy nie okazał się w pełni skuteczny, szczególnie w zabijaniu gnid, nawet przy długotrwałym stosowaniu. Dlatego ważne jest, aby w przypadku sięgnięcia po jedną z naturalnych metod, powtórzyć zabieg po kilku dniach, obserwować efekty, a w razie niepowodzenia udać się do apteki po środki o potwierdzonej skuteczności.
Źródła:
M.Takano-Lee i inni, Home remedies to control head lice: assessment of home remedies to control the human head louse, Pediculus humanus capitis, doi:10.1016/j.pedn.2004.11.002
C.M. Mazurek, N.P. Lee, How to manage head lice, doi:10.1136/ewjm.172.5.342,
J.C. van der Wouden i inni, Interventions for treating head lice, doi:10.1002/14651858.CD009321.pub2
Czytaj także:
Pasożyty - objawy, jak dochodzi do zakażenia, leczenie, zapobieganie
Badanie na pasożyty z krwi - co wykrywa i jak interpretować wyniki
Tasiemiec - po czym poznać zarażenie (objawy, metody zwalczania)
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
