Najczęstszymi schorzeniami, które prowadzą do powstania stanów przedrakowych warg są: zapalenie warg gruczołowe, zapalenie warg meteorologiczne, zapalenie słoneczne czerwieni i błony śluzowej warg, zapalenie warg nadżerkowe przedrakowe Manganottiego, złuszczające zapalenie warg, zapalenie warg śródmiąższowe, rogowacenie czerwone Queyrata, brodawczaki, owrzodzenia.
Zapalenie warg gruczołowe (cheilitis glandularis)
Stan zapalny występuje na podłożu zaburzeń rozwojowych. Do zapalenia dochodzi po przemieszczeniu gruczołów ślinowych do czerwieni warg, szczególnie dolnej. Dochodzi wtedy do obrzęku wargi i jej wywinięcia. Na skutek drażnienia chorej okolicy może dojść do rozwoju raka kolczystokomórkowego.
Przeczytaj: Nowotwory śliniankopochodne - jak je rozpoznać?
Zapalenie warg meteorologiczne (cheilitis meteorologica)
Powstaje pod działaniem wiatru, podrażnień termicznych, znacznego nasłonecznienia, zapylenia oraz suchości powietrza.
Obraz kliniczny: Obserwuje się przebarwienia, nieznaczne nacieczenie, łuszczenie nabłonka, pęknięcia i nadżerki.
Zapalenie słoneczne czerwieni i błony śluzowej warg (cheilitis actinica)
Jest to schorzenie charakterystyczne dla osób pracujących na wolnym powietrzu. Zaostrzenia obserwuje się w okresie wiosenno-letnim.
Obraz kliniczny: powiększenie objętości warg, nadmierne złuszczanie nabłonka, obecność białoszarych łusek, wysuszenie warg.
Zapalenie wargi nadżerkowe przedrakowe Manganottiego (cheilitis abrasiva)
Powstaje szczególnie często u mężczyzn w starszym wieku, umiejscowienie: środkowy odcinek czerwieni wargi dolnej.
Obraz kliniczny: wielokrotne lub pojedyncze płytkie nadżerki o gładkiej, błyszczącej powierzchni, powstające na lekko obrzękłej wardze.
Złuszczające zapalenie warg (cheilitis exfoliativa)
Schorzenie dotyczy jedynie czerwieni wargowej. Wyróżnia się postać suchą oraz wysiękową.
Obraz kliniczny postaci suchej: na czerwieni wargowej powstają suche, częściowo przezroczyste łuski, po odpadnięciu których pozostaje rumieniowa powierzchnia.
Obraz kliniczny postaci wysiękowej: obrzęk wargi z nawarstwieniem wilgotnych żółtawych łusek.
Zapalenie warg śródmiąższowe kiłowe (cheilitis interstitialis luetica)
Przyczyną zapalenia jest zakażenie swoiste krętkiem bladym (syfilis).
Obraz kliniczny: nierówne zgrubienie całej wargi często bez cech zapalnych, zabarwienie w kolorze wędzonej szynki, pęknięcia, rumienie, nierówności błony śluzowej warg.
Przeczytaj: Kiła - dlaczego nazywana jest najbardziej podstępną chorobą weneryczną?
Rogowacenie czerwone Queyrata (erythroplasia vel erythroplakia Queyrata)
Klinicznie przyjmuje postać pojedynczych, ostro odgraniczonych, czerwonych, żywo zabarwionych plam, kształtu owalnego lub okrągłego, o błyszczącej, gładkiej, ziarnistej lub drobnobrodawkowatej powierzchni. Lokalizuje się na błonie śluzowej policzków, języku lub wardze.
Brodawczaki (papilloma)
Występują na wargach, błonie śluzowej podniebienia i dna jamy ustnej, policzkach oraz języku. Zmiana o wyglądzie brodawki może osiągać duże rozmiary.
Zmiany mogą być pojedyncze lub mnogie.
Owrzodzenie (ulceratio)
Mogą być wywołane: urazami (afty Bednara, choroba Riga-Fedego), ostrymi brzegami zębów, wadliwymi protezami, etc. (owrzodzenia odleżynowe), środkami chemicznymi, czynnikami termicznymi, oparzeniami elektrycznymi, napromienianiem, chorobami krwi (agranulocytoza, białaczka), nieswoistym zakażeniem bakteryjnym.
Owrzodzenia nowotworowe mają różnorodny obraz. Najczęstsze umiejscowienie to warga dolna w 1/3 zbliżonej do kąta ust, grzbiet i dolna powierzchnia języka. Wczesne owrzodzenie może być bezobjawowe i niebolesne. Owrzodzenia jamy ustnej występują również w chorobie Leśniowskiego-Crohna oraz w stomatitis ulcerosa chronica(różnicowanie).
Owrzodzenia mogą prowadzić do przemiany nowotworowej lub być pierwotnym nowotworem.
Elementem codziennej higieny jamy ustnej każdego pacjenta powinna być dokładna obserwacja i kontrola stanu niepokojących zmian w obrębie twarzy, warg i jamy ustnej oraz zgłaszanie ich w czasie częstych wizyt kontrolnych w gabinecie stomatologicznym.
Autor: Witt Kołodziej
Bibliografia dostępna w redakcji.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
