Spis treści:
- Czym jest Hashimoto i jakie są objawy choroby?
- Jak choroba Hashimoto wpływa na psychikę?
- Choroba Hashimoto – objawy psychiczne
- Choroba Hashimoto a objawy depresji
- Choroba Hashimoto a zaburzenia lękowe
- Choroba Hashimoto a psychozy
- Czy objawy psychiczne choroby Hashimoto mijają dzięki leczeniu?
- Objawy psychiczne choroby Hashimoto a dieta
- Jak łagodzić objawy psychiczne, gdy chorujemy na Hashimoto?
Czym jest Hashimoto i jakie są objawy choroby?
Choroba Hashimoto, inaczej przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy, to główna przyczyna niedoczynności tarczycy. Jest to schorzenie autoimmunologiczne, co oznacza, że układ odpornościowy atakuje tarczycę, rozpoznając ją błędnie jako wroga. Wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko jej komórkom i tkankom. W rezultacie tarczyca nie działa prawidłowo.
A trzeba pamiętać, że jest to gruczoł bardzo ważny dla wielu procesów zachodzących w organizmie. Tarczyca odpowiada m.in. za: przemianę materii, regulację temperatury ciała, regulację pracy układu nerwowego, nastrój, pracę serca. W chorobie Hashimoto dochodzi do niedoboru hormonów tarczycy. Pojawiają się różnorodne objawy, które często są bagatelizowane:
- senność,
- wzrost masy ciała,
- osłabienie kondycji skóry, włosów i paznokci,
- kłopoty z koncentracją i pamięcią,
- skłonność do depresji,
- nadwrażliwość na chłód,
- przesuszenie skóry,
- wypadanie włosów,
- podniesiony poziom cholesterolu i trójglicerydów,
- zaparcia,
- bóle stawowo-mięśniowe,
- przybieranie na wadze,
- nieregularne miesiączki lub obfite miesiączki,
- zatrzymanie owulacji, niepłodność,
- obniżone libido,
- zaburzenia cukrzycowe.
Choroba Hashimoto może pogorszyć funkcjonowanie i jakość życia człowieka. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań. Wpływa też mocno na samopoczucie psychiczne, nastrój, koncentrację i pamięć.
Jak choroba Hashimoto i zaburzenia pracy tarczycy wpływają na psychikę?
Problemy z psychiką w przypadku choroby Hashimoto są spowodowane nieprawidłowym poziomem hormonów tarczycy. Nie wiadomo dokładanie, jakie mechanizmy za to odpowiadają. Jest to wciąż badane. Na ogół wskazuje się na zaburzenia osi podwzgórze-przysadka-tarczyca oraz nieprawidłowy poziom serotoniny w mózgu. Wiemy też, że tarczyca reguluję pracę układu nerwowego. Niedoczynność tarczycy wpływa m.in. na produkcję serotoniny i noradrenaliny – hormonów, których niedobór jest związany z depresją, zaburzeniami lękowymi i innymi problemami mentalnymi.
Warto pamiętać, że objawy depresji oraz lęki mogą negatywnie wpływać na przebieg choroby Hashimoto. Niedoczynność tarczycy, obok choroby wrzodowej czy zespołu wrażliwego jelita, uważa się za jedną z chorób, u których podłoża leży trudność w wyrażaniu i okazywaniu emocji, szczególnie złości czy gniewu. Strona emocjonalna odgrywa znaczącą rolę w przebiegu choroby Hashimoto.
Choroba Hashimoto – objawy psychiczne
Objawy psychiczne choroby Hashimoto często poprzedza wystąpienie klasycznych symptomów niedoczynności tarczycy. Chorzy mogą skarżyć się na takie objawy dotyczące psychiki, jak:
- depresja,
- obniżony nastrój,
- zaburzenia pamięci i koncentracji,
- senność,
- drażliwość,
- dezorientacja,
- labilność emocjonalna,
- niepokój,
- zaburzenia snu,
- wycofanie społeczne,
- fobia społeczna,
- mania,
- inne nieprawidłowości psychiczne, np. urojenia, pobudzenie, halucynacje.
Osoby z chorobą Hashimoto miewają na tyle nasilone objawy psychiatryczne, że błędnie rozpoznaje się u nich schorzenia takie jak: schizofrenia paranoidalna, depresja psychotyczna albo choroba dwubiegunowa. Dlatego zawsze warto wykonać badanie hormonów tarczycy w wątpliwych przypadkach. Tym bardziej, że jest to badania proste i niedrogie.
Choroba Hashimoto a objawy depresji
Choroba Hashimoto zwiększa ryzyko rozwoju depresji. Obniżenie nastroju bardzo często dokucza pacjentom. W jednym z badań dowiedziono, że ryzyko wystąpienia klinicznych objawów depresji jest 3,5 razy większe u pacjentów z niedoczynnością tarczycy w porównaniu ze zdrową grupą kontrolną. Wiadomo też, że osoby z nieleczoną chorobą Hashimoto (oraz nieprawidłowo leczoną) są zagrożeni depresją bardziej niż zdrowi ludzie. Odkryto również, że choroba tarczycy jest jedną z głównych przyczyn depresji opornej na leczenie.
Objawy, które mogą świadczyć o depresji:
- przygnębienie,
- brak radości z zajęć, które wcześniej cieszyły,
- wycofanie z aktywności społecznej,
- płaczliwość,
- zaburzenia apetytu,
- problemy ze snem.
Choroba Hashimoto a zaburzenia lękowe
Zaburzenia lękowe to częsta grupa zaburzeń psychicznych, którym towarzyszy znaczne uczucie niepokoju i nerwowości oraz nadmierne zamartwianie się codziennymi sytuacjami. Udowodniono, że ryzyko zaburzeń lękowych jest ponad 2 razy większe u pacjentów z niedoczynnością tarczycy w porównaniu ze zdrową grupą kontrolną. Częstym zaburzeniem u osób z Hashimoto są zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Występują też u niektórych osób fobie społeczne oraz uogólnione zaburzenia lękowe.
Objawy świadczące o zaburzeniach lękowych to głównie:
- przyspieszone bicie serca,
- stałe uczucie niepokoju,
- ataki paniki,
- uczucie duszności,
- drżenie ciała,
- zawroty głowy,
- natrętne myśli, zachowania,
- bóle w klatce piersiowej,
- uczucie, że zdarzy się coś negatywnego.
Choroba Hashimoto a psychozy
W literaturze naukowej można znaleźć opisy przypadków wystąpienia objawów psychotycznych u osób z chorobą Hashimoto. Obejmują one głównie urojenia i omamy wzrokowe. Osoba chora może podejrzewać, że ktoś chce jej uczynić krzywdę, prześladuje ją lub obserwuje. To może wywołać izolowanie się od ludzi, ucieczkę w samotność oraz rozdrażnienie czy złość. Są to jednak bardzo rzadkie przypadki.
Czy objawy psychiczne choroby Hashimoto mijają dzięki leczeniu?
Terapia lewotyroksyną (syntetyczny hormon tarczycy) na ogół skutecznie łagodzi przykre dolegliwości. Poprawia się nastrój, koncentracja, zmniejsza uczucie senności i zmęczenia. Niektóre osoby mogą jednak odczuwać objawy depresji lub zaburzeń lękowych, czy koncentracji, nawet w stanie prawidłowego poziomu hormonów tarczycy. Warto zwrócić uwagę na poziom przeciwciał anty-TPO. Ich wysoki poziom może być związany z objawami psychicznymi przy chorobie Hashimoto, chociaż nie musi. W parze z farmakologicznym leczeniem niedoczynności tarczycy powinny iśc prawidłowe nawyki dotyczące stylu życia. Warto też rozważyć psychoterapię. Dbanie o siebie i wsparcie spacjalisty przynoszą najlepsze rezultaty.
Czytaj: Wysokie anty-TPO - co to oznacza?
Objawy psychiczne choroby Hashimoto a dieta
Odpowiednie leczenie oraz precyzyjnie dobrana dawka leku pozwalają zminimalizować objawy takie jak obniżony nastrój czy spadek libido. Ważne jest również, aby odpowiednio dobrać dietę w Hashimoto. Zmęczenie i apatia, odczuwane w przypadku niedoczynności tarczycy, mogą być związane zarówno ze spowolnieniem metabolizmu, jak i wahaniem poziomu glukozy w organizmie, dlatego niezbędna jest kontrola spożywanej ilości prostych węglowodanów.
Warto też wzbogacić codzienny jadłospis w produkty zawierające tryptofan, który jako prekursor serotoniny ma właściwości poprawiające nastrój. Jego duże ilości znajdziemy w mleku i jego przetworach, pestkach dyni, słonecznika, sezamie oraz jajach i chudym mięsie. Dużą ilość tryptofanu zawierają banany, jednak ze względu na znaczną zawartość cukru powinny być jedzone z rozwagą.
Poprawa samopoczucia u pacjenta widoczna jest również wtedy, kiedy dieta jest wzbogacona o pokarmy bogate w witaminę B6 oraz wapń. Wspomagają one funkcjonowanie układu nerwowego. Witamina B6 znajduje się w mięsie ryb, chudym mięsie oraz nabiale. Zatem w jadłospisie powinna się znaleźć ich odpowiednia ilość. Dodatkowo powinna ona dostarczać odpowiednie ilości magnezu, który działa antystresowo, co zapewnia codzienne zjadanie garści orzechów lub migdałów.
Pamiętać należy jednak, że podstawą normalizacji nastroju w przebiegu choroby Hashimoto powinno być odpowiednie leczenie farmakologiczne, wsparte przez konsultacje psychologa lub psychoterapeuty.
Jak łagodzić objawy psychiczne, gdy chorujemy na Hashimoto?
Aby poprawić nastrój i uregulować jego wahania, warto zmienić nie tylko nawyki żywieniowe, ale również tryb życia. Mała aktywność fizyczna i rzadkie przebywanie na świeżym powietrzu oraz słońcu negatywnie wpływa na nasze samopoczucie oraz zdrowie. Sprzyja to depresyjnym nastrojom, negatywnym spostrzeganiu zarówno otoczenia, jak i samego siebie.
Dobrym i prostym sposobem na poprawę nastroju jest ruch. W trakcie wysiłku fizycznego pobudzana jest produkcja serotoniny, czyli hormonu szczęścia. Wystarczy 30 minut aktywności fizycznej dziennie, aby poprawić nastrój. Dodatkowo odpowiedni poziom serotoniny koi nerwy, działa antydepresyjnie, reguluje pracę układu pokarmowego i ciśnienie krwi, minimalizuje również problemy ze snem.
Regularne uprawianie sportu poprawia nie tylko nastrój, ale również kondycję organizmu, wzmacnia mięśnie i dodatkowo ułatwia walkę z nadwagą i otyłością, która często towarzyszy osobom chorym na Hashimoto.
Istotnym czynnikiem, który bezpośrednio wpływa na samopoczucie, jest również sen. Za mała ilość snu w ciągu doby sprawia, że jesteśmy zmęczeni, szybciej się denerwujemy, a nasza praca nie efektywna, przez co jesteśmy dużo bardziej podatni na negatywne emocje i wahania nastroju. W związku z tym osoby chore na chorobę Hashimoto powinny szczególnie dbać o to, aby w ciągu doby spać od 6 do 8 godzin dziennie.
Wykorzystano fragmenty artykułu Gabrieli Słowińskiej, którego treść została pierwotnie opublikowana 12.01.2015.
Źródła:
Marta Broniarczyk-Czarniak, Zaburzenia psychiczne współistniejące z chorobą Hashimoto — przegląd piśmiennictwa, Psychiatria 2017, tom 14, nr 4,
Nuguru SP, Rachakonda S, Sripathi S, Khan MI, Patel N, Meda RT. Hypothyroidism and Depression: A Narrative Review. Cureus. 2022 Aug 20;14(8):e28201. doi: 10.7759/cureus.28201,
Siegmann EM, Müller HHO, Luecke C, Philipsen A, Kornhuber J, Grömer TW. Association of Depression and Anxiety Disorders With Autoimmune Thyroiditis: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Psychiatry. 2018 Jun 1;75(6):577-584. doi: 10.1001/jamapsychiatry.2018.0190.
Czytaj także:
Objawy choroby Hashimoto rozwijają się powoli i bywają lekceważone latami. Co powinno zaniepokoić?
Obalamy mity: Czy jodowanie soli powoduje chorobę Hashimoto?
Choroba Hashimoto – 10 ważnych pytań do endokrynologa
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
