Cholestaza ciążowa - objawy, przyczyny, leczenie
Cholestaza ciążowa to poważna choroba, która może zagrażać płodowi. Jej charakterystycznym objawem jest dokuczliwe swędzenie skóry.
- Aleksandra Chruścielewska
Cholestaza ciążowa to choroba, która polega na problemie z odpływem żółci, który może prowadzić do zaburzenia pracy wątroby. Szacuje się, że cholestaza dotyczyć może 4% ciężarnych. Zwykle pojawia się w ostatnim trymestrze ciąży. Wtedy właśnie w organizmie kobiety jest największe stężenie hormonów. Nieleczona cholestaza ciążowa może być bardzo groźna. Może skutkować krwawieniami, przedwczesnym porodem, zaburzeniami płodu, a nawet urodzeniem martwego dziecka.
Cholestaza ciążowa - objawy
Głównym i najbardziej charakterystycznym objawem cholestazy ciążowej jest swędzenie skóry - głównie stóp, dłoni, brzucha i twarzy. Na skórze zaobserwować można tzw. przeczosy, czyli ubytki w skórze. Dokuczliwe swędzenie pojawia się zwykle wieczorem i w nocy. Znacząco wpływa na komfort życia ciężarnej. Powoduje problemy ze snem i rozdrażnienie. Dodatkowo pod wpływem drapania często dochodzi do uszkodzeń nabłonka.
Inne objawy cholestazy ciążowej:
- żółtaczka - zwykle pojawia się 3-4 tygodnie po rozpoczęciu swędzenia,
- nudności i wymioty,
- powiększona wątroba,
- utrata apetytu.
Po urodzeniu dziecka stopniowo znikają wszystkie objawy. Zwykle następuje to do 3 tygodni po porodzie.
Cholestaza w ciąży - przyczyny
Przyczyną cholestazy ciążowej jest nadwrażliwość komórek wątroby na estrogeny i progesteron. Prawdopodobnie podatność ta ma podłoże genetyczne. Mimo tego, wyróżnić można również czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na cholestazę. To przypadki gdy:
- kobieta ciężarna chorowała wcześniej na choroby nerek lub wątroby,
- występuje ciąża mnoga,
- ciężarna spożywa dużo tłustego i ciężkostrawnego jedzenia,
- pojawienie się cholestazy podczas wcześniejszej ciąży.
Cholestaza ciążowa - leczenie
Przed rozpoczęciem leczenia lekarz zwykle kieruje pacjentkę na badania krwi. W celu potwierdzenia cholestazy ciążowej wykonuje się próby wątrobowe, czyli badania poziomu AspAT, AIAT, bilirubiny i fosfatazy alkalicznej. Podwyższone wyniki świadczyć mogą o cholestazie.
Próby wątrobowe - normy
- AspAT: 5-40 U/L
- AlAT: 5-40 U/L
- bilirubina całkowita: 3,42-20,6 µmol/l
- fosfataza alkaliczna: 20-70 U/L
Zdiagnozowana cholestaza wymaga natychmiastowego leczenia. Choroba może zagrażać płodowi. Leczenie zwykle polega na podawaniu leków zmniejszających poziom kwasów żółciowych. W przypadku, gdy dochodzi do krwawień (np. z nosa czy jamy ustnej) pacjentce podaje się również witaminę K. W większości przypadków cholestazy konieczna jest hospitalizacja ciężarnej.
Dodatkowo stosuje się również preparaty łagodzące swędzenie - kremy, maści i glikokorykosteroidy. W niezwykle rzadkich przypadkach, gdy cholestaza zagraża życiu matki lub dziecka, zdarza się, że konieczne jest wcześniejsze wywołanie porodu. W leczeniu cholestazy bardzo ważna jest również odpowiednia dieta.
Cholestaza ciążowa a dieta
Dieta pacjentki chorej na cholestazę, tzw. dieta wątrobowa, powinna zawierać produkty lekkostrawne i niskotłuszczowe. Należy zrezygnować z dużych posiłków i podzielić je na kilka, nawet 5-6 mniejszych. Dzięki temu uda się odciążyć pracę wątroby.
W jadłospisie ciężarnej powinno znaleźć się przede wszystkim chude mięso gotowane lub pieczone bez tłuszczu, gotowane warzywa i owoce. Należy zrezygnować z ciężkich sosów, słodyczy i gotowych dań garmażeryjnych. Do diety warto wprowadzić dobrej jakości tłuszcze, np. olej lniany lub oliwę z oliwek. Posiłki należy spożywać powoli, dokładnie przegryzając potrawy.
Artykuł pierwotnie opublikowany 14.01.2020.
Więcej o chorobach w ciąży:
Półpasiec a ciąża. Czy ciężarne powinny bać się tej choroby?
Grypa w ciąży - profilaktyka, leczenie, szczepionka