Cholesterol – wróg czy sprzymierzeniec?
Większość z nas kojarzy cholesterol z czynnikiem szkodliwym, który odpowiedzialny jest za wiele chorób układu krążenia. Niewiele jednak osób wie, że ów związek jest także niezbędny do prawidłowego funkcjonowania naszego ustroju.
Tylko nadmiar szkodzi
Cholesterol jest złożonym pod względem budowy tłuszczem. Występuje jedynie u zwierząt i ludzi, toteż pokarmy roślinne są jego pozbawione. Nasz organizm potrafi sam go produkować z innych związków oraz świetnie kontrolować jego poziom. Jednak dodatkowa porcja tego tłuszczu przyjmowana z pokarmem może okazać się szkodliwa, gdyż nadmierna jego ilość zaburza wiele procesów metabolicznych i regulacyjnych doprowadzając do patologii.
Buduje komórki organizmu
U człowieka cholesterol jest składnikiem błon komórkowych wszystkich komórek ciała. Ponadto w układzie nerwowym wchodzi w skład osłonek mielinowych neuronów (komórek nerwowych), izolując jedne od drugich. Aż 40% cholesterolu przypada na tkankę nerwową.
Prekursor wielu cennych związków
Cholesterol jest prekursorem, tzn. związkiem, z którego powstawać może wiele cennych dla życia substancji. W wyniku wielu przemian powstają z niego:
- hormony sterydowe m.in. androgeny, testosteron, estrogeny, progesteron
- witamina D
- kwasy żółciowe tworzące żółć wątroby
Polecamy: Komu należy wykonać lipidogram?
Cenny tłuszcz
Endogenny (produkowany przez organizm) cholesterol jest zatem niezbędnym i cennych składnikiem, bez którego wiele procesów metabolicznych by nie zaszło. Dla wszystkich tkanek, z wyjątkiem nerwowej i mięśniowej, jego ilość byłaby w zupełności wystarczająca. Jednak dodatkowa porcja, przyjmowana z pożywieniem, potrzebna jest nerwom i mięśniom do ich pracy. Toteż człowiek powinien go przyjmować w niewielkiej tylko ilości wraz z pokarmem.
Sami potrafimy produkować cholesterol
Dziennie człowiek przyjmuje około 600mg cholesterolu wraz z pożywieniem. Tylko połowa z tego wchłania się w przewodzie pokarmowym i trafia do krwi. Z kolei nasz organizm samodzielnie potrafi wyprodukować aż 1,2 grama cholesterolu. Największy udział w jego syntezie odgrywa wątroba, niewielki zaś ma jelito i skóra. Ponadto wątroba czuwa nad kontrolą przemian cholesterolu w organizmie, ustalając odpowiedni jego poziom we krwi.
Krążenie cholesterolu w ustroju
Wątroba wysyła do wszystkich komórek ciała cholesterol w postaci cząsteczek VLDL. Niewychwycony przez tkanki powraca do niej w postaci LDL oraz HDL, które zbierają jego nadmiar z krwi. Zbędny cholesterol wydalany jest do żółci, a wraz z nią do jelita. Zaburzenia w transporcie cholesterolu, głównie przez frakcje LDL, oraz nadmierna jego ilość we krwi doprowadza do rozwoju miażdżycy. Zamiast w wątrobie, cholesterol ulega odkładaniu w ścianach naczyń krwionośnych doprowadzając do ich powolnej destrukcji. Toteż zaleca się, aby obniżać poziom cholesterolu do wartości poniżej 190-200 mg/dl oraz jego frakcji LDL, a zwiększać dobroczynną postać HDL.
Zobacz też: Cholesterol całkowity – jaki poziom jest bezpieczny?