Czas protrombinowy (PT, INR), czyli ocena krzepnięcia krwi. Wskazania, interpretacja wyników, cena badania

Spis treści:

1. Czas protrombinowy (PT) – co oznacza i na czym polega badanie?
2. Wskazania do badania czasu protrombinowego (PT)?
3. Czas protrombinowy (PT) – normy i interpretacja wyników
4. Czas protrombinowy – cena badania

Czas protrombinowy (PT) – co oznacza i na czym polega badanie?

Czas protrombinowy, nazywany w skrócie PT albo INR, jest diagnostycznym badaniem krwi oceniającym krzepnięcie krwi. Protrombina (inaczej II czynnik krzepnięcia) to białko produkowane przez wątrobę, które jest jednym z wielu czynników krwi wpływającym na prawidłowe krzepnięcie. Jeśli pojawia się problem z którymkolwiek czynnikiem krzepnięcia, może dochodzić do nadmiernego krwawienia lub tworzą się niebezpieczne skrzepy krwi.

Często badanie czasu protrombinowego jest wykonywane wraz z innym testem, zwanym testem czasu częściowej tromboplastyny lub czas kaolinowo-kefalinowy (APTT), który ocenia inny zestaw czynników. Dzięki temu lekarz ma dokładny obraz tego, co dzieje się w organizmie, gdy tworzy się skrzep krwi.

Wskazania do badania czasu protrombinowego (PT)?

Czas protrombinowy monitoruje się, jeśli u danej osoby występują objawy wskazujące na nieprawidłowości krzepnięcia, np.:

• nadmierne krwawienie (po zranieniu, z nosa, dziąseł, obfite miesiączki),
• łatwe powstawanie siniaków, wybroczyn,
• krew w kale lub moczu,
• obrzęki lub bóle stawów,
• tworzenie się niebezpiecznych skrzepów krwi.

Test PT wykonuje się również u pacjentów przyjmujących warfarynę, lek rozrzedzający krew (lek przeciwzakrzepowy) stosowany w leczeniu zakrzepicy żył, w profilaktyce zawałowej oraz udarowej. Czas protrombinowy jest oceniany również u pacjentów z migotaniem przedsionków przyjmujących warfarynę, aby zapobiegać uformowaniu się skrzepów w przedsionkach zagrażających życiu.

Ocena PT jest przydatna w diagnostyce chorób wątroby, niedoboru witaminy K, chorób krwi (niektóre białaczki, skaza krwotoczna) oraz przed operacjami chirurgicznymi u pacjentów przyjmujących leki z grupy antagonistów witaminy K, w celu zapobiegania nadmiernemu krwawieniu po zabiegu.

Czas protrombinowy (PT) – normy i interpretacja wyników

Wynik czasu protrombinowego podawany jest na dwa możliwe sposoby: w sekundach lub jako współczynnik INR (międzynarodowy współczynnik normalizowany).

Prawidłowy wynik czasu protrombinowego, w zależności od źródeł, wynosi od 10 do 18 sekund (najczęściej jednak podaje się zakres 11-13 s). INR przy prawidłowym leczeniu przeciwzakrzepowym powinien wynosić od 2,0 do 3,5. U zdrowych osób INR może wynosić 1,1 lub mniej.

Wynik poniżej normy świadczy o tym, że powstanie skrzepów jest zbyt szybkie (krew krzepnie za szybko), wynik powyżej normy oznacza, że krzepnięcie przebiega zbyt wolno.

Jak można dokładniej interpretować wyniki? To zależy od tego, w jakim celu był przeprowadzany test oraz jakie są jeszcze wyniki innych badań.

Jeśli czas protrombinowy jest za długi, to może świadczyć o:

• przyjmowaniu leków rozrzedzających krew,
• niedoborze witaminy K,
• schorzeniu wątroby,
• niedoborze białek powodujących krzepnięcie krwi,
• działaniu innych związków we krwi, które utrudniają działanie czynników krzepnięcia.

Jeśli czas protrombinowy jest za krótki, to może świadczyć o:

• przyjmowanie suplementów zawierających witaminę K,
• spożyciu nadmiernej ilości pokarmów zawierających witaminę K, takich jak zielona herbata, brokuły, zielona herbata, jarmuż, soja czy ciecierzyca,
• przyjmowanie leków z estrogenem (tabletki antykoncepcyjne, hormonalna terapia zastępcza).

Czas protrombinowy – cena badania

Jeśli badanie PT zostanie zlecone przez lekarza w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, pacjent nie musi poznosić za niego opłaty. W przypadku komercyjnego wykonania badania, koszt jest niewielki – to ok. 10 zł. Często jednak wykonuje się za jednym razem szersze badanie oceniające krzepnięcie (np. koagulogram) – wtedy koszt może wynosić ok. 50 zł.

Więcej na podobny temat:
Koagulogram - badania układu krzepnięcia
Krwawienie w ciąży - 5 rzeczy, które może oznaczać
Krwawienie z nosa - o czym może świadczyć krew z nosa?
Po czym poznać krwotok?
Dlaczego mam tyle siniaków?