Spis treści:
- Czym jest choroba lokomocyjna?
- Choroba lokomocyjna - objawy
- Leki na chorobę lokomocyjną
- Naturalne metody na chorobę lokomocyjną - opaska na nadgarstek, zioła
- Zapobieganie chorobie lokomocyjnej
Czym jest choroba lokomocyjna?
Choroba lokomocyjna (inaczej kinetoza) to zaburzenie wywołane nadmiernym pobudzeniem błędnika w wyniku ruchu i „konfliktem informacyjnym” docierającym do naszego mózgu. Dzieje się tak, gdy w czasie przemieszczania się środkiem lokomocji nasz wzrok nie odnotowuje zmiany położenia, a jednocześnie błędnik (narząd równowagi znajdujący się w uchu wewnętrznym) wysyła do mózgu sygnały o zmianie położenia ciała. W rezultacie układ nerwowy nie otrzymuje spójnych danych i uruchamia mechanizmy obronne. Organizm reaguje m.in. nudnościami i wymiotami, aby „oczyścić się” z nieprzyjemnych doznań, podobnie jak przy zatruciu.
Bodźce wzrokowe, jak zmiany położenia horyzontu, a także niepokój, stres, zła wentylacja w połączeniu z ruchem nasilają chorobę lokomocyjną. Trzeba jednak pamiętać, że skłonność do niej ma charakter indywidualny. Badania pokazują, że bardziej wrażliwe na zmiany położenia są kobiety, to one częściej doświadczają kinetozy.
Choroba lokomocyjna jest częsta. Szacuje się, że 30% ludzi podczas podróży odczuwa niektóre objawy. A 5% podróżujących znosi chorobę ciężko.
Choroba lokomocyjna - objawy
Chorobę lokomocyjną można podzielić na kilka rodzajów w zależności od środka lokomocji, na: chorobę samochodową, morską lub samolotową. W czasie podróży samochodem i statkiem pojawiają się podobne objawy choroby lokomocyjnej:
- nudności,
- wymioty,
- zaburzenia równowagi,
- zawroty głowy i ból głowy,
- bladość skóry,
- zimne poty,
- zmienne tętno.
Nieco inaczej prezentują się objawy samolotowej choroby lokomocyjnej. Choroba samolotowa jest uznawana dodatkowo również za odmianę choroby wysokościowej, w związku z czym mogą pojawić się objawy zarówno związane z kołysaniem i pochylaniem samolotu (wymienione wyżej), jak i ze zmianą ciśnienia oraz wysokości:
- wzdęcia,
- trudności w oddychaniu,
- ból ucha spowodowany nagłym rozszerzaniem się powietrza wypełniającego jamę bębenkową,
- ból zatok,
- problemy ze wzrokiem, mniejsza ostrość widzenia,
- ból oczu u chorych na jaskrę lub napad jaskry u osób ze skłonnością do tej choroby.
Choroba lokomocyjna nie występuje u każdego. Nasilenie jej objawów i ich zróżnicowanie zależą od indywidualnej wrażliwości. Pogorszeniu mogą sprzyjać w samochodzie gwałtowna, nierównomierna jazda, częste hamowanie i przyspieszanie, zakręty, nierówna nawierzchnia, jazda po terenie górzystym.
Podczas podróży statkiem i samolotem objawy choroby lokomocyjnej zaostrzają: wietrzna pogoda wiążąca się z silniejszym kołysaniem pojazdu, patrzenie na falowanie czy kołysanie otoczenia, a nawet złe nastawienie psychiczne przed podróżą.
Leki na chorobę lokomocyjną
Najpopularniejszym lekiem na chorobę lokomocyjną jest dimenhydrynat (Aviomarin), działający przeciwwymiotnie. Lek przenika przez barierę krew-mózg i działa hamująco na ośrodek wymiotny w rdzeniu przedłużonym i na reakcje błędnika. Bardzo często wywołuje senność i zaburzenia koncentracji, dlatego nie powinien być stosowany w trakcie prowadzenia pojazdu. Nie jest zalecany do stosowania u dzieci poniżej 6. roku życia i ciężarnych w III trymestrze ciąży.
W związku z możliwymi interakcjami dimenhydrynatu z innymi substancjami nie wolno łączyć go m.in. z alkoholem, lekami przeciw arytmii, lekami psychotropowymi, przeciwzakrzepowymi, przeciwbólowymi, kortykosteroidami.
Lek zaczyna działać 20-30 minut po podaniu. Dlatego rekomenduje się zażycie środka 30-60 minut przed podróżą. Czas działania dimenhydrynatu wynosi od 3 do 6 godzin.
Mniej popularnym lekiem, który może przynosić ulgę, jest hioscyna - lek przeciwwymiotny. Podawana jest w formie plastrów za ucho kilka godzin przed podróżą. Efekt utrzymuje się 3 doby. Występuje również w formie doustnej (należy przyjąć pół godziny przed podróżą, efekt utrzymuje się ok. 6 godzin) lub w formie aerozolu do nosa.
Naturalne metody na chorobę lokomocyjną - opaska na nadgarstek, zioła
W aptekach można dostać opaskę na chorobę lokomocyjną, zakładaną na nadgarstek, przeznaczoną do stosowania przeciw wymiotom, mdłościom towarzyszącym chorobie lokomocyjnej, ale też ciąży, stanom pooperacyjnym czy migrenie. Opaska na chorobę lokomocyjną działa na zasadzie akupresury. Producent zapewnia o szybkim i skutecznym łagodzeniu dolegliwości - efekty powinniśmy odczuć już po 2-5 minut od założenia, oraz o braku działań ubocznych.
Alternatywą dla leków na chorobę lokomocyjną mogą być ziołowe suplementy, które można stosować również u dzieci. Działanie hamujące nudności i wymioty w tych preparatach mają zapewniać wyciągi z imbiru, mięty lub rumianku.
W niektórych przypadkach w celu łagodzenia objawów choroby lokomocyjnej może pomóc wypicie kawy, zażycie środków uspokajających lub kropli żołądkowych.
Zapobieganie chorobie lokomocyjnej
Chorobie lokomocyjnej można zapobiegać na wiele sposobów. W samochodzie:
- zajmować miejsce z przodu,
- patrzeć na wprost - jeśli wzrok pierwszy odbierze sygnał o zbliżającym się zakręcie lub czerwonym świetle, "uprzedzi" receptory układu równowagi, które staną się mniej wrażliwe na nagły ruch,
- zapewnić sobie dostęp do świeżego powietrza, bez ciężkich, mdlących zapachów,
- unikać obfitych posiłków przed podróżą,
- mieć dobre nastawienie psychiczne,
- jeśli to możliwe, wybrać trasę z mniejsza liczbą zakrętów czy sygnalizatorów świetlnych.
Przed podróżą statkiem, również warto się odpowiednio przygotować, aby uniknąć choroby lokomocyjnej. W tym celu zaleca się:
- wybierać na podróż dni bezwietrzne,
- wystrzegać się ciągłego wpatrywania w falujące otoczenie i wodę,
- zajmować miejsca na niższym pokładzie lub w środkowej części pokładu - są narażone na mniejsze wstrząsy,
- unikać obfitych posiłków przed podróżą,
- nastawić się dobrze psychicznie,
- zapewnić sobie dostęp do świeżego powietrza (również z nawiewu),
- znaleźć absorbujące zajęcie.
Aby zapobiec chorobie lokomocyjnej podczas podróży samolotem, należy przestrzegać analogicznych zasad jak w przypadku choroby morskiej.
Źródło: K. Janicki (red.), Turystyczny poradnik medyczny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
Więcej na temat zdrowia w podróży:
Co powoduje biegunkę w podróży?
Apteczka podróżnika - o czym trzeba pamiętać?
Zdrowie w tropikach
Jak zwalczać nudności w czasie podróży?
Długa podróż - jak ją przetrwać?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
