Do głównych objawów wirusowych zapaleń wątroby należą: żółte zabarwienie białkówki oka, skóry, błon śluzowych, ciemne zabarwienie moczu, w niektórych przypadkach świąd skóry oraz odbarwienie stolca.
Czym różnią się poszczególne choroby wirusowe wątroby?
Wirusowe zapalenie wątroby typu A jest typową chorobą "brudnych rąk". WZW typu A najczęściej przenosi się od chorego do zdrowego drogą pokarmową poprzez zanieczyszczoną wodę, brudne ręce, kontakt z wydzielinami chorego lub produktami zakażonymi.
Natomiast WZW typu B i C to niezwykle niebezpieczne choroby, których konsekwencją jest marskości lub rak wątroby, często prowadzą do śmierci zarażonego (w przypadku WZW typu B ryzyko wynosi 15-40%).
Przeczytaj: Jak ochronić się przed wirusowym zapaleniem wątroby?
Gdzie i kiedy możemy się zarazić?
Wirusy powodujące WZW są znacznie bardziej zakaźne niż wirus HIV, a prawdopodobieństwo zetknięcia się z nimi jest wyższe. 1-1,5% społeczeństwa jest zakażona wirusem HBV i jest to jedno z najczęstszych zakażeń szpitalnych. Do zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B wystarczy 0.00004 ml krwi, natomiast do zakażenia wirusem HIV potrzeba 0.1 ml krwi zakażonej.
Do zakażenia HCV i HBV może dojść w praktycznie każdej, pozornie niewinnej sytuacji prowadzącej do nawet niewielkiego zranienia lub kontaktu z zakażoną krwią lub inną wydzieliną. Najczęściej:
- podczas zabiegów medycznych, np. operacji, zabiegów chirurgicznych, zabiegów stomatologicznych, innych zabiegów,
- podczas porodu,
- zabiegów kosmetycznych,
- w efekcie stosunków seksualnych bez zabezpieczeń.
O ile części ryzykownych sytuacji można i trzeba unikać, np. zażywania narkotyków, udziału w bójkach czy używania wspólnych przyborów kosmetycznych, to większości sytuacji prowadzących do zakażenia nie da się uniknąć. Na rynku dostępne są szczepionki chroniące przed WZW typu A i B. Nie ma natomiast szczepionki przeciw WZW typu C.
Podstępne wirusy
WZW typu B i C są szczególnie niebezpieczne ze względu na długi czas przebiegu bez widocznych objawów. Średni czas trwania zakażenia HBV od momentu zakażenia do poważnych problemów zdrowotnych trwa w przypadku zarażenia u osoby dorosłej 15 do 20 lat. Średni czas trwania zakażenia HCV od momentu wniknięcia wirusa do ustroju do poważnych problemów zdrowotnych jest zazwyczaj dłuższy niż w przypadku HIV i trwa 5 do 35 lat. Aż 96% zakażonych HCV nie wie o tym i nie podejmuje leczenia oraz stanowi zagrożenie dla innych osób.
Jeżeli podejrzewamy, że któreś z naszych zachowań mogło doprowadzić do zarażenia wirusem zapalenia wątroby typu B lub C należy wykonać badania laboratoryjne!
Badania w kierunku rozpoznania zakażeń wirusem HBV:
- Przeciwciała anty-HBs - badanie polega na przeanalizowaniu krwi pod kątem obecności w niej przeciwciał przeciwko wirusowi HBV. Wynik badania należy inaczej interpretować w przypadku osób szczepionych i nie szczepionych w kierunku HBV;
- HBs-antygen - badanie polega na przeanalizowaniu krwi pod kątem obecności w niej wirusa HBV;
- HBe antygen - badanie wykrywa cząstki wirusa, które pojawiają się podczas jego namnażania i tylko wtedy gdy wirus jest obecny we krwi. Jego obecność świadczy dużej zakaźności;
- Przeciwciała anty HBc IgM – badanie wykrywa obecność swoistych przeciwciał produkowanych przez organizm w odpowiedzi na zakażenie wirusem HBV. Ich obecność świadczy o ostrej fazie zakażenia;
- HBV – PCR - Diagnostyka infekcji metodami PCR polega na wykrywaniu w pobranej próbce fragmentów materiału genetycznego wirusa. W odróżnieniu od metod immunologicznych nie występuje problem tzw. okienka serologicznego, czyli czasu od chwili zakażenia do wytworzenia się przeciwciał skierowanych przeciw danemu patogenowi, które może trwać średnio od 4 do 8 tygodni. Badanie metodami PCR można wykonać już ok. tydzień po sytuacji w której mogło dojść do zakażenia (np. zabieg medyczny lub tzw. ryzykowne zachowanie seksualne). Metody PCR pozwalają również na określenie ilości jego kopii we krwi.
Badania w kierunku HCV w kierunku WZW typu C:
- Przeciwciała anty-HCV (w kierunku WZW typu C) - badanie polega na przeanalizowaniu krwi pod kątem obecności w niej przeciwciał przeciwko wirusowi HCV. Ponieważ nie wynaleziono do tej pory szczepionki, każdy wynik dodatni jest złą wiadomością dla badanego;
- HCV-PCR – podobnie jak w przypadku wirusa typu B, infekcję HCV można diagnozować metodami biologii molekularnej.
W przypadku HCV również pobranie jednej próbki krwi pozwala na określenie:
- obecności wirusa - badanie jakościowe,
- ilości kopii wirusa - badanie ilościowe,
- typu wirusa - genotypowanie.
Dla HBV i HCV wszystkie trzy rodzaje badania można wykonać z jednej próbki krwi. Badania PCR są jednak propozycją dla osób, które nie muszą oszczędzać na usługach medycznych – obecnie ich koszt to od 180 zł za badanie jakościowe, do nawet kilkuset za badania ilościowe z genotypowaniem. Można jednak oczekiwać, że wraz z upowszechnianiem się najnowocześniejszych technik jakimi są badania metodami biologii molekularnej, ich ceny będą spadać a dostępność rosła.
Przeczytaj też: Do czego służy biopsja?
Jak dbać o chorą wątrobę?
Rola wątroby jest niezwykle istotna, a my niestety często bagatelizujemy jej zdrowie jedząc tłusto i obficie oraz nadużywając alkoholu. Wątroba przestaje być wtedy tak efektywna w oczyszczaniu krwi z toksyn, co skutkuje ogólnym obniżeniem szybkości trawienia pokarmów, zaleganiem ich i nadmiernym otłuszczeniem wątroby. Takie postępowanie pozostawia również trwałe ślady w postaci mikrouszkodzeń wątroby doprowadzając do zaburzenia jej pracy.
Czego unikać?
- niewłaściwego odżywiania (spożywanie nadmiaru tłustych posiłków),
- nadużywania alkoholu,
- zatruć pokarmowych, np. składnikami nieświeżego pokarmu, grzybami niewiadomego pochodzenia.
Ponadto niebezpieczny dla wątroby jest kontakt z toksynami, takimi jak: metale ciężkie, chlor i inne toksyczne związki.
Jak sprawdzić czy nasza wątroba dobrze funkcjonuje?
Podstawowymi wskaźnikami stanu wątroby są badania biochemiczne krwi. Można je łatwo i niedrogo wykonać bez skierowania w wielu laboratoriach, np. w sieci Diagnostyka łączny koszt nie przekracza 30 zł. Pamiętać należy, aby na badania przyjść na czczo, czyli co najmniej 8 godzin od ostatniego posiłku i bez przyjmowania słodkich napojów.
Ogólne zasady życia z chorym na przewlekłe WZW typu B i C
Wirusy zapalenia wątroby typu B i C przenoszą się poprzez krew, drogą kontaktów seksualnych, możliwe jest także zakażenie okołoporodowe. Nie ma możliwości przeniesienia poprzez dotyk, kichanie, kaszel czy wraz z pożywieniem. Kontakty domowe nie stanowią żadnego zagrożenia, o ile przestrzega się podstawowych zasad bezpieczeństwa, na przykład poprzez nieużywanie wspólnych przyborów do golenia, szczoteczki do zębów czy nożyczek do paznokci. Warto wspierać taką osobę i pomagać jej przetrwać najtrudniejsze momenty.
Zobacz również: O czym należy pamiętać mieszkając z chorym na wirusowe zapalenie wątroby?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
