Spis treści:
Czym są kamienie migdałkowe?
Kamienie migdałkowe (ang. tonsil stones) to czopowate struktury odkładające się w kryptach migdałków podniebiennych. Migdałki te mają swoją specyficzną budowę anatomiczną o nierównej powierzchni. Ich zewnętrzna powierzchnia jest pofałdowana z zagłębieniami. W kryptach, zwanych też zachyłkami, mogą gromadzić się zanieczyszczenia tworzące zbite struktury.
Problem powstawania kamieni migdałkowych występuje głównie u ludzi dorosłych. Są to zmiany mające tendencję do nawracania.
Sprawdź też: Jak skutecznie obkurczyć migdałki podniebienne
Przyczyny powstania kamieni migdałkowych
Kamienie migdałkowe powstają w wyniku odkładania się w zagłębieniach migdałków resztek pokarmowych, gromadzenia się białych krwinek i działania bakterii beztlenowych. Dodatkowo problem pogłębia nadmierna aktywność gruczołów.
Migdałki są położone blisko drogi pokarmowej, co sprzyja przedostawaniu się do nich cząstek jedzenia, a przez to również namnażaniu się bakterii beztlenowych, wytwarzających związki silnie cuchnące. Zaleganiu i utrudnionemu samooczyszczaniu się zagłębień mogą sprzyjać przebyte anginy.
Liczba krypt uwarunkowana jest osobniczo – jedni mają ich więcej i są one głębsze, podczas gdy u innych są one płytsze i jest ich mniej. Liczne stany zapalne migdałków mogą wpłynąć na głębokość krypt, powodując, że są one głębsze i większe. Im większe i głębsze krypty, tym łatwiej gromadzą się tam resztki pokarmowe, złuszczony nabłonek i bakterie
– wyjaśnia lek. Paulina Lepka, laryngolog Wrocław Medical Center.
Jak rozpoznać kamienie migdałkowe?
Morfologicznie kamienie migdałkowe mają postać białych lub żółtawych grudek, które mogą być różnych rozmiarów (od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów) i o różnym stopniu twardości. Przede wszystkim mogą one jednak mieć nieprzyjemny zapach. Jest on spowodowany tym, że w ich składzie odkładają się związki siarki wytwarzane przez bakterie beztlenowe.
Kamienie migdałkowe, fot. Adobe Stock
Nieprzyjemny (tzw. fetor ex ore) lub nieświeży zapach z ust (halitoza) jest główną przyczyną wizyt pacjentów u laryngologów. Kolejną kwestią jest to, że w momencie, kiedy kamienie migdałkowe zaczynają być widoczne, mogą wywoływać odruch kaszlowy lub uczucie przeszkody przy połykaniu
– mówi lek. Paulina Lepka, laryngolog.
Oprócz nieprzyjemnego zapachu z ust pacjenci odczuwają też uczucie dyskomfortu lub przeszkody w gardle, a raz na jakiś czas zdarza im się odkrztusić, odpluć kamień migdałkowy.
Problem pojawia się częściej u osób, które przechodzą zapalenia migdałków, ale też u tych, którzy nie utrzymują dostatecznej higieny jamy ustnej. Jednak według laryngolog, nie zawsze musi iść to w parze.
Kamienie migdałkowe nie są poważnym problemem zdrowotnym. Jednak mogą powodować zaburzone relacje społeczne – w momencie, kiedy pacjent zaczyna odczuwać nieprzyjemny zapach z ust, może to znacząco wpływać na jego kontakty międzyludzkie
– mówi lek. Paulina Lepka, laryngolog.
Leczenie kamieni migdałkowych
Przede wszystkim warto zapobiegać kamieniom migdałkowym, tzn.:
- unikać infekcji migdałków,
- stosować preparaty poprawiające stan higieny jamy ustnej,
- regularnie szczotkować zęby i język,
- można też płukać gardło przy pomocy specjalnych płukanek ze środkami bakteriobójczymi,
- stosować do płukania napar z szałwii, roztwór octu winnego, rozcieńczoną wodę utlenioną (sprawdź: woda utleniona na gardło).
Pacjenci stosują metody samooczyszczania migdałków, wyciskając kamienie migdałkowe przy pomocy szpatułki. Jest to metoda efektywna, natomiast trzeba zwracać uwagę, aby nie uszkodzić przy tym migdałka. Mogą one po takim zabiegu podkrwawiać, w tych miejscach mogą pojawiać się stany zapalne. Nie jest to leczenie przyczynowe, a wyłącznie niwelowanie skutków
– mówi lek. Paulina Lepka, laryngolog.
Inną metodą usuwania kamieni migdałkowych jest irygacja – przy pomocy specjalnego irygatora wypłukującego resztki pokarmowe z krypt. To jednak również nie przyczyni się do zmniejszenia częstości czy ilości odkładanych resztek.
Jeżeli te metody zawiodą, można zastosować tzw. kryptolizę, tj. leczenie polegające na wygładzeniu krypt przy pomocy lasera CO2. Nie zawsze jednak przynosi to 100-procentowe efekty, dlatego czasem trzeba ten zabieg powtarzać.
Ostatecznością jest usunięcie migdałków podniebiennych, a więc zabieg tonsillektomii.
Wskazania do zabiegu tonsillektomii należy bardzo dokładnie zweryfikować. Trzeba bowiem pamiętać o tym, że migdałki są tkanką immunologicznie czynną i należą do naszego układu odpornościowego. Choć jest to tak naprawdę jedyny w pełni skuteczny sposób leczenia, trzeba pamiętać, że usuwając migdałki, których jedyną chorobą jest odkładanie kamieni migdałkowych, pozbawiamy się tkanki immunologicznie czynnej odgrywającej istotną rolę w naszej odporności
– wyjaśnia lek. Paulina Lepka, laryngolog.
Więcej na podobny temat:
Jak leczyć zapalenie gardła u dzieci?
Jak zapobiegać zapaleniom gardła u dziecka?
Domowe sposoby na ból gardła - płukanki, okłady, syropy, inhalacje
Płukanie gardła. Co i jak stosować na bolące gardło?
Co na ból gardła: przy anginie, chorych zatokach, w ciąży i u dzieci?
Płukanie gardła wodą utlenioną - sprawdzony sposób na infekcję i ból
Ból gardła a koronawirus. Kiedy ten objaw oznacza COVID-19?
Przepis na płukankę z soli - domowe sposoby na ból gardła
Najważniejsze informacje o raku gardła. Jak się rozpoznaje i leczy ten nowotwór?
Absolwentka wydziału lekarskiego Akademii Medycznej we Wrocławiu. Specjalista otorynolaryngologii. Starszy asystent w Klinicznym Oddziale Otolaryngologicznym 4 Wojskowego Szpitala Specjalistycznego z Polikliniką we Wrocławiu. Specjalizuje się w diagnostyce i leczeniu zachowawczym i operacyjnym chorób uszu, nosa, zatok przynosowych, gardła, krtani i gruczołów ślinowych. Od 2018 r. lekarz w programie Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi przy Dolnośląskim Centrum Onkologii we Wrocławiu. Uczestnik szkoleń krajowych i międzynarodowych z zakresu otorynolaryngologii, chirurgii głowy i szyi. Członek Polskiego Towarzystwa Otolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi oraz Polskiego Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi.
Na co dzień przyjmuje pacjentów we Wrocław Medical Center.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
