Zdrowe paznokcie powinny być mocne, gładkie, lekko przejrzyste o jasnym kolorze i powinny przylegać mocno do łożyska. Przebarwienia na paznokciach są nieprawidłowością, która może świadczyć o poważnych problemach ze zdrowiem. Jedną ze zmian, której należy się przyjrzeć, są czarne linie na paznokciach. Istnieje wiele możliwych przyczyn ciemniejszych smug widocznych na paznokciach rąk lub nóg: od błahych, takich jak przebarwienie płytki po lakierze do paznokci lub uraz, po poważne, stanowiące zagrożenie dla życia, takie jak czerniak paznokcia. Poniżej znajdziesz informacje na temat możliwych przyczyn pojawienia się czarnych kresek na paznokciach oraz sposobów leczenia.
Spis treści:
- Czarne kreski na paznokciach - przyczyny i leczenie
- Czarne kreski na paznokciach - niepokojące objawy
- Czarne kreski na paznokciach - diagnostyka
- Domowe sposoby na czarne plamki na płytce paznokciowej
Czarne kreski na paznokciach - przyczyny i leczenie
Czarne kreski na paznokciach najczęściej są spowodowane urazem i wylewem krwi pod płytką paznokcia. Oprócz urazu istnieją inne możliwe przyczyny powstania ciemnych smug na paznokciach:
- nadmierna produkcja melaniny (naturalny barwnika) przez melanocyty,
- niedobory witamin (np. witamin A, B)
- niedobór keratyny,
- zaburzenia hormonalne, np. ciąża, zespół Cushinga, nadczynność tarczycy,
- infekcyjne zapalenie wsierdzia (według badań około 15% osób z zapaleniem wsierdzia ma pionowe czarne linie na paznokciach),
- grzybica paznokcia,
- łuszczyca,
- liszaj płaski,
- choroby płuc,
- choroby nerek,
- niedobór odporności (np. u osób zarażonych HIV),
- przyjmowanie leków, np. leków zmniejszających krzepliwość krwi, stosowanych w chemioterapii, fototerapii,
- twardzina układowa,
- toczeń rumieniowaty układowy,
- zespół Laugiera-Hunzikera,
- zespół Peutza-Jeghersa,
- choroba Raynauda,
- czerniak.
Melanonychia a czarne smugi pod paznokciem
Melanonychia to objaw, który charakteryzuje się wystąpieniem wąskich czarnych kresek na paznokciach, biegnących wzdłuż płytki. Przyczyną tego stanu jest zwiększone odkładanie się melaniny (naturalnego barwnika człowieka) w paznokciach w wyniku nadmiernej aktywacji melanocytów (komórek produkujących melaninę) lub ich rozrostu. Barwnik może się kumulować w płytce z różnych powodów, np. wskutek leczenia onkologicznego, powstania plam soczewicowatych, infekcji HIV, ale też w wyniku rozwoju czerniaka. Szerokość paska zazwyczaj wynosi od 2 do 4 mm, a jego brzegi są wyraźne lub rozmyte.
fot. Czarne kreski na paznokciach - melynonychia / Adobe Stock, Rytis
Kreski na paznokciach mogą mieć różne odcienie, mogą być czarne, brunatne, szare. Zdarza się, że występują na kilku paznokciach, niekoniecznie na wszystkich. Ciemne kreski na paznokciach mogą być typowe dla pewnych populacji - według artykułu opublikowanego w czasopiśmie Podiatry Today, melanonychia występuje u co drugiej osoby rasy czarnej i prawie u wszystkich ludzi tej rasy po 50. roku życia.
Krwiak podpaznokciowy
Jedną z najczęstszych przyczyn czarnych kresek na paznokciach są krwiaki podpaznokciowe spowodowane urazem. Jest to dolegliwość nieszkodliwa, powszechna i na ogół nie wymaga żadnej interwencji medycznej. Wylew podpaznokciowy w przeciwieństwie do czerniaka zazwyczaj blednie pod wpływem ucisku.
Czasami krwotoki pod paznokciem nazywa się krwotokami odłamkowymi. Występują one w postaci ciemnych (ciemnoczerwonych, brązowych lub czarnych) kresek na paznokciach. Często pojawiają się po przytrzaśnięciu palca drzwiami. Dochodzi do uszkodzenia małych naczyń krwionośnych znajdujących się pod płytką paznokcia. Zwykle krwiak nie przebiega przez cały paznokieć.
Duże krwiaki podpaznokciowe albo takie, którym towarzyszy, przerwanie płytki paznokcia, jej zgrubienie czy falowanie, mogą wymagać leczenia u specjalisty. W takich przypadkach trzeba udać się do lekarza, np. podologa lub dermatologa.
Do krwotoków podpaznokciowych może dochodzić wskutek chorób, np. zapalenia wsierdzia. Dlatego jeśli krwiak nie przesuwa się i nie znika wraz ze wzrostem paznokcia, a ciemna linia na paznokciu wydłuża się, to należy skonsultować się z lekarzem. Do objawów świadczących o zapaleniu wsierdzia należą: gorączka, męczliwość, bóle stawów, dreszcze, tachykardia.
Czarne kreski na paznokciach a czerniak paznokcia
Czarne kreski na paznokciu mogą oznaczać, że rozwinął się czerniak - groźny nowotwór skóry. Czerniak paznokcia to na ogół jasnobrązowa, brązowa lub czarna kreska na paznokciu. Może też występować w postaci plamy lub guzka. Czasem jako pęknięcie, szczelina albo trójkątna zmiana. Zmiana może krwawić, boleć, zajmować też część okolicznej skóry. Warto wiedzieć, że czerniak paznokcia często rozwija się na kciuku, palcu wskazującym lub dużym palcu stopy.
Leczenie czerniaka paznokcia polega na usunięciu paznokcia wraz ze zmianą i jego ocena pod mikroskopem. Konieczna może być amputacja palca. Następnie chemioterapia, radioterapia albo obserwacja, w zależności od indywidualnej sytuacji. Wcześnie wykryty czerniak jest w pełni uleczalny.
Czarne kreski na paznokciach i żółta płytka paznokcia - grzybica
Ciemne zmiany na paznokciach, współwystępujące z żółtymi lub białymi liniami mogą świadczyć o grzybicy paznokci. Płytka jest na ogół pogrubiona, rozwarstwiająca się i pofalowana. Aby wyleczyć grzybicę paznokci, najlepiej udać się do podologa lub dermatologa. Leczenie jest długotrwałe. Stosuje się preparaty przeciwgrzybicze nakładane miejscowo, laseroterapię oraz terapię fotodynamiczną. W zaawansowanych przypadkach konieczne jest usunięcie płytki paznokciowej.
fot. Czarne kreski na paznokciach - grzybica/ Adobe Stock, Alessandro Grandini
Czarne kreski na paznokciach - niepokojące objawy
Czarne kreski na paznokciach mogą mieć różne przyczyny, dlatego zawsze lepiej skonsultować się z lekarzem. Zaniepokoić powinny szczególnie takie objawy, jak:
- krwawienie,
- ból,
- zmiana nie blednie pod wpływem nacisku,
- guzek na paznokciu,
- zmiana nie znika wraz ze wzrostem paznokcia.
Czarne kreski na paznokciach - diagnostyka
Rozpoznanie przyczyny czarnych kresek na paznokciach ustala się przede wszystkim na podstawie wywiadu lekarskiego. Ważne jest, czy przed pojawieniem się zmiany doszło do urazu, jakie inne objawy wystąpiły, czy pacjent ma choroby przewlekłe. Specjalista może pobrać fragment paznokcia do badania histopatologicznego (biopsja paznokcia) lub zlecić badanie mykologiczne na podstawie pobranych spod paznokcia wyskrobin, gdy podejrzewa grzybicę. Przydatne mogą być badania krwi, np. morfologia, hormony tarczycy.
Domowe sposoby na czarne plamki na płytce paznokciowej
Jeżeli czarne kreski na paznokciach spowodowane są grzybicą, warto zastosować domowe metody leczenia:
- regularne przycinanie paznokci,
- zapobieganie wilgoci w obrębie paznokci,
- noszenie przewiewnego obuwia i skarpetek odprowadzających wilgoć,
- regularna zmiana skarpetek,
- moczenie paznokci w wodzie z octem jabłkowym (proporcje 1:1),
- smarowanie paznokci rozcieńczonym olejkiem z drzewa herbacianego,
- moczenie w wodzie z sodą oczyszczoną.
Przede wszystkim trzeba jednak skonsultować się z dermatologiem. Naturalne środki mogą nie być wystarczająco skuteczne w przypadku grzybicy paznokci. Mają one raczej charakter pomocniczy.
Źródła:
Evaluation of nail lines: Color and shape hold clues Shari R. Lipner, MD, PhD and Richard K. Scher, MD, FACP Cleveland Clinic Journal of Medicine May 2016, 83 (5) 385-391; DOI: https://doi.org/10.3949/ccjm.83a.14187,
Halteh P, Scher RK, Lipner SR. Over-the-counter and natural remedies for onychomycosis: do they really work? Cutis. 2016 Nov;98(5):E16-E25. PMID: 28040821,
Michał Sobjanek, Adam Włodarkiewicz, Jacek Toboła, Melanonychia longitudinalis, Post Dermatol Alergol 2006; XXIII, 3: 130–137.
Czytaj także:
Podłużne bruzdy na paznokciach mogą świadczyć o poważnej chorobie. To wyczytasz z wyglądu paznokci
Czy zerwany paznokieć odrasta? Pierwsza pomoc przy urazie paznokcia
Rozdwajające się paznokcie – przyczyny i zapobieganie
Łuszczyca paznokci – objawy, leczenie i pielęgnacja
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
