Mówi się, że 9 za 10 osób miało lub będzie miało do czynienia z trądzikiem. Sporo! Potrafi pojawić się, gdy jesteśmy młodzi, ale też zupełnie niespodziewanie nawet wtedy, kiedy 18-tkę mamy dawno za sobą. Trądzik potrafi atakować nie tylko twarz, ale też ciało. Bez odpowiedniej diagnozy - z jakim rodzajem trądziku mamy do czynienia - i bez poznania przyczyny jego powstania, trudno ruszyć z odpowiednim leczeniem.
Spis treści:
- Trądzik - definicja
- Jak powstaje trądzik?
- Rodzaje trądziku
- Jak leczyć trądzik?
- Nowoczesne zabiegi na trądzik
- Domowe sposoby na trądzik
Co to jest trądzik?
Trądzik (definicja) to jedna z najczęstszych chorób skóry, która pojawia się bez względu na płeć i wiek. Może przyjąć postać krost, wyprysków, zaskórników, czerwonych plam, guzków, grudek, torbieli, placków. Choroba może zaatakować tylko policzki, czoło albo brodę, całą twarz naraz albo szyję, plecy czy dekolt. Może przejść w stan uśpienia i powrócić po kilku tygodniach czy miesiącach.
Kiedyś mówiło się, że trądzik to zmora nastolatków. Dziś wiadomo, że to nieprawda. Nieestetyczne zmiany skórne równie dobrze i równie często mogą pojawiać się u osób dorosłych. Jest wiele rodzajów trądziku i różne przyczyny jego powstawania.
Trądzik - przyczyny powstawania
Trądzik może być wynikiem nadmiernej produkcji łoju - wtedy zwykle dochodzi do mikro stanów zapalnych skóry i zatkania gruczołów łojowych. To niezła pożywka dla bakterii. Z kolei zaskórniki (domowe sposoby na zaskórniki) to nic innego jak zatkane ujścia mieszków włosowych. Mogą pojawić się w wyniku nieodpowiedniej pielęgnacji.
fot. Adobe Stock/kolaż Polki
Za powstawanie trądziku odpowiada też genetyka. Tak, tak, niektórzy z nas po prostu są bardzie podatni na tę chorobę skóry. U wielu osób pryszcze pojawiają się w wyniku zmian hormonalnych w organizmie, mówi się wtedy o trądziku hormonalnym. Istotny jest szczególnie testosteron, który ma wpływ na pracę gruczołów łojowych.
Jakie są jeszcze przyczyny powstawania trądziku? Niewłaściwa pielęgnacja. Jeśli zbyt często i intensywnie myjesz i oczyszczasz skórę, a do tego używasz nieodpowiednich dla swojego rodzaju cery kosmetyków, możesz ją wysuszyć i zmusić w ten sposób do większej produkcji sebum. A stąd już mały krok do krost i pryszczy.
Duże znaczenie mają nadwrażliwości pokarmowe. Normalnie funkcjonujący organizm szybko reaguje na stany zapalne w skórze. Problem może się pojawić, jeśli mamy stałą nadwrażliwość pokarmową. Wówczas układ immunologiczny jest zaburzony, bo skupiony na nadwrażliwości pokarmowej. Stan zapalny w postaci trądziku jest wtedy niejako ignorowany, aż mocno nie narośnie. Nadwrażliwość pokarmowa może więc przyczyniać się do rozwoju trądziku
– tłumaczy dr Marek Wasiluk, specjalista medycyny estetycznej, założyciel warszawskiego Centrum Medycyny Nowoczesnej Triclinium.
To może zaostrzać trądzik:
- długotrwały lub silny stres (wysypka ze stresu),
- palenie papierosów,
- pora roku (latem objawy zwykle łagodnieją),
- wyciskanie krost,
- niedostosowane kosmetyki pielęgnacyjne,
- niedokładne oczyszczanie skóry,
- zła dieta - w tym produkty o wysokim indeksie glikemicznym.
Rodzaje trądziku
W zależności od przyczyny powstawania chorobowych zmian na skórze, wyróżniamy kilka najpopularniejszych rodzajów trądziku.
Na skróty:
- trądzik pospolity
- trądzik zaskórnikowy
- trądzik grudkowy
- trądzik krostkowy
- trądzik różowaty
- trądzik niemowlęcy
Trądzik pospolity
Nazywany jest też trądzikiem młodzieńczym, bo atakuje głównie młody osoby w wieku 13-20 lat, ale nie tylko. Jest przewleką chorobą i może dotyczyć nawet 80% nastolatków. Do zmian na skórze dochodzi w wyniku działania hormonów. Nadmierne wydzielanie gruczołów łojowych to podstawowa przyczyna powstawania pryszczy.
Jak się objawia? Poza nasileniem łojotoku powstają:
- zaskórniki,
- grudki,
- krostki,
- ropne torbiele.
fot. Adobe Stock
Większość zmian chorobowych umiejscowionych jest na twarzy. Leczenie trądziku młodzieńczego (pospolitego) jest długotrwałe i żmudne. Stosuje się leczenie miejscowe nadtlenkiem benzoilu, kwasem azelainowym, antybiotykami, kwasem salicylowym, rezorcyną, estradiolem. Lekarz może też zalecić kuracje doustną. Zwykle przepisywane są m.in.: tetracyklina, doksycyklina, limecyklina, erytromycyna, kotrimoksazol. Czasem wdraża się też leczenie hormonalne.
Trądzik zaskórnikowy
Mówi się, że to lżejsza odmiana trądziku pospolitego. Jest zmianą niezapalną. Chociaż jest mało dokuczliwy, to ciężko się go leczy. Podobnie jak przy trądziku młodzieńczym, zaskórnikowy powstaje w wyniku zmian hormonalnych i rogowacenia skóry.
Czym się charakteryzuje? Zmiany chorobowe występują w postaci zaskórników. Zwykle występują na środku twarzy i na czole. Zaskórniki powstają, gdy w kanale gruczołu łojowego jest za dużo bakterii, sebum i naskórka. Wyodrębniamy dwa rodzaje zaskórników:
- zaskórniki otwarte - inaczej wągry. Wyglądają jak czarne kropeczki na skórze;
- zaskórniki zamknięte - wyglądają jak mała grudka zakończona biały czubkiem.
fot. Adobe Stock
Nie warto go bagatelizować, bo może przekształcić się w zmiany ropne. Jak dbać o skórę z zaskórnikami? Dokładnie i regularnie oczyszczać odpowiednimi kosmetykami - płyny micelarne, toniki bezalkoholowe, lekkie, beztłuszczowe kremy nawilżające to wskazane produkty. Warto też regularnie robić peeling.
Trądzik grudkowy
To kolejna odmiana trądziku młodzieńczego. Jest powszechny i trudny do leczenia. U młodych osób powodują go zmiany hormonalne, u dorosłych też, ale poza tym np. stres i nieodpowiednia pielęgnacja.
Jak go rozpoznać? Pojawia się w postaci:
- grudek,
- guzków,
- krostek.
Wokół zmian może pojawić się obrzęk i ból. Trądzik grudkowy może przyjąć dwie postaci:
– grudkowo-krostkowy - zmiany skórne mają mieszany charakter. Poza grudkami tworzą się krostki z ropą;
– grudkowo-zaskórnikowy - oprócz grudek na skórze widoczne są białe lub czarne kropki.
W leczeniu najpierw lekarz zaleca odpowiednią pielęgnację i oczyszczanie skóry z użyciem przeciwbakteryjnych i przeciwzapalnych produktów. Dermatolog może też zlecić przestrzeganie specjalnej diety i zrezygnowanie z używek. Jeśli objawy nasilą się, konieczne będzie włączenie antybiotykoterapii.
Trądzik krostkowy
Zwykle współwystępuje z zaskórnikami. Niewinnie wyglądające krostki mogą skłaniać do szybkiego pozbycia się ich, czyli wyciśnięcia. Jednak to może spowodować stan zapalny i pojawienie się zmian ropnych na skórze. Poza tym wyciskanie krost zwykle pozostawia blizny, z którymi później trudno sobie poradzić. Krosty mogą być reakcją skóry na alergie.
Po czym poznać trądzik krostkowy? Na skórze pojawiają się:
- zaczerwienienie,
- bolesne guzki,
- krosta z ropą.
Jeśli zauważysz te zmiany na swojej twarzy, przemyj skórę kosmetykiem przeciwzapalnym. Możesz też schłodzić kostką lodu chorobowe miejsce i nałożyć punktowy żel.
W walce z trądzikiem krostkowym pomocne są preparaty na bazie cynku (maść cynkowa), witaminy A, kwasu azelainowego, nadtlenku benzoilu. Jako ogólną terapię lekarz może zlecić doustne przyjmowanie antybiotyków z grupy chociażby tetracyklin.
U młodych kobiet trądzik zaskórnikowy zwykle jest wynikiem nieprawidłowości hormonalnych. Wtedy wdraża się leczenie hormonalne.
fot: Adobe Stock
Trądzik różowaty
To choroba naczyniowa, zapalna. Najczęściej dotyczy osób dorosłych. Cierpi na niego więcej kobiet niż mężczyzn, głównie z powodu zmian hormonalnych. Trądzik różowaty łatwo rozpoznać - charakterystycznymi objawami jest rumień i poszerzone naczynka krwionośne. Jednak te zmiany mogą przekształcić się w kolejne - grudki i krostki.
Mamy do czynienia z trzema rodzajami trądziku różowatego. Są to:
- naczyniowy,
- zapalny,
- oczny.
Leczenie tego schorzenia to bardzo indywidualna sprawa. W terapii często wykorzystuje się laser i farmakologię. Pomaga też odstawienie produktów zawierających cukry proste i suplementacja witaminą D.
Trądzik niemowlęcy
To rodzaj choroby skórnej występującej wśród noworodków w pierwszych miesiącach życia. Częściej dotyczy chłopców. Trądzik niemowlęcy może pojawi się już w 3-4 tygodniu życia. Przebieg choroby można porównać do trądziku pospolitego u nastolatków.
Trądzik niemowlęcy charakteryzuje się zwykle pojawianiem się drobnych, białych, zamkniętych zaskórników, rzadziej ciemnych i otwartych. Za przyczynę powstawania trądziku niemowlęcego uznaje się działanie hormonów matki, które jeszcze w łonie dziecko otrzymuje przez łożysko, a po narodzinach wraz z mlekiem w czasie karmienia piersią. Inne powody to skaza białkowa, przegrzanie lub niewłaściwa pielęgnacja skóry
– tłumaczy dr Marek Wasiluk.
Do typowych objawów trądziku niemowlęcego należą:
- czerwone krostki na twarzy,
- białe punkciki na skórze,
- może mieć charakter wysypki.
fot. Adobe Stock
Leczenie jest objawowe - ma na celu ograniczenie zmian skórnych i złagodzenie swędzenia. Jednak trądzik niemowlęcy zwykle sam ustępuje, gdy kobieta przestanie karmić piersią lub gdy dziecko osiągnie 4-6. miesiąc życia. Trzeba uważać, bo zdarza się, że trądzik ten jest mylony ze skazą białkową. Dlatego zawsze należy udać się z dzieckiem do lekarza w przypadku zaobserwowania jakichkolwiek zmian na skórze.
Jak leczyć trądzik?
Podstawą jest odpowiednia diagnoza. Dopóki lekarz nie stwierdzi, z jakim rodzajem trądziku ma do czynienia i co go wywołuje, nie wdroży stosownego leczenia.
Bez zdiagnozowania przyczyny powstania trądziku, nie uda nam się pozbyć problemu na stałe. Nawet jeśli na krótki okres wyeliminujemy objawy, one i tak powrócą. Warto oznaczyć poziomy hormonów, zrobić testy MRT i wdrożyć odpowiednią dietę. Trzeba też rozważyć wizytę u endokrynologa, który pomoże zapanować nad zaburzeniami hormonalnymi
– mówi dr Marek Wasiluk.
Łagodne postaci trądziku można opanować, stosując odpowiednią pielęgnację dermokosmetykami i preparatami na trądzik dostępnymi bez recepty. Jeśli jednak problem wyprysków jest mocno nasilony, konieczna będzie wizyta u dermatologa. Lekarze mają do wyboru różne kuracje z użyciem leków doustnych - leczenie antybiotykami, leczenie hormonalne. Skuteczne jest też używanie specjalnych maści i kremów na trądzik. Zwykle połączenie obu metod - doustnej i zewnętrznej na skórę - daje najlepsze rezultaty.
fot. Adobe Stock/kolaż Polki
Przeczytaj też: Jak leczyć blizny po trądziku
Nowoczesne zabiegi na trądzik u specjalisty
W gabinetach medycyny estetycznej i dermatologicznych w ostatnich latach pojawiło się sporo metod leczenia trądziku i zmian potrądzikowych.
Z mojej praktyki wynika, że najlepsze wyniki terapeutyczne daje laseroterapia przeprowadzona specjalnym laserem, który emituje falę o odpowiedniej długości
– mówi dr Marek Wasiluk.
Nasz ekspert przyznaje, że do leczenia aktywnego trądziku wykorzystuje laser bromkowo-miedziowy. „Wyposażony jest on w światło żółte, które działa bardzo korzystnie na skórę trądzikową, nie wyłączając pacjenta z normalnego funkcjonowania. Jedynym procesem niszczącym, do jakiego doprowadza ten laser, jest eliminacja bakterii, które są odpowiedzialne za powstawanie trądziku (długość fali jest pochłaniana przez barwnik w komórkach tych bakterii, przez co ulegają one zniszczeniu). Poza tym światło lasera działa na komórki skóry biostymulująco, dzięki czemu skóra lepiej funkcjonuje, bardzo dobrze reguluje pracę gruczołów łojowych i działa przeciwzapalnie” – tłumaczy.
Inne zabiegi na trądzik:
Peeling kawitacyjny - świetnie oczyszcza skórę. Zabieg usuwa martwy naskórek. Peeling kawitacyjny wykonuje się urządzeniem emitującym fale dźwiękowe. Drgania pomogą rozprawić się z zaskórnikami, nie podrażnia skóry i jest dobrym przygotowaniem przed zabiegiem z kwasami.
Mikrodermabrazja - to mechaniczne złuszczanie skóry. Zabieg można wykonać u kosmetyczki, jest bezbolesny i nie trwa długo. Mikrodermabrazja polega na ścieraniu poszczególnych warstw skóry specjalną głowicą. Żeby zobaczyć efekty, trzeba wykonać całą serię zabiegów. Pomaga usunąć zaskórniki, przebarwienia, blizny po trądziku.
Kwasy - działają dogłębnie na skórę, likwidując wypryski i oczyszczając ją. Efekty widać już po pierwszym zabiegu. Zwykle używa się kwasu migdałowego, glikolowego, salicylowego i azelainowego.
Domowe sposoby na trądzik
Odpowiednia, domowa pielęgnacja to niezbędny składnik leczenia trądziku. Co to oznacza?
To przede wszystkim odpowiednie dbanie o higienę i oczyszczanie skóry, ale takie, które nie doprowadza do jej przesuszania. Cera, nawet trądzikowa, wymaga odpowiedniego nawilżenia i natłuszczenia. Próba pozbawiania jej całkowicie warstwy lipidowej paradoksalnie powoduje, że gruczoły produkują jeszcze więcej łoju, a więc stan skóry z czasem pogarsza się. Wskazane jest delikatnie złuszczanie skóry, a nie jej wysuszanie
– radzi dr Marek Wasiluk.
Warto zwrócić uwagę na to, jakich kosmetyków używasz. Osoby z trądzikiem najlepiej, aby używały dermokosmetyków z apteki. Są też różne maści dostępne bez recepty, które dobrze działają. Poza tym w domowym zaciszu możesz zrobić wiele, żeby twoja skóra była zdrowsza.
Zawsze rób staranny demakijaż. Nawilżaj skórę od zewnątrz i od wewnątrz. Zmień dietę! W pierwszej kolejności warto ograniczyć cukier i produkty go zwierające. Zrezygnuj też z ostrych przypraw i soli. Zobacz więcej domowych sposobów na trądzik.
Maści na trądzik warte wypróbowania:
Więcej o problemach skórnych:Trądzik a niedoczynność tarczycyCzystek skutecznym sposobem na trądzik?Aloes na trądzik - ta roślina czyni cudaPrzegląd preparatów do cery trądzikowejCo powoduje wypryski na skórze? 5 zaskakujących powodów!
Specjalista medycyny estetycznej. Jako pierwszy i jedyny Polak, ukończył studia MSC in Aesthetic Medicine (studia magisterskie, Medycyna Estetyczna) w szkole Barts and The London School of Medicine and Dentistry na prestiżowym uniwersytecie Queen Mary University of London. Właściciel warszawskiego Centrum Medycyny Nowoczesnej Triclinium. Autor eksperckiego bloga www.marekwasiluk.pl i książki pt. „Medycyna estetyczna bez tajemnic”.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
