Spis treści:
- Wzdęcia – objawy i przyczyny
- Domowe sposoby na wzdęcia – zioła i przyprawy
- Domowe sposoby na wzdęcia – zmiana nawyków
- Domowe sposoby na wzdęcia – czego nie jeść?
- Preparaty z apteki na wzdęcia
- Domowe sposoby na wzdęcia – 3 przepisy
Wzdęcia – objawy i przyczyny
Wzdęcia to jeden z powszechniejszych objawów ze strony układu pokarmowego. Objawiają się uczuciem pełności po posiłku, ciężkości w brzuchu, bulgotaniem i przelewaniem w jelitach, bólem brzucha. Wzdęciom może towarzyszyć odbijanie, oddawanie gazów, zgaga.
Wzdęcia pojawiają się w wyniku nadmiernej produkcji gazu w układzie trawiennym, zmian przepływu gazu lub nieprawidłowego odczytywania przez układ trawienny normalnej ilości gazu.
Wzdęcia mogą mieć przyczynę organiczną (chorobę) lub nieorganiczną (kiedy dokładna przyczyna jest nieznana).
Możliwe przyczyny wzdęć to:
- aerofagia (połykanie powietrza),
- nietolerancje węglowodanów, np. laktozy, sacharozy,
- przerost bakterii w jelicie,
- choroby zaburzające pracę jelit, np. zespół jelita drażliwego,
- długotrwałe przyjmowanie niektórych leków, np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
- niewłaściwe nawyki żywieniowe, np. przejadanie się, jedzenie w pośpiechu lub nieregularnie,
- stres, napięcie nerwowe.
Nie ma jednego schematu leczenia wzdęć. Jeśli uczucie pełności w brzuchu jest uporczywe, należy wykonać badania diagnostyczne, bo przyczyną może być choroba podstawowa, którą trzeba najpierw wyleczyć. W innych przypadkach można spróbować zmienić nawyki żywieniowe. Jeżeli wzdęcia pojawiają się od czasu do czasu, pomocne będą domowe metody na wzdęcia.
Domowe sposoby na wzdęcia – zioła i przyprawy
Zioła i przyprawy stosowane przy wzdęciach sprawdzą się we wspomaganiu trawienia. Ich zaletą jest to, że mogą być przyjmowane przez dorosłych i dzieci i nie wymagają wielkich poświęceń. Wystarczy przygotować napar z odpowiednich roślin lub dorzucić przyprawy do potraw, aby uniknąć uczucia ciężkości w brzuchu.
Zioła polecane na poprawę trawienia:
- rumianek,
- dziurawiec,
- owoc kopru włoskiego,
- korzeń arcydzięgla,
- mięta pieprzowa,
- kłącze tataraku,
- owoc anyżu,
- ziele szałwii.
Można też sięgnąć po gotowe ziołowe preparaty na wzdęcia: herbatki na trawienie, krople żołądkowe (np. na bazie mniszka, bylicy, kory dębu, szałwii, kory wierzby czy papaweryny).
Przyprawy zapobiegające wzdęciom:
- bazylia,
- cząber,
- kminek,
- kardamon,
- majeranek,
- lubczyk,
- owoc kopru,
- owoc anyżu,
- kolendra.
Jeśli wzdęcia wynikają z nadmiernego stresu, zalecane są zioła takie jak melisa, róża, głóg, dziurawiec czy lawenda.
Zioła na wzdęcia dla dzieci to:
- owoc kopru włoskiego,
- ziele drapacza lekarskiego,
- ziele bazylii,
- rumianek,
- ziele majeranku,
- owoc kolendry,
- mięta pieprzowa.
Dla mam karmiących, których dzieci mają kolkę, dostępne są mieszanki ziołowe, które można pić w czasie laktacji, aby ograniczyć wzdęcia u dzieci.
Na kolkę niemowlęcą poleca się różne metody domowe: przede wszystkim masaż brzuszka (można przy tym wykorzystać olejek lawendowy lub maść majerankową), stosowanie butelek i smoczków antykolkowych, zmianę pozycji karmienia, kładzenie dziecka na brzuchu na ciepłym kocu oraz zmianę diety mamy (np. wyeliminowanie laktozy).
Domowe sposoby na wzdęcia – zmiana nawyków
Oprócz zastosowania ziół i przypraw, w zapobieganiu i leczeniu wzdęć bardzo ważne są codzienne nawyki żywieniowe. Oto kilka istotnych reguł, które mogą pomóc przy uczuciu pełności po posiłkach.
Dieta eliminacyjna
Wzdęcia są jednym z objawów nietolerancji pokarmowych (np. nietolerancji laktozy, nietolerancji glutenu, fruktozy czy sorbitolu). Jedną z metod jest więc obserwacja reakcji organizmu po określonych produktach, wykonanie testu w kierunku nietolerancji węglowodanów i ograniczenie w diecie związków sprzyjających problemom trawiennym.
Należy wspomnieć, że nie u wszystkich osób z nietolerancją wyeliminowanie z diety określonych związków przyniesie korzyści – np. u pacjentów z zespołem jelita drażliwego, takie kroki mogą być niewystarczające. Najlepiej wcześniej skonsultować się z lekarzem.
Inne zmiany w diecie
Można również zastąpić pewne produkty innymi lub zmienić sposób ich przygotowania. Np. moczenie fasoli i gotowanie przez 30 minut powoduje rozpad trudno wchłanianych cukrów, co zmniejsza wzdęcia po zjedzeniu. Osoby z niedoborem laktazy (enzymu rozkładającego laktozę) mogą odczuć korzyści po zamianie produktów mlecznych na takie (np. jogurty, twarogi, sery), które zawierają probiotyki – bakterie kwasu mlekowego Lactobacillus acidophilus (wytwarzające laktazę) albo gatunki Bifidobacterium i Lactobacillus bulgofilus.
Warto również zrezygnować z wody gazowanej, napojów typu cola piwa i innych zawierających gaz. Aby uniknąć wzdęć, należy jeść powoli i małe porcje.
Aktywność fizyczna
Aktywność fizyczna, nawet ta niewielka, powoduje większe ukrwienie narządów wewnętrznych i przyspiesza trawienie, pomaga też w usuwaniu nadmiaru gazów z jelit.
Zalecany jest np. spacer przez 2 minuty co 30 minut, żeby nie tylko poczuć się lżej. Taka dawka ruchu poprawia inne parametry zdrowia. Doświadczenie pod kierunkiem Ashleigh R. Homer z Uniwersytetu w Otago dowiodło, że regularne 2-minutowe marsze zmniejszają poziom szkodliwych trójglicerydów we krwi, a także glukozy i insuliny. A to jest korzystne dla układu krążenia i ogólnej kondycji organizmu.
Rzucenie palenia i unikanie gumy do żucia
U osób, u których przyczyną powstawania gazów jest połykanie nadmiernej ilości powietrza, zaleca się przede wszystkim techniki redukujące stres (aerofagia często występuje u osób z napięciem nerwowym), a także zrezygnowanie z żucia gumy oraz palenia papierosów, które sprzyjają połykaniu powietrza.
Obniżenie poziomu stresu
Powodem wzdęć, uczucia ciężkości i odbijania może być nadmierne napięcie emocjonalne (tzw. dyspepsja nerwicowa). W takich przypadkach pomocne może być wszystko to, co pozwala się zrelaksować i redukuje stres. Niekiedy konieczna jest psychoterapia lub wizyta u psychiatry.
Masaż i ciepłe okłady
Na wzdęcia sprawdzi się łagodny okrężny masaż brzucha, ruchy okrężne nogami oraz ciepły okład (można wykorzystać termofor). Innym sposobem jest ciepła kąpiel. Te metody są polecane przy problemie wzdęć również u niemowląt i starszych dzieci.
Domowe sposoby na wzdęcia – czego nie jeść?
Zdrowe nawyki mogą pójść na marne, jeśli na co dzień jemy wzdymające produkty. Należą do nich:
- produkty mleczne,
- niektóre warzywa: cebule, strączkowe, seler, marchewki, brukselki,
- niektóre owoce: rodzynki, banany, morele, sok ze śliwek,
- węglowodany złożone: paluszki, precelki, zarodki pszenicy.
Warto też dodać, że zjadanie produktów bogatych w błonnik i jednocześnie picie zbyt małej ilości płynów, również zaskutkuje pełnością w brzuchu. Przy takiej diecie konieczne jest picie co najmniej 2-2,5 litra wody dziennie.
Preparaty z apteki na wzdęcia
Najbardziej popularny środek na wzdęcia dostępny bez recepty to simetikon – mieszanka związków krzemu. Powoduje pękanie pęcherzyków gazu w przewodzie pokarmowym. Może być stosowany u dorosłych i dzieci.
Innym środkiem na wzdęcia jest węgiel aktywny, który absorbuje zbędne związki i przyspiesza wydalanie ich z organizmu.
Przyczyną wzdęć i zbierania się gazów w jelitach bywają problemy z fermentacją pokarmów, spowodowane niedoborem enzymów lub przerostem flory bakteryjnej, dlatego w takich przypadkach warto sięgnąć po enzymy w postaci suplementów (poprawią trawienie konkretnych związków) lub probiotyki (zmienią skład flory bakteryjnej), albo mieszanki enzymów i probiotyków. Wcześniej jednak powinniśmy skonsultować się ze specjalistą, który pomoże dobrać preparat odpowiedni do indywidualnych potrzeb.
Domowe sposoby na wzdęcia – 3 przepisy
Wypróbuj tych prostych przepisów na wzdęcia:
- Kminek z miodem. Zmiel łyżkę nasion kminku i wymieszaj z połową łyżki miodu. Miksturę jedz po każdym posiłku. Zmielony kminek możesz też wymieszać z łyżką otrębów, a potem posypać nim kanapki, surówkę lub sałatkę.
- Napar z jałowca. Łyżeczkę suszonych jagód jałowca rozdrobnij w moździerzu. Zalej szklanką wrzątku. Parz 5 minut pod przykryciem. Taki napar pij trzy razy dziennie po jedzeniu. Kuracja nie powinna trwać dłużej niż 6 tygodni – potem zrób dwutygodniową przerwę.
- Herbatka z bazylii. Łyżkę suszonych liści bazylii zalej szklanką wrzątku. Parz pod przykryciem 15–20 min. Przecedź napar. Wypijaj po pół szklanki bazyliowej herbatki 3- 4 razy dziennie, zwłaszcza po jedzeniu produktów o działaniu wzdymającym (takich jak fasola czy cebula).
Źródła:
I.Kaczmarczyk-Sedlak, A. Ciołkowski, Zioła w medycynie. Choroby układu pokarmowego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2017,
William L. Hasler, Gas and Bloating, Journal of Gastroenterology and Hepatology [online], www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5350578, [dostęp:] 31.12.2020.
Więcej na temat wzdęć:
Jak pokonać wzdęcia?
WZDĘCIA trzy przyczyny związane ze zdrową dietą.
Wzdęcia jako objaw choroby
Probiotyki a wzdęcia
Dieta na wzdęcia
Niestrawność - na ból żołądka zgagę wzdęcia i ból brzucha
Ból podbrzusza - dlaczego boli brzuch na dole?
Ból brzucha u dziecka – co oznacza i kiedy trzeba iść do lekarza
Domowe sposoby na niestrawność - 5 skutecznych sposobów
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
