Spis treści:
Ból podbrzusza - przyczyny
Ostry ból podbrzusza pojawia się nagle i może się nasilać w ciągu kilku dni. Lokalizacja bólu jest raczej precyzyjna - chory może określić w miarę dokładnie, gdzie go boli, a największe natężenie dolegliwości występuje w miejscu objętym chorobą. Ból nasilają: ruch, głębszy oddech, kaszel lub zmiana pozycji ciała.
Możliwe przyczyny ostrego bólu podbrzusza:
- kamica nerkowa,
- odmiedniczkowe zapalenie nerek,
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- poronienie, (każdy ból podbrzusza w ciąży powinien być skonsultowany z lekarzem)
- pęknięcie torbieli, np. torbieli jajnika,
- pęknięcie jelita,
- niedrożność jelita,
- skręt przydatków,
- ciąża pozamaciczna (ektopowa), pęknięcie ciąży pozamacicznej,
- niedokrwienie jelit,
- zapalenie przydatków,
- nadwrażliwość pokarmowa,
- zatrucie pokarmowe.
Jeżeli silny ból podbrzusza pojawia się nagle, jest przeszywający, mogło dojść do niedokrwienia, np. w przypadku skręcenia torbieli jajnika albo do pęknięcia torbieli. Ostry ból podbrzusza, który narasta i trwa kilka godzin, sugeruje raczej zapalenie wyrostka robaczkowego lub niedrożność jelita.
Więcej o przyczynie bólu w podbrzuszu mówią dodatkowe objawy. Jeżeli bólowi w dole brzucha towarzyszą wczesne wymioty, wówczas można podejrzewać zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie jajowodu, odmiedniczkowe zapalenie nerek lub zapalenie pęcherzyka żółciowego. Jeżeli wymioty pojawiają się później, to może sugerować niedrożność jelita. Jeśli ból nasila się podczas ucisku przydatków, przyczyną dolegliwości może być torbiel jajnika, ciąża pozamaciczna albo zapalenie.
Inne są przyczyny przewlekłego bólu podbrzusza - jest to ból trwający przez długi czas (miesiącami lub latami) lub powracający. Ból podbrzusza w tym przypadku jest tępy, słabo zlokalizowany, może być stały lub zmienny, nasilać się i ustępować.
Przewlekły ból podbrzusza może mieć charakter rozlany, ćmiący, rwący lub pulsujący. Często towarzyszą mu inne objawy, jak wymioty, biegunka, zaparcia czy zgaga, a także pocenie się.
Przyczyny bólu podbrzusza o charakterze przewlekłym:
- Choroba Leśniowskiego-Crohna – objawia się biegunkami, bólami brzucha (w tym podbrzusza), niedokrwistością, osłabieniem, zmniejszeniem masy ciała. Jest uciążliwym stanem zapalnym, który może zaatakować nie tylko jelita, ale też żołądek i przełyk, choć w rzadkich przypadkach.
- Infekcje dróg moczowych – najczęściej objawiają się bólem lub pieczeniem przy oddawaniu moczu, częstym oddawaniem moczu. Innym symptomem jest uczucie parcia na pęcherz. Może wystąpić gorączka.
- Zespół jelita drażliwego – objawy choroby dają o sobie znać zwykle w drugiej i trzeciej dekadzie życia, bólowi podbrzusza towarzyszą przede wszystkim wzdęcia i zaburzenia rytmu wypróżnień.
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – symptomy pojawiają się zwykle u osób młodych, do 25. roku życia, rzadziej u osób powyżej 50. roku życia. Oprócz bólu podbrzusza pacjent może skarżyć się na biegunki, często z krwią, osłabienie, zmniejszenie masy ciała, gorączkę.
- Pasożytnicze choroby jelit (np. tasiemczyca, giardioza, glistnica) – oprócz bólu podbrzusza występują biegunki, spadek masy ciała, anemia, zaparcia, bóle głowy, osłabienie, brak apetytu lub wilczy apetyt, a także wysypki skórne.
- Nowotwory jamy brzusznej – początkowo przebiegają bezobjawowo, z czasem bólowi mogą towarzyszyć chudnięcie, anemia, krew w stolcu, stany gorączkowe, pocenie się. Co istotne, ból brzucha, w tym ból podbrzusza w przypadku chorób nowotworowych pojawia się także w nocy. Może wybudzać ze snu. Jest to niepokojący sygnał, o którym należy powiedzieć lekarzowi.
Ból podbrzusza u kobiet
Ból podbrzusza u kobiet w wielu przypadkach związany jest z menstruacją. Może pojawiać się 2-3 dni przed planowaną miesiączką. Najbardziej intensywny ból zwykle ma miejsce w pierwszych dniach miesiączki.
Ból podbrzusza wynikający z typowo kobiecych problemów mogą powodować:
- Endometrioza - ból podbrzusza najczęściej jest najintensywniejszy kilka dni przed miesiączką oraz w jej pierwszych dniach. Endometrioza charakteryzuje się bardzo obfitymi i nieregularnymi miesiączkami. Zanim jednak pojawią się niepokojące sygnały, choroba rozwija się długo bezobjawowo. Może pojawić się również ból w trakcie stosunku oraz bolesne oddawanie moczu i stolca.
- Torbiele jajników - ból podbrzusza może występować jako dyskomfort, uczucie pełności, ciężkości, pobolewanie, jednak nagły, silny, przeszywający ból podbrzusza może świadczyć o pęknięciu torbieli lub skręceniu torbieli. Ból podbrzusza przy skręceniu torbieli jajnika ma charakter przerywanego bólu kolkowego.
- Ból owulacyjny - pojawia się w trakcie owulacji, zwykle w połowie cyklu miesiączkowego.
- Rak trzonu macicy i rak jajnika - początkowo rozwijają się bezobjawowo. Wraz z rozwojem chorób pojawić się może m.in. wydzielina pochwy, ból w podbrzuszu oraz krwawienia między miesiączkami.
- Zrosty po operacjach ginekologicznych - towarzyszy im ból miednicy, ból w podbrzuszu oraz ból w trakcie stosunku.
- Ciąża pozamaciczna (ektopowa) - jej objawami są ból podbrzusza, nieregularne miesiączkowanie lub brak miesiączki oraz guz przydatków.
Ból podbrzusza - jakie badania zrobić?
Z bólem podbrzusza należy zgłosić się do lekarza, gdy ból utrzymuje się dłużej niż kilka dni oraz gdy towarzyszą mu inne niepokojące objawy, np. wymioty, chudnięcie, anemia, krew w stolcu, biegunki czy zahamowanie oddawania stolca. Rozpoznanie przyczyny bólu w dole brzucha zwykle nie jest łatwe i wymaga dużej czujności lekarza.
Pierwszym najważniejszym badaniem w przypadku odczuwania bólu w dole brzucha jest wywiad lekarski i badanie przedmiotowe (lekarz sprawdza ogólne parametry i ogląda pacjenta).
W przypadku wystąpienia bólu podbrzusza lekarz może zlecić kolejne badania:
- morfologię,
- badania moczu,
- oznaczenie glukozy,
- elektrolity,
- próby wątrobowe,
- USG jamy brzusznej,
- badania endoskopowe, np. kolonoskopię,
- inne badania obrazowe: rezonans, tomografię komputerową.
Leczenie bólu w podbrzuszu
W wielu przypadkach ból podbrzusza ustaje samoistnie. Jednak w niektórych sytuacjach wymaga interwencji lekarza. W leczeniu bólu podbrzusza podstawowym działaniem jest usunięcie przyczyny dolegliwości - najczęściej wyleczenie choroby, która powoduje ból.
Doraźnie na ból podbrzusza stosuje się leki przeciwbólowe (paracetamol, ewentualnie niesteroidowe leki przeciwzapalne, jak ibuprofen) lub leki rozkurczowe (drotaweryna).
W przypadku pojawienia się alarmujących dolegliwości (np. krwawienia z odbytu, gorączka) należy niezwłocznie się udać do lekarza, który wdroży odpowiednie leczenie lub pokieruje na dodatkowe badania, np. USG jamy brzusznej.
Źródła:
R. Berkow (red.), Podręcznik diagnostyki i terapii, Urban & Partner, Warszawa 1994.
P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2017/18, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
Czytaj także:
Ból brzucha – co oznacza, umiejscowienie bólu, niezbędne badania i leczenie
Co oznacza ból brzucha po prawej stronie? Badania i leczenie
Kiedy konieczna jest pilna operacja jamy brzusznej?
Ból brzucha – kiedy nie należy go bagatelizować?
Ból brzucha, nudności, wymioty - co robić? Co jeść i pić?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
