Spis treści:
- Czym jest gorączka?
- Przyczyny gorączki
- Prawidłowa temperatura ciała
- Leki na gorączkę - kiedy i jakie podać?
- Domowe sposoby na gorączkę
- Gorączka u dziecka a odwodnienie
Czym jest gorączka?
Gorączka jest naturalną odpowiedzią organizmu na stan zapalny. Definicja mówi, że jest to wzrost temperatury ciała powyżej normalnych dobowych wahań (w ciągu dnia temperatura ciała może się nieznacznie zmieniać).
O gorączce mówimy, gdy temperatura ciała osiąga wartość 38°C lub większą. Wyróżniamy też stan podgorączkowy, kiedy temperatura ciała wynosi 37–38°C, umiarkowaną gorączkę, gdy temperatura ciała wynosi 38–39°C, oraz wysoką gorączkę, czyli wartość powyżej 39°C.
Czytaj też: Gorączka u dziecka
Przyczyny gorączki
Gorączka może występować przy chorobach zakaźnych lub stanach niezakaźnych, jak gorączka polekowa (np. po szczepieniach) lub przy chorobach autoimmunologicznych (zapalnych) i nowotworowych. Najczęściej jednak jest objawem infekcji takich jak przeziębienie, grypa, zapalenie płuc czy zapalenie dróg moczowych.
Prawidłowa temperatura ciała
Przyjmuje się, że prawidłowa temperatura ciała to 36,6°C. Jednak w rzeczywistości może się ona naturalnie nieznacznie zmieniać w ciągu dnia. Wpływ na ciepłotę ciała ma choćby aktywność fizyczna, cykl miesiączkowy u kobiety czy nawet pora dnia (po południu jest często nieco wyższa niż rano).
Prawidłowa temperatura ciała dziecka mierzona pod pachą to 36,4–37°C. Niekiedy, zwłaszcza u niemowląt, gorączkę sprawdza się pomiarem w odbytnicy. Wtedy prawidłowa temperatura wynosi 37–37,5°C. Dlatego jeśli mierzymy gorączkę dziecka w ten sposób, należy odjąć pół stopnia (5 kresek), aby otrzymać właściwy wynik.
Przy czym również u dzieci może pojawiać się podwyższona temperatura pod wpływem aktywności czy emocji, nie zawsze będzie oznaczać infekcję. Należy wtedy poczekać i dokonać pomiaru ponownie za jakiś czas.
Kiedy i jakie leki podać przy gorączce?
Umiarkowana gorączka może być korzystna dla organizmu. Powoduje bowiem silniejszą aktywność istotnych dla odporności komórek, które docierają w miejsce stanu zapalnego i biorą udział w eliminowaniu czynnika chorobotwórczego.
Jeśli pomimo podwyższonej temperatury chory czuje się dobrze (nie ma dreszczy, nie jest bardzo osłabiony), to nie musimy podawać leku przeciwgorączkowego przy umiarkowanej gorączce. Warto pozwolić spełniać jej swoje zadanie. W przypadku wysokiej gorączki powinniśmy zdecydowanie obniżać temperaturę, gdyż wzrost ciepłoty ciała powyżej 41°C zagraża uszkodzeniem białek.
Skutecznymi i zalecanymi lekami w obniżaniu gorączki są:
- paracetamol,
- leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofen lub kwas acetylosalicylowy).
Paracetamol na gorączkę podaje się w dawce zależnej od masy ciała. Zaleca się, aby osoba dorosła przyjmowała 500–1000 mg paracetamolu 3–4 razy na dobę. Maksymalna dawka leku wynosi 4 g na dobę (8 tabletek po 500 mg na dobę).
Ibuprofen na gorączkę podaje się również w dawkach zależnych od masy ciała. U dorosłych zalecane jest przyjmowanie 200–400 mg co 4 godziny. Maksymalna dzienna dawka leku wynosi 1200 mg.
Sprawdź: Jakich leków przeciwbólowych nie można łączyć, a jakie można
Lek przeciwgorączkowy dzieciom należy podawać jeśli nawet niewielka gorączka powoduje u nich złe samopoczucie. W przypadku najmłodszych pacjentów należy być bardzo czujnym, ponieważ jest to grupa bardziej narażona na niekorzystne działanie wysokiej temperatury (jak drgawki gorączkowe). Nie należy zbyt długo zwlekać z obniżaniem wyższej temperatury.
Domowe sposoby na gorączkę
Domowe sposoby są bardzo skuteczne podczas leczenia gorączki. Często wspomagają działanie leków i są niezastąpione, kiedy farmaceutyki nie zaczęły jeszcze działać, a wymagane jest szybkie obniżenie temperatury ciała. Najlepsze naturalne metody na gorączkę to:
- okłady (na czoło, kark, szyję, pachwiny) z ręcznika zmoczonego chłodnej w wodzie o temperaturze pokojowej, należy je powtarzać co 1-2 godziny,
- kąpiel w wodzie o temperaturze o 1°C niższej niż temperatura ciała,
- obniżenie temperatury w pomieszczeniu do 20°C,
- podawanie dużej ilości płynów, np. ziołowych herbat o działaniu napotnym i przeciwgorączkowym.
Dzięki ziołowym naparom o działaniu napotnym poprzez pocenie się ciało się ochładza i temperatura spada w naturalny sposób. Polecana jest herbata z kwiatów lipy lub z kwiatów czarnego bzu, do których można dodać sok z malin i odrobinę miodu. Silnie napotne działa ma też napar z ziela krwawnika, a naturalnym środkiem przeciwgorączkowym są preparaty z kory wierzby.
Co jeść podczas gorączki?
W czasie gorączki organizm potrzebuje energii na walkę z chorobą, więc nie powinien jej tracić na trawienie pokarmu. Jeśli chory ma apetyt, lepiej podawać mu posiłki w małej ilości i lekkostrawne, np. owsiankę, zupy warzywne, ryż.
Gorączka u dzieci a odwodnienie
Gorączka u dziecka może narastać bardzo szybko i gwałtownie, więc wzrasta też ryzyko odwodnienia. Należy często mierzyć temperaturę i – w razie potrzeby – szybko reagować podaniem leku przeciwgorączkowego. Odwodnienie u dziecka objawia się :
- rzadkim oddawaniem moczu,
- podkrążonymi oczami,
- drażliwością lub sennością,
- zmniejszoną elastycznością skóry,
- zwiększonym pragnieniem lub przeciwnie - brakiem pragnienia i łaknienia.
Sprawdź: Jak rozpoznać odwodnienie u dorosłego i dziecka?
Więcej na podobny temat:
Gorączka u dziecka w upały - kiedy to przegrzanie, a kiedy udar
Domowe sposoby na gorączkę. Jak zbić wysoką temperaturę?
Czy można mieć koronawirusa (COVID-19) bez gorączki?
Gorączka po szczepieniu - jak sobie radzić z temperaturą u niemowlaka
Gorączka przy ząbkowaniu - ile wynosi, ile trwa i kiedy podać lek
Grypa w ciąży - czym grozi? Leczenie grypy i szczepienie w trakcie ciąży
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
