Spis streści:
- Czym jest grzybica paznokci?
- Objawy grzybicy paznokci
- Co stosować na grzybicę paznokci? Leki
- Co stosować na grzybicę paznokci? Domowe sposoby
- Co stosować na grzybicę paznokci? Zabiegi
- Co nie pomaga na grzybicę paznokci?
- Grzybica paznokci – jak dochodzi do zarażenia?
- Zapobieganie grzybicy paznokci
Czym jest grzybica paznokci?
Grzybica paznokci (łac. onychomycosis) to grzybicze zakażenie paznokci obejmujące macierz, łożysko, płytkę paznokciową – razem lub każdą część osobno. Częstotliwość występowania infekcji wzrasta z wiekiem. Szacuje się, że grzybica stanowi połowę wszystkich chorób paznokci. W większości przypadków drobnoustrojami odpowiedzialnymi za zakażenie są grzyby z rodzaju dermatofitów T. rubrum, rzadziej T. mentagrophytes.
Zwykle na początku grzyby osiedlają się na skórze, między palcami, u stóp między czwartym a piątym, bo te przylegają do siebie najbardziej (wilgoć i ciepło sprzyjają rozwojowi choroby). W przypadku braku rozpoczęcia leczenia, po pewnym czasie grzyby zaczynają kolonizować paznokcie. Zazwyczaj choroba dotyka kilka paznokci naraz. Często zauważana jest obecność paznokci zdrowych i zainfekowanych jednocześnie.
Objawy grzybicy paznokci
Infekcja rozpoczyna się od krańcowych lub bocznych brzegów paznokcia i stopniowo obejmuje płytkę w kierunku do środka. Płytka paznokcia z grzybicą staje się biała, kremowa lub żółta, oddziela się od łożyska. Paznokieć robi się mętny, nierówny, kruchy. Z czasem płytka pogrubia się i rozwija się rogowacenie podpaznokciowe.
Zatem objawy grzybicy paznokci to:
- jasne smugi,
- zmętnienie płytki,
- zmiana koloru: paznokieć może się zrobić biały, żółty, a nawet brązowy albo czarny,
- rogowacenie, pogrubienie płytki,
- pofałdowanie, chropowatość powierzchni paznokcia,
- odkształcenie paznokcia,
- rozwarstwianie paznokci,
- kruszenie się płytki paznokcia,
- ból,
- oddzielenie się płytki paznokciowej od łożyska (onycholiza),
- nieprzyjemny zapach.
Jeśli grzyby zaatakują od razu paznokcie, wtedy na ogół choroba nie przenosi się na skórę.
Co stosować na grzybicę paznokci? Leki
Trzeba podkreślić, że leczenie grzybicy paznokcia jest czasochłonne, trudne i wymaga konsekwencji w działaniu. Na początku można sięgnąć po preparaty działające miejscowo. Popularne leki bez recepty na grzybicę paznokci stosowane miejscowo to cyklopiroks, amorolfina dostępne w formie lakierów. Ich działanie jest wystarczające, gdy zmiany są niewielkie. Wskazaniem do tej metody jest grzybica, która nie zajęła macierzy. Wtedy zazwyczaj wystarczy smarować zmienione chorobowo miejsce kremem lub maścią przepisaną przez lekarza, a paznokcie pokrywać leczniczym lakierem. Ważne jest stosowanie pilników do paznokci, dzięki którym zainfekowane warstwy zostają systematycznie usuwane, a preparaty lecznicze dostają się głębiej do struktur paznokcia.
Gdy zmiany są duże (grzybica obejmuje więcej niż jeden paznokieć, zajmuje cały paznokieć) lub choroba nawraca, powinniśmy udać się do lekarza. Konieczne może być stosowanie preparatów na receptę. Dermatolog może zalecić preparaty do stosowania miejscowego (np. maść z bifonazolem i mocznikiem) albo leki doustne. W leczeniu ogólnym grzybicy paznokci zastosowanie mają takie leki przeciwgrzybicze jak terbinafina, itrakonazol i flukonazol. Terapia zajmuje zwykle 3 miesiące.
W razie niepewności dermatolog może zlecić badania mykologiczne. Pobiera próbkę, czyli fragment zainfekowanego paznokcia, i wysyła do analizy laboratoryjnej. Potem, w zależności od stadium choroby, zaleca jedną z kilku kuracji.
Co stosować na grzybicę paznokci? Domowe sposoby
Istnieje kilka domowych sposobów na grzybicę paznokci, które mogą pomóc w walce z infekcją:
- Sięgnij po domowe substancje jak ocet jabłkowy, olejek drzewa herbacianego czy zwykła soda oczyszczona, z której należy zrobić pastę z dodatkiem soku z cytryny i posmarować chorobowo zmienione miejsca. Odrobinę sody można też wsypać do butów, które mogą być siedliskiem grzybów. Niestety brakuje wystarczających dowodów na potwierdzenie skuteczności tych środków.
- Wypróbuj preparaty na grzybicę paznokci dostępne bez recepty (zawierające np. cyklopiroks, amorolfinę, terbinafinę).
- Spiłuj paznokcie czystym pilnikiem, jeśli widzisz na nich białe plamy, umyj, osusz i nałóż leczniczy preparat.
- Przycinaj regularnie paznokcie. Złagodzisz objawy i pomożesz dotrzeć lekom głębiej.
- Stosuj krem z mocznikiem polecany w przypadku grzybicy paznokci, dzięki czemu zmiękczysz płytkę.
- Pamiętaj o dezynfekowaniu obuwia, zmianie skarpetek na nowe oraz utrzymywaniu czystego i suchego środowiska stóp.
- Nie zakładaj rajstop czy skarpet z tworzywa sztucznego, butów z materiałów nieprzewiewnych.
Jeżeli chorujesz na cukrzycę albo schorzenia autoimmunologiczne, przed zastosowaniem domowych metod leczenia, poradź się lekarza.
Co stosować na grzybicę paznokci? Zabiegi
W walce z grzybicą paznokci pomocne są również profesjonalne zabiegi takie jak:
- Terapia laserowa. Światło bezboleśnie przenika przez płytkę paznokcia, zabija grzyby i jednocześnie pobudza paznokieć do regeneracji. W ten sam sposób leczy się grzybicę skóry na stopach. Kuracja obejmuje zwykle kilka zabiegów wykonywanych w tygodniowych odstępach. Jeśli jest to konieczne, po miesiącu lub pół roku robi się naświetlanie przypominające.
- Terapia fotodynamiczna. Polega na aplikacji substancji na paznokieć, a następnie naświetlaniu płytki specjalnym światłem, dzięki czemu grzyby zostają zlikwidowane.
- Chirurgiczne usunięcie zmienionych chorobowo płytek. Ta najbardziej radykalna metoda leczenia grzybicy paznokci polega na usunięciu mechanicznym zajętego paznokcia. Sprawdź: ile czasu odrasta paznokieć?
Co nie pomaga na grzybicę paznokci?
Nie ma wystarczających dowodów, które potwierdziłyby skuteczność niektórych domowych substancji wykorzystywanych do łagodzenia grzybicy paznokci. Chodzi o takie środki jak czosnek, pasta do zębów, ocet, olejek z drzewa herbacianego czy soda. Zmian grzybiczych nie złagodzi też normalny lakier do paznokci, maści sterydowe czy woda utleniona. Korzystanie z niesprawdzonych metod może powodować skutki uboczne i opóźniać rozpoczęcie właściwego leczenia przyczyniając się do pogłębienia choroby. Dlatego najlepiej przed zastosowaniem poradzić się dermatologa.
Grzybica paznokci – jak dochodzi do zarażenia?
Do grzybicy paznokci dochodzi w wyniku kontaktu z grzybami oraz wystąpienia sprzyjających warunków (np. wilgoć, obniżona odporność). Czasami wystarczy stanąć bosą stopą na wykładzinie w przymierzalni lub pod prysznicem na basenie albo skorzystać z cudzych przyborów do pedicure'u, by stopy i paznokcie zasiedliły chorobotwórcze grzyby.
Rozwojowi grzybicy paznokci sprzyjają:
- choroby przewlekłe, np. cukrzyca, choroba Raynauda, choroby autoimmunologiczne i hormonalne,
- spadek odporności,
- ciasne i mało przewiewne obuwie (jest wilgoć i skóra staje się bardziej podatna na atak grzybów).
W przypadku infekcji grzybiczej bardzo ważne jest zapobieganie, o którym przeczytasz niżej. Osoby ze skłonnością do grzybicy paznokci, powinny przestrzegać kilku zasad, które pozwalają uniknąć dolegliwości.
Zapobieganie grzybicy paznokci
Aby w przyszłości zapobiec grzybicy paznokci, warto pamiętać o kilku prostych zasadach:
- noś klapki na basenie, w saunie i innych miejscach, gdzie jesteś narażony na zakażenie grzybicą,
- nie używaj przyborów do paznokci należących do innych osób, ani ich nie pożyczaj,
- stosuj talk do stóp, jeżeli twoje stopy często są spocone,
- dbaj o higienę paznokci, systematycznie je obcinaj,
- starannie osuszaj stopy po każdym zamoczeniu, szczególnie przestrzenie między palcami,
- noś odpowiednie obuwie (niezbyt ciasne i z materiałów zapewniających stopom odpowiednią wentylację),
- unikaj noszenia skarpet z tkanin syntetycznych,
- skarpety zmieniaj codziennie,
- unikaj noszenie butów należących do innych osób,
- nie odkładaj leczenia nawet niewielkiej zmiany na paznokciu, ponieważ jest duże prawdopodobieństwo, że będzie się rozwijać.
Leczenie grzybicy paznokci nie wyklucza nawrotu choroby, dlatego profilaktyka jest podstawowym działaniem. W trakcie kuracji należy też zdezynfekować obuwie i skarpety, aby nie narażać stóp na ciągły kontakt z grzybami.
Źródło: R.J. Nowicki (red.), S. Majewski (red.), Dermatologia i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019.C
Czytaj także:
Co zrobić, żeby paznokcie szybciej rosły? 6 skutecznych sposobów
Podłużne bruzdy na paznokciach mogą świadczyć o poważnej chorobie. To wyczytasz z wyglądu paznokci
Paznokcie hybrydowe lub żelowe pękają i łamią się? To najczęstsze przyczyny. Zobacz, jak sobie z tym poradzić
Wrastający paznokieć: przyczyny, objawy, leczenie. Jak zapobiegać wrastaniu paznokci?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
