Kobiety należą do tej grupy społecznej, która najczęściej korzysta ze specjalistycznych porad medycznych i docenia działania profilaktyczne. Niemniej jednak liczba dbających o siebie kobiet nie jest aż tak zadowalająca, jak np. w krajach skandynawskich, czy nawet Chorwacji i Rumunii. Warto więc przy okazji Dnia Kobiet zwrócić po raz kolejny na istotę profilaktyki chorób stricte kobiecych i przypomnieć sobie, kiedy to ostatni raz wykonywało się któreś z poniższych badań?
Czy rzeczywiście nie mamy sobie nic do zarzucenia? Czy rzeczywiście tak trudno wygospodarować sobie czas na nietrwające długo badania, by mieć „spokojne sumienie”, że dla siebie samej robimy absolutnie wszystko? Czy raczej prymitywnie myślimy, że skoro dobrze się czujemy, to nic nam nie jest? I to jest właśnie pierwszy powód, ażeby określić szczegółowo swój stan zdrowia i nie czekać do ostatniej chwili z wykonaniem badań, kiedy to niejednokrotnie jest już za późno na wdrożenie łagodnych form leczenia, jak i samo wyleczenie...
Samobadanie piersi
Jest to elementarne badanie, jakie powinna wykonywać każda dorosła kobieta bez względu na wiek. Już w szkołach gimnazjalnych i ponad gimnazjalnych dziewczyny uczone są zasad i technik samobadania piersi, co ma później znaleźć odzwierciedlenie w systematycznym, comiesięcznym badaniu piersi. Dzięki samobadaniu jesteśmy w stanie wyczuć pod palcami zgrubienia i guzki, a także zaobserwować zmiany na skórze piersi i brodawkach sutkowych, które powinny wzbudzić naszą czujność. Praktyczny instruktarz samobadania, w dość ciekawym wykonaniu, znajduje się w artykule:
Samobadanie piersi – praktyczny instruktarz filmowy
Mammografia
Zaliczana jest do badań obrazowych, wykorzystujących promienie Rentgena. Polega na umieszczeniu piersi między dwoma płytkami i spłaszczeniu jej w ten sposób, dzięki czemu podczas prześwietlenia, otrzymujemy lepszy obraz i możliwe jest uwidocznienie ewentualnych zmian. Pierwszą mammografię należy wykonać po ukończeniu 40 roku życia. Jeżeli kobieta należy do grupy ryzyka chorób nowotworowych piersi, czyli np. w jej rodzinie chorowała babcia ze strony mamy, mama i siostra, przed ukończeniem 50 roku życia, wówczas mammografię należy wykonać wcześniej, bo po ukończeniu 35 roku życia. Badanie powtarzamy co dwa lata, a po menopauzie (ostatniej miesiączce), raz na rok. Dzięki mammografii możliwe jest wczesne wykrycie guzków w piersiach, nawet gdy one są niewyczuwalne, co też zwiększa szanse powodzenia leczenia. Do badania należy przyjść czystym, uwzględniając umycie pach i piersi z antyperspirantu. W młodszym wielu zalecanym badaniem ujawniającym zmiany w piersiach, jest USG piersi
USG piersi
To badanie wykorzystujące fale ultradźwiękowe. Jest więc całkowicie bezpieczne i polecane młodym kobietom. Pierwsze USG piersi, jeżeli wszystko jest w normie, należy wykonać po ukończeniu 25 roku życia. W niektórych przypadkach jest dokładniejsze od mammografii, np. gdy kobieta ma piersi z dużą ilością gruczołów. Wtedy badaniem profilaktycznym z wyboru jest w dalszym ciągu USG piersi. Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać, starczy bowiem umycie piersi i pach, a także zmycie antyperspirantu.
Badania diagnostyczne i profilaktyczne piersi
Badanie ginekologiczne
Powinnyśmy stawiać się na nie raz w roku, do swojego ginekologa prowadzącego. Zaleca się by na pierwszą wizytę udać się jeszcze przed ukończeniem 18 roku życia i corocznie kontynuować. Każda kobieta która podjęła aktywność płciową, winna obowiązkowo mieć wykonane badanie ginekologiczne raz w roku. Badanie ginekologiczne obejmuje wywiad, badanie przez pochwę, badanie palpacyjne piersi i inne w zależności od procedur obowiązujących w danym gabinecie.
Cytologia
Polega na pobraniu do badań mikroskopowych nabłonka z części pochwowej szyjki macicy i ich ocenie histopatologicznej. Pierwszą cytologię poleca wykonać w wieku 18 lat lub po podjęciu aktywności seksualnej. Badanie należy wykonywać co rok. Do cytologii najlepiej przyjść 4 dni po lub 4 dni przed miesiączką. Nie zapominamy o delikatnym podmyciu i unikaniu stosunków płciowych przez około trzy dni przed badaniem. Tydzień przed badaniem odstawiamy też wszelkie leki dopochwowe i nie wykonujemy irygacji. Z lekarzem ginekologiem ustalamy wcześniejsze usunięcie z pochwy pierścienia antykoncepcyjnego.
Kolposkopia
Kolposkopia to badanie, które ma ułatwić trafniejsze rozpoznanie chorób narządów rodnych kobiety. Ma dużą rolę we wczesnym wykrywaniu raka szyjki macicy. Kolposkopia polega na oglądaniu i ocenie sromu, pochwy i szyjki macicy, za pomocą specjalnego mikroskopu, powiększającego obserwowane komórki, nawet kilkudziesięciokrotnie. Urządzenie to nazywa się kolposkopem. W kolposkopii wykorzystuje się również substancje kontrastujące komórki. Jest to przykładowo 3% kwas octowy, zamiennie z 5% kwasem mlekowym oraz płyn Lugola, zawierający jod. Oglądany obraz można zapisać w formie zdjęć. Połączenie kolposkopii z cytologią zwiększa dokładność diagnostyczną.
USG przezpochwowe
To badanie wykorzystujące fale ultradźwiękowe. Głowica USG przezpochwowego jest długa i wąska, dzięki czemu bez trudu lekarz badający może umieścić ją w pochwie. Na głowicę w celach higienicznych nakładana jest prezerwatywa. Wprowadzenie głowicy do pochwy ułatwia zastosowanie specjalnego żelu. USG przezpochwowe powinnyśmy wykonywać profilaktycznie raz w roku po ukończeniu 20. roku życia. W badaniu można ujawnić najdrobniejsze zmiany np. na jajnikach, których lekarz nie wyczuje w badaniu ginekologicznym.
Badania w przypadku NTM
Kobiety po wielu porodach i w miarę przybywania lat zaczynają uskarżać się na problemy z utrzymaniem moczu. Zaburzenia statyki narządów płciowych wewnętrznych, jak np. wypadanie macicy, może wpływać na pojawienie się nietrzymania moczu. Wówczas konieczna jest wizyta u ginekologa lub urologa, który zleci odpowiednie badania diagnostyczne, a należą do nich m.in. badanie urodynamiczne, próba Bonneya, czy test patyczkowy. Więcej o badaniach w artykule:
Diagnostyka nietrzymania moczu u kobiet
Badania te niewątpliwie godzą w naszą sferę bardzo osobistą i często wstydzimy się rozebrać przed obcą osobą, nawet gdy jest to lekarz, pielęgniarka lub położna. Każda z nas ma prawo do poszanowania godności własnego ciała i intymności. Domagajmy się więc profesjonalnego traktowania i właściwych warunków badań, aby nie czuć dyskomfortu i zawstydzenia podczas ich wykonywania.
Warto przeczytać:
Czy wiesz jakie badania powinnaś wykonać gdy ukończyłaś 20 lat?
Czy wiesz jakie badania powinnaś wykonać gdy ukończyłaś 30 lat?
Czy wiesz jakie badania powinnaś wykonać gdy ukończyłaś 40 lat?
Czy wiesz jakie badania powinnaś wykonać gdy ukończyłaś 50 lat?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
