Spis treści:
- Obrzęki a choroby serca. Jakie są objawy?
- Opuchnięte nogi a choroby serca
- Obrzęki a chore serce – alarmujące objawy
- Jak poradzić sobie z obrzękami przy chorobach krążenia?
Obrzęki a choroby serca. Jakie są objawy?
Obrzęki są jednym z możliwych objawów chorób serca i naczyń, np. niewydolności serca, niewydolności żylnej, zakrzepicy, nadciśnienia tętniczego.
Gdy układ krążenia jest niesprawny, krew nie może prawidłowo wrócić do serca i dochodzi do wzrostu ciśnienia w naczyniach krwionośnych. Wówczas płyn jest „wyciskany” z naczyń do przestrzeni pozanaczyniowej, co na zewnątrz jest widoczne jako opuchlizna. Obrzęki mogą być też efektem działań niepożądanych leków (np. leków na nadciśnienie).
W przypadku chorób serca obrzęki pojawiają się początkowo w obrębie nóg: łydek, stóp i palców. U osób leżących – w okolicy lędźwiowej i pośladków. Objawy, które można zaobserwować, to:
- obrzęk jest zwykle obustronny (jednostronny i niebolesny świadczy często o obrzęku limfatycznym, ale może być też związany z groźną zakrzepicą, choć wtedy często towarzyszy mu ból),
- najpierw dominują obrzęki kończyn, z czasem mogą dotyczyć całego ciała,
- możliwe gromadzenie się płynu w różnych częściach ciała, np. płucach (powoduje duszności, kaszel) lub jamie brzusznej,
- początkowo opuchlizna pojawia się w ciągu dnia, największa jest wieczorem, a po nocy ustępuje (z czasem obrzęki dokuczają stale),
- obrzęki ciastowate – skóra po uciśnięciu nie wraca szybko do swojego pierwotnego kształtu (od kilku sekund do nawet kilku minut),
- wyprysk zastoinowy – to żywoczerwone zamiany skórne, suchość skóry i pęknięcia.
Obrzękom kończyn mogą też towarzyszyć uczucie ciężkości, zmęczenie, drętwienie, mrowienie w nogach.
Opuchnięte nogi a choroby serca
Opuchnięte nogi mogą (ale nie muszą) świadczyć o chorobie serca. Obrzęki pochodzenia sercowego na początku występują w obrębie łydek, kostek i stóp. Są obustronne. Czasami są to obrzęki ciastowate. Przyczyną jest na ogół niewydolność serca, która uniemożliwia prawidłowy przepływ krwi. Ta zalega w naczyniach kończyn dolnych, co sprawia, że wzrasta ciśnienie, a nadmiar płynu wydostaje się poza naczynie, powodując opuchliznę.
W miarę postępu choroby płyny mogą kumulować się w całym ciele, powodując liczne dolegliwości. Pojawiają się męczliwość, dusznica, sinica.
Trzeba pamiętać, że opuchnięcie nóg to częsta dolegliwość, która może mieć różne przyczyny: odwodnienie, przebywanie długo w pozycji siedzącej lub stojącej, inne schorzenia niż te dotyczące układu krążenia.
Która noga puchnie od serca?
W przypadku chorób serca obrzęk nóg jest symetryczny. Obie kończyny puchną w podobnym stopniu od serca. Początkowo można zauważyć obrzęknięte kostki, stopy, łydki. Jeżeli jedna noga jest spuchnięta (nie ma znaczenia która), to może świadczyć o zakrzepicy, obrzęku limfatycznym, urazie albo np. ugryzieniu owada. Z takim objawem należy zgłosić się do lekarza. Dopiero podczas badania można określić, czy problem jest bardziej, czy mniej poważny.
Obrzęki a chore serce – alarmujące objawy
Niepokojące sygnały, które powinny skłonić do pilnej konsultacji lekarskiej, to:
- ból w obrębie obrzęku,
- zmieniona skóra (sina, biała, czerwona),
- duszność,
- ból w klatce piersiowej,
- zawroty głowy,
- nagle pojawiający się obrzęk,
- złe samopoczucie,
- silne zmęczenie.
Jak poradzić sobie z obrzękami przy chorobach krążenia?
Trzeba zgłosić się do lekarza. Może on przepisać środki moczopędne (np. furosemid, torasemid, tiazydy), które pomogą usunąć nadmiar płynów z organizmu.
Leki moczopędne mogą powodować z czasem wiele działań niepożądanych, dlatego dużą wagę przywiązuje się do działań niefarmakologicznych, które pomagają zmniejszyć opuchliznę. Pozytywny skutek można osiągnąć poprzez:
- ograniczenie spożycia soli do pół łyżeczki dziennie (o ile nie ma niedoborów sodu),
- kontrolę masy ciała i obniżenie wagi w przypadku otyłości,
- zdrowe odżywianie,
- codzienną regularną aktywność fizyczną (jeśli nie ma przeciwwskazań),
- wypijanie do 1,5-2 l płynów dziennie,
- fizjoterapię (np. masaże, odpowiednie ułożenie ciała, terapia uciskowa, ćwiczenia przeciwobrzękowe).
Aby zmniejszyć opuchnięcie nóg, zalecane jest ułożenie ich w trakcie snu nieco powyżej poziomu serca. To usprawni krążenie i zredukuje obrzęki kończyn.
Stosuje się też produkty uciskowe, np. podkolanówki, bandaże. Ważne, aby robić do zgodnie z zaleceniami rehabilitanta. Pomoce te powinny być dobrze dopasowane.
Masaż może poprawić krążenie krwi i limfy (chłonki). Pomocny jest drenaż limfatyczny, czyli specjalny rodzaj masażu, który przeciwdziała zastojom płynów.
Aby zredukować obrzęki, można dodatkowo zastosować preparaty diosminy, hesperydyny, escyny i trokserutyny. Są dostępne w aptekach.
Źródła:
Ciocon JO, Fernandez BB, Ciocon DG. Leg edema: clinical clues to the differential diagnosis. Geriatrics. 1993 May;48(5):34-40, 45. PMID: 7695655,
Goyal A, Cusick AS, Bhutta BS. Peripheral Edema. [Updated 2023 Feb 9]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554452/,
Clark AL, Cleland JG. Causes and treatment of oedema in patients with heart failure. Nat Rev Cardiol. 2013 Mar;10(3):156-70. doi: 10.1038/nrcardio.2012.191.
Czytaj także:
Sprawdź, jak poprawić krążenie w nogach ćwiczeniami. To prostsze, niż ci się wydaje
Opuchnięte kostki – co robić? Sposoby na obrzęki kostek
Obrzęk szyi – co oznacza i kiedy jest niebezpieczny?
Opuchnięte powieki – przyczyny miejscowe i ogólne. Badania i leczenie obrzęku powiek
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
