Miażdżyca to przewlekła choroba, w której rozwijają się zmiany zwyrodnieniowe wewnątrz tętnic a w naczyniach odkłada się tzw. blaszka miażdżycowa. Miażdżyca dotyczy przede wszystkim aorty, tętnic wieńcowych, mózgowych oraz tętnic w nogach.
Spis treści:
- Objawy miażdżycy
- Przyczyny miażdżycy
- Kto jest najbardziej narażony na miażdżycę?
- Skutki miażdżycy
- Profilaktyka miażdżycy
- Jaką dietę stosować w miażdżycy?
- Aktywność fizyczna w zaburzeniach lipidowych
- Leczenie farmakologiczne miażdżycy
- Inne metody leczenia miażdżycy
Objawy miażdżycy
Miażdżyca długo może przebiegać bezobjawowo. Symptomy rozwijają się w zależności od tego, która tętnica jest zwężona i jak bardzo jest zwężona. Objawami miażdżycy mogą być:
- ból, np. ból w klatce piersiowej przy chorobie wieńcowej, ból nóg, stóp i rąk,
- duszność,
- chromanie przestankowe (ból łydki podczas energicznego chodu, który ustaje po zatrzymaniu się),
- impotencja,
- dezorientacja, niedowład, zawroty głowy (gdy miażdżyca dotyczy tętnic mózgowych),
- rzadko zdarzają się zmiany skórne w postaci zgrubień, np. w okolicy powiek.
Przyczyny miażdżycy
Podstawową zmianą powstającą w naczyniach w wyniku miażdżycy jest tzw. blaszka miażdżycowa. Najpierw dochodzi do uszkodzenia wewnętrznej ściany tętnicy – śródbłonka. Przez uszkodzenia do warstwy środkowej naczyń wnikają lipoproteiny i cholesterol.
Za lipidami podążają białe krwinki krwi. Następnie dochodzi do rozrostu błony mięśniowej, który kończy proces powstawania blaszki. Konsekwencją tych procesów jest przekształcenie się elastycznej ściany tętnicy w sztywną, wąską rurę, pełną uwypukleń i blaszek. Rozwój choroby zależy od różnych czynników, zarówno takich, na które mamy wpływ, jak i nie.
Kto jest najbardziej narażony na miażdżycę?
Czynniki przyczyniające się do wystąpienia miażdżycy są dobrze znane. Na większość z nich mamy wpływ i możemy je zredukować, zmieniając nawyki oraz tryb życia. Do czynników ryzyka miażdżycy, które podlegają modyfikacji należą:
- wysoki poziom cholesterolu LDL,
- nikotynizm,
- otyłość,
- nadciśnienie.
Do czynników od nas niezależnych należą skłonności genetyczne, takie jak rodzinna hipercholesterolemia.
Skutki miażdżycy
Miażdżyca prowadzi do przebudowy ściany naczynia, która w konsekwencji prowadzi do postępującego zwężania się światła tętnicy, a nawet do całkowitego jej zamknięcia.
Jeśli światło naczyń zwężone jest nieznacznie, to przepływ krwi zazwyczaj wystarcza do zaopatrzenia tkanek w tlen. Powyżej pewnego zwężenia światła naczynia, pojawia się deficyt tlenowy i objawy niedotlenienia w różnych narządach.
Na konsekwencje powstawania zmian miażdżycowych najbardziej narażone są: serce, mózg i kończyny dolne. W sercu proces tworzenia się blaszek miażdżycowych i zamykania światła tętnic nazywany jest chorobą wieńcową. Miażdżyca tocząca się w mózgu może doprowadzić do udaru mózgu. Klinicznym skutkiem miażdżycy w tętnicach nóg jest niedokrwienie kończyn dolnych.
Profilaktyka miażdżycy
Profilaktykę przeciw miażdżycy można zastosować u osób należących do grup ryzyka i posiadających czynniki podlegające modyfikacji. Udowodniono, że profilaktyka przeciwmiażdżycowa w istotny sposób zmniejsza liczbę zgonów spowodowanych tą chorobą.
Podstawą profilaktyki jest zmiana stylu życia. Ograniczenie używek, takich jak alkohol, rzucenie nałogu palenia, zwiększenie aktywności fizycznej i zastosowanie odpowiedniej diety przynoszą spektakularne efekty. Konieczne jest jednak jednoczesne wprowadzenie zmian we wszystkie wymienione strefy życia.
Jaką dietę stosować w miażdżycy?
Jak zdrowo się odżywiać i zapobiegać miażdżycy? Najbardziej popularną dietą przeciwmiażdżycową jest dieta śródziemnomorska. Jest to jednocześnie dieta, której korzyści zdrowotne zostały dokładnie przebadane. Podstawą diety są produkty zbożowe oraz warzywa i owoce. Jest pełna błonnika, mikro- i makroelementów oraz witamin. Tłuszcze nasycone zastępuje się nienasyconymi, a cukry proste złożonymi.
Aktywność fizyczna w zaburzeniach lipidowych
Brak aktywności fizycznej wpływa niekorzystnie na działanie całego organizmu. Jak pokazują badania, hipokinezja, czyli niedobór ruchu, prowadzi do wielu zaburzeń metabolicznych. Do najważniejszych należą:
- zmniejszenie tolerancji glukozy, aż do rozwinięcia objawów cukrzycy typu 2,
- zwiększenie stężenia cholesterolu całkowitego i frakcji LDL (tzw. złego cholesterolu),
- zmniejszenie stężenia frakcji HDL (tzw. dobrego cholesterolu),
- zwiększenie stężenia trójglicerydów w osoczu.
Leczenie farmakologiczne miażdżycy
Leczenie farmakologiczne miażdżycy obejmuje walkę z czynnikami ryzyka jej rozwoju, takimi jak hipercholesterolemia i inne dyslipidemie oraz nadciśnienie tętnicze. Chorzy z miażdżycą powinni przede wszystkim obniżyć poziom cholesterolu we krwi – najpierw metodami naturalnymi – dietą ubogotłuszczową i wysiłkiem fizycznym, a gdy te sposoby zawiodą, lekami obniżającymi poziom tłuszczów w organizmie. Do leków obniżających poziom cholesterolu należą statyny i fibraty.
Inne metody leczenia miażdżycy
Kiedy zmiana stylu życia, modyfikacja diety, zwiększenie aktywności fizycznej, a nawet leczenie farmakologiczne nie powstrzymają rozwijającej się miażdżycy, konieczne jest leczenie chirurgiczne. Do najczęściej stosowanych metod inwazyjnych zaliczamy angioplastykę, usunięcie blaszki miażdżycowej ze światła naczynia oraz założenie pomostu omijającego odcinek tętnicy z miażdżycą (tzw. by-pass’y).
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 30.09.2011.
Więcej na temat układu krążenia:
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
