Spis treści:
- Czym jest padaczka?
- Padaczka u dzieci - jak wygląda?
- Padaczka u dzieci - rodzaje napadów
- Przyczyny padaczki u dzieci
- Padaczka a drgawki gorączkowe
- Rozpoznanie padaczki u dzieci
- Leczenie padaczki u dzieci
- Rokowania
Czym jest padaczka?
Padaczka (zwana też epilepsją) to nagłe i przemijające zaburzenie działania mózgu powstające wskutek nadmiernych, gwałtownych wyładowań grup neuronów. Najczęściej przebiega z utratą przytomności, ale nie zawsze.
Padaczki dotyczą ok. 1% ogółu społeczeństwa, z czego połowa przypadków występuje u dzieci poniżej 10. roku życia.
W większości przypadków padaczka jest stanem nawracającym. Napady trwają od kilku sekund do kilku minut i bez leczenia mogą się powtarzać.
Padaczka u dzieci - jak wygląda?
Głównym objawem padaczki u dziecka są drgawki (całego ciała lub jego części, np. ręki). Jednak u dzieci częściej niż u dorosłych napad może występować bez charakterystycznych drgawek i może wyglądać jak chwilowe zamyślenie (znieruchomienie). Dziecku może również opaść głowa, co jest rezultatem chwilowego obniżenia napięcia mięśni. Inne objawy padaczki u dzieci to:
- utrata świadomości,
- ślinotok,
- krótki bezdech,
- upadek,
- zwrot gałek ocznych,
- zaburzenia mowy,
- napięcie mięśni,
- oddanie moczu,
- iluzje wzrokowe i słuchowe.
Po ustąpieniu napadu dziecko może być senne, a nawet usnąć na kilka godzin.
U małych dzieci bardzo często napady są małe, ograniczone tylko do utraty świadomości czy też ruchu powiekami, szarpnięcia kończynami, które niejednokrotnie są mylone z innymi stanami.
Mogą występować u dzieci również napady padaczkowe nietypowe, manifestujące się klinicznie bólami brzucha, głowy, omdleniami, napadami lęku.
Padaczka u dzieci - rodzaje napadów
Najczęstsze rodzaje padaczek wieku dziecięcego to:
- zespół Westa (napady zgięciowe),
- padaczka miokloniczna,
- zespół Lennoxa-Gastauta,
- padaczka Rolanda,
- padaczka typowych napadów nieświadomości (pyknolepsja),
- młodzieńcza padaczka miokloniczna (zespół Janza).
Epilepsja może być stanem przejściowym, który ustępuje z wiekiem. Przykładem takich napadów jest zespół Rolanda charakterystyczny dla dzieci w wieku 7-10 lat samoistnie zanikający oraz zespół Lennoxa-Gastauta, którego początek ma miejsce między 1.-8. rokiem życia. Przebieg tego ostatniego jest jednak ciężki a rokowanie niepomyślne.
U malutkich kilkumiesięcznych dzieci najczęściej dochodzi do niedobrze rokującej padaczki Westa (z napadami zgięciowymi). Objawia się gwałtownymi skurczami mięśni zginaczy, wówczas niemowlę zgina do przodu głowę i tułów a nogi podciąga do góry, ręce wyrzuca do przodu lub do góry. Od 5 do 15% dzieci z tą postacią napadów umiera w okresie niemowlęcym. U sporej części padaczka z napadami zgięciowymi ustępuje, jednak pozostają zaburzenia w rozwoju.
Innym rodzajem jest tzw. padaczka napadów nieświadomości. Dotyczy ok. 5% dzieci z padaczką. W przeważającej części dziewczynek. A szczyt zachorowań przypada na 5.-7. rok życia. Charakterystyczne dla tej postaci są kilkusekundowe napady nieświadomości. Choroba ma pomyślne rokowania i w połowie przypadków ustępuje samoistnie.
W okresie młodzieńczym najczęstsze są padaczki miokloniczne. Rokowanie jest w tych przypadkach również dobre.
Zobacz też: Stan padaczkowy - co to takiego?
Przyczyny padaczki u dzieci
U niemowląt do 1. roku życia przeważnie padaczki ujawniają się wskutek wad rozwojowych, uszkodzeń mózgu (encefalopatii) z powodu niedotlenienia w życiu płodowym lub przy porodzie.
U starszych dzieci, w wieku 1-5 lat, dochodzi do drgawek gorączkowych, napadów padaczkowych z powodu wad rozwojowych, chorób metabolicznych czy infekcji wewnątrzczaszkowych (np. po zakażeniu meningokokami).
U dzieci 6-15 lat podłoże padaczki stanowią na ogół predyspozycje genetyczne oraz urazy głowy (u nastolatków).
U ok. 14% dzieci z padaczką jej przyczyny są nieznane.
Należy też wspomnieć o wyzwalaczach napadów padaczkowych. Do wystąpienia ataku u chorych mogą prowadzić czynniki takie jak: stres, migający ekran, nadmierne korzystanie z komputera, granie w gry, gorączka, infekcje lub niedobór snu. W ramach leczenia i zapobiegania należy w miarę możliwości ich unikać.
Padaczka a drgawki gorączkowe
Drgawki gorączkowe bywają mylone z padaczką. Są jednak ściśle powiązane z wystąpieniem wyższej temperatury ciała (powyżej 38°C), a napady nie pojawiają się, gdy dziecko nie ma gorączki.
Nie jest do końca poznany mechanizm powstania tego rodzaju ataków, lecz wskazuje się na niedojrzałość układu nerwowego noworodków i niemowląt.
Napady gorączkowe najczęściej rozpoznaje się między 6. miesiącem życia a 5. rokiem życia. Częściej u chłopców.
Drgawki gorączkowe rzadko mogą prowadzić do rozwoju padaczki. U dziecka może wystąpić w życiu tylko jeden napad drgawek gorączkowych i nigdy już się nie powtórzyć. W razie pojawienia się epizodu należy skonsultować się pilnie z lekarzem, który oceni indywidualne czynniki ryzyka.
Rozpoznanie padaczki u dzieci
Diagnostyka epilepsji u dzieci jest trudna, nie tylko ze względu na podobieństwo jej objawów np. do drgawek, ale również na różnorodność symptomów. Najtrudniej rozpoznać padaczkę u bardzo małych dzieci oraz wtedy, gdy występują zaburzenia rozwoju.
Rozpoznanie padaczki u dzieci opiera się zarówno na wywiadzie od rodziców, jak i wyniku badania EEG (elektroencefalografia). Jest to badanie, które ocenia funkcje bioelektryczne mózgu.
Badania uzupełniające to wideometria oraz badanie obrazowe mózgu (rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa).
Postawienie wczesnego rozpoznania powinno iść w parze z szeregiem zabiegów mających na celu przygotowanie dziecka do przejścia w dorosłość bez większych ograniczeń w jego funkcjonowaniu. Istotna staję się tutaj praca zarówno specjalistów neurologii dziecięcej, jak i psychologa.
Należy dodać również, że padaczkę podczas stawiania diagnozy trzeba odróżnić od innych schorzeń. Do najczęstszych niepadaczkowych stanów, które mogą być mylone z padaczką w wieku niemowlęcym należą: napady bezdechu, refluks żołądkowo-przełykowy, kręcz szyjny. W wieku przedszkolnym może być rozpoznana jako napady lęku i koszmarów sennych, mioklonia związana ze snem, majaczenie gorączkowe, tiki, migrena, napady psychogenne, omdlenia, napady bezdechu sennego.
Leczenie padaczki u dzieci
Po ustaleniu rozpoznania ważne jest dobranie odpowiednich leków, kontrola w zakresie częstości napadów i działań niepożądanych. W związku z tym konieczna jest konsultacja neurologa dziecięcego co 6-12 miesięcy. Należy pamiętać, że u wielu dzieci, u których stwierdzono padaczkę, dochodzi do ustąpienia objawów przed 10. rokiem życia. To jednak nie oznacza, że nie trzeba jej leczyć.
Postawą terapii padaczki u dzieci jest leczenie farmakologiczne.
Na początku stosuje się leki podstawowe, jak kwas walproinowy, czy karbamazepina. Jeśli napady nie ustępują włącza się kolejne leki (tzw. drugiej generacji). Po remisji (czyli wycofaniu objawów) lek jest stopniowo odstawiany.
Szacuje się , że pierwszy lek na padaczkę jest skuteczny u ok. 60% pacjentów. W pozostałych przypadkach zmienia się lek, stosuje kilka leków lub inne metody terapii (np. dietę ketogenną, stymulację nerwu błędnego lub operację). Niestety niektóre postaci choroby zalicza się do lekoopornych.
Rokowanie w padaczce u dzieci
Rokowanie w padaczce u dzieci jest uznawane za dobre. W ok. 70% przypadków napady padaczkowe samoistnie ustępują (niezależnie od leczenia). Większość padaczek wieku dziecięcego przemija przed okresem dojrzewania.
Czytaj też: Ile osób choruje na padaczkę?
Więcej na podobny temat:
Jak pomóc komuś, kto ma drgawki?
Jak powstaje padaczka?
Rodzaje padaczek
Koronawirus przy padaczce. Co dzisiaj wiemy?
Epilepsja – czego nie robić w trakcie napadu padaczkowego?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
