Spis treści:
- Złamany palec – jak dochodzi do urazu?
- Złamany palec – jak rozpoznać?
- Złamany palec – pierwsza pomoc
- Złamany palec – metody leczenia
- Rehabilitacja złamanego palca
- Kto jest narażony na złamanie palca?
- Jak długo goi się złamany palec?
- Nieleczony złamany palec – skutki
Złamany palec – jak dochodzi do urazu?
Złamany palec u stopy lub ręki to przerwanie ciągłości kości jednego lub większej liczby paliczków (czyli kości palców), do którego dochodzi w wyniku zadziałania dużej siły na kość lub kości. Do takiego zdarzenia może dojść podczas przytrzaśnięcia palca drzwiami, uderzenia ręką lub stopą w twardy przedmiot, uderzenia twardym przedmiotem w palce, zmiażdżenia, a także podczas upadku.
Złamany palec to częsta przypadłość sportowców, zdarza się też w wyniku bójek oraz w zawodach narażonych na uszkodzenia dłoni. Palce są zbudowane z małych kości zwanych paliczkami. Każdy palec zawiera trzy paliczki, a kciuk i duży paluch stopy mają po 2 paliczki. Są to kości szczególnie narażone na urazy, a złamanie palca jest częstym typem złamania. Pęknięcia mogą wystąpić w obrębie kości i stawów łączących te kostki.
Złamany palec – jak rozpoznać?
Złamany palec u stopy lub ręki rozpoznaje się na podstawie objawów i zdjęcia RTG ręki. Gdy palec jest złamany, pojawiają się charakterystyczne objawy:
- silny ból palca,
- tkliwość podczas dotyku,
- obrzęk palca (obrzęk palca i ból nie muszą świadczyć o złamaniu, są też objawami stłuczenia),
- niemożność wykonania ruchu palcem, złamany palec jest sztywny,
- może pojawić się krwiak,
- czasami zmienione jest położenie palca,
- drętwienie,
- zaczerwienienie skóry,
- rana w przypadku otwartego złamania (mogą być widoczne odłamy kostne).
fot. Złamany palec na zdjęciu RTG / Adobe Stock, pcbang
Często trudno stwierdzić bez wykonania badania obrazowego, czy palec jest złamany, zwichnięty czy skręcony. Niekiedy możliwe jest poruszanie palcem nawet wtedy, gdy doszło do złamania. Nie zawsze też występuje bardzo silny ból. Bywa on przytłumiony, tępy i znośny.
Złamany palec u ręki lub stopy – pierwsza pomoc
Pierwsza pomoc z przypadku złamania palca polega przede wszystkim na zastosowaniu zimnych okładów, leków przeciwbólowych i unieruchomieniu palca.
- Postaraj się nie ruszać złamanym palcem. Możesz go przykleić plastrem do palca obok.
- Usuń jak najszybciej biżuterię.
- Utrzymuj rękę lub stopę w górze, aby zmniejszyć obrzęk.
- Przyłóż zimny okład, aby zmniejszyć obrzęk.
- Weź paracetamol lub inny lek przeciwbólowy.
Ze złamanym palcem trzeba jak najszybciej udać się do lekarza, który zleci prześwietlenie RTG. Im szybciej rozpocznie się leczenie, tym większe szanse na skuteczne wyleczenie.
W przypadku zauważenia objawów złamania palca najlepiej udać się do szpitala. Na podstawie badania RTG lekarz jest w stanie stwierdzić, czy doszło do wybicia, stłuczenia czy złamania i jakiego rodzaju jest to złamanie – proste czy z przemieszczeniem, złamanie zamknięte czy złamanie otwarte.
Przeczytaj też: Jak nastawić wybity palec?
Złamany palec – metody leczenia
Sposób postępowania w przypadku złamanego palca u stopy lub ręki zależy od rodzaju oraz miejsca złamania. Leczenie powinno być rozpoczęte jak najszybciej, a niepodjęcie odpowiednich działań może prowadzić do powikłań i trwałego uszkodzenia palca (niemożliwe będzie np. poruszanie nim).
Złamania bez przemieszczenia, stabilne leczy się często zachowawczo, czyli poprzez unieruchomienie palca lub palców w pozycji neutralnej. Wykorzystuje się w tym specjalną szynę, bandaż lub opatrunek, które zakłada się na ok. 3-4 tygodni. Bardziej skomplikowane przypadki złamanego palca, w których doszło np. do złamania wieloodłamowego albo otwartego, leczy się operacyjnie. W leczeniu złamanego palca ważne jest, aby unieruchomienie trwało możliwie krótko.
Bardzo często operacja jest konieczna także wtedy, kiedy doszło do złamania śródstawowego oraz wtedy, gdy znacznemu uszkodzeniu uległy tkanki miękkie okalające stawy międzypaliczkowe. Jedną z metod operacyjnych jest zastosowanie drutów Kirschnera, które wprowadza się przez skórę do paliczków wtedy, gdy doszło do złamania z przemieszczeniem.
Złamania z przemieszczeniem, których nie da się ustabilizować drutami, wymagają większego cięcia i założenia tytanowej płytki, która stabilizuje części kości. Po zabiegach operacyjnych zakłada się szynę gipsową, która zapobiega ruchom palców i odciąża je, zmniejszając dolegliwości bólowe.
Rehabilitacja złamanego palca
Rehabilitacja złamanego palca rozpoczyna się w pierwszych tygodniach po wypadku. Zaczyna się ją od przywrócenia ruchomości w zdrowych palcach i stawie nadgarstkowym, które unieruchamia się w gipsie razem ze złamanym placem.
Następnie rozpoczyna się przywracanie sprawności w palcu, który uległ złamaniu. Najpierw wykonuje się ćwiczenia bierne (rehabilitant porusza palcem pacjenta), później czynne (pacjent sam porusza palcem). W końcowym etapie wzmacnia się mięśnie, które uległy osłabieniu w wyniku urazu i unieruchomienia oraz przywraca się pełną sprawność całej ręce.
W ramach fizykoterapii w celu usprawnienia regeneracji uszkodzonych tkanek i przywrócenia sprawności ręki stosuje się:
- laseroterapię,
- pole magnetyczne,
- ultradźwięki,
- krioterapię,
- kąpiele wirowe,
- naświetlania lampą,
- masaże.
Kto jest narażony na złamanie palca?
Na uszkodzenia palców narażone są osoby uprawiające sporty kontaktowe, np. koszykówkę, piłkę ręczną, boks. Również niektóre stany chorobowe zwiększają ryzyko złamania palca. Częściej do urazów tego typu dochodzi w przypadku:
- osteoporozy,
- choroby nowotworowej kości,
- niedoboru wapnia,
- niedożywienia,
- stanów zapalnych kości.
Jak długo goi się złamany palec?
Długość czasu zrastania się złamanego palca jest zależna od wieku, ogólnego stanu zdrowia, ciężkości urazu i rodzaju leczenia. Złamanie palca stabilne, bez przemieszczenia goi się zwykle trzy tygodnie. Ogólnie można uznać, że czas gojenia wynosi od kilku tygodni do nawet roku. Na wolniejsze gojenie się palca albo wystąpienie powikłań mogą wpływać podeszły wiek, cukrzyca, palenie papierosów czy niedożywienie.
Nieleczony złamany palec – skutki
Bez właściwego leczenia złamania palca kość może źle się zrosnąć. Z czasem objawy, tj. obrzęk, ból, mogą narastać, jeżeli nie udaliśmy się po pomoc specjalisty. Niektórzy skarżą się na trwałą bolesność lub sztywność palca. Złamanie paliczka bez leczenia rzutuje też czasem na funkcjonowanie całej dłoni i może prowadzić do trudności w jej poruszaniu.
Nawet po prawidłowym leczeniu mogą zdarzyć się powikłania. Najczęściej należy do nich uczucie sztywności w uszkodzonym stawie lub skłonność do kolejnych uszkodzeń paliczków.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 30.05.2018.
Czytaj także:
Jak zabandażować palec? 3 sposoby
Jak poradzić sobie z zastrzałem? Sprawdź, co wyciąga ropę z palca
Czy strzelanie palcami jest szkodliwe, czy „tylko” irytujące dla innych?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
