Jak wygląda wysypka przy rzeżączce? Objawy, leczenie i powikłania rzeżączki

fot. Adobe Stock, New Africa

Spis treści:

1. Co to jest rzeżączka?
2. Objawy rzeżączki u kobiet
3. Objawy rzeżączki u mężczyzn
4. Wysypka przy rzeżączce
5. Inne objawy rzeżączki
6. Jak można zarazić się rzeżączką?
7. Diagnostyka rzeżączki
8. Leczenie rzeżączki
9. Powikłania rzeżączki
10. Jak zapobiec rzeżączce?

Rzeżączka – co to za infekcja?

Rzeżączka jest chorobą przenoszoną drogą płciową, którą można zarazić się w czasie kontaktów seksualnych (także oralnych i analnych). Infekcję wywołuje bakteria – dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae). Najczęściej rzeżączka objawia się zapaleniem cewki moczowej u mężczyzn i zapaleniem szyjki macicy u kobiet. 

Rzeżączka to niebezpieczna choroba, która może prowadzić m.in. do bezpłodności. Przenosi się także z matki na niemowlę z czasie porodu i może spowodować poważne zakażenia tkanek oka dziecka prowadzące nawet do utraty wzroku.

Objawy rzeżączki u kobiet

Symptomy rzeżączki u kobiet występują u około 50% zakażonych. Okres wylęgania choroby wynosi 7-14 dni. Najczęstszym objawem jest zapalenie szyjki macicy. U mniej niż połowy kobiet pojawiają się upławy, a u 10-15% objawy dyzuryczne (np. ból podczas oddawania moczu, częste oddawanie moczu, parcie na pęcherz). Rzadziej dochodzi do zapalenia odbytu i cewki moczowej oraz zapalenie gardła. Objawy są uzależnione więc od płci osoby chorej, ale też od miejsca, które zostało zaatakowane przez bakterie. 

W 30% rzeżączka u kobiet przebiega bezobjawowo. W pozostałych przypadkach pojawiają się:

• upławy – mogą być żółtawe, niekiedy krwiste lub ropne, raczej bezzapachowe,
• pieczenie w pochwie,
• ból w czasie stosunku,
• gorączka,
• krwawienia międzymiesiączkowe,
• obfite miesiączki,
• w przypadku infekcji odbytu: pieczenie, swędzenie, ropna wydzielina niekiedy z domieszką krwi,
• w przypadku zakażenia gardła: zaczerwienienie gardła, ból w trakcie przełykania, zmiany na błonie śluzowej. 

U kobiet do infekcji odbytu może dojść wskutek przedostania się wydzieliny z pochwy.

Objawy rzeżączki u mężczyzn

Objawy rzeżączki występują zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, przy czym u mężczyzn częściej i są bardziej specyficzne. Najczęstszym objawem jest zapalenie cewki moczowej. Choroba rozwija się szybciej (czas wylęgania wynosi 2-5 dni) i objawy mają bardziej nasilony charakter. Są to:

• ropna wydzielina z cewki moczowej (w 80% przypadków),
• ból cewki moczowej,
• swędzenie, pieczenie cewki moczowej zwłaszcza w trakcie oddawania moczy i zaraz po nim,
• parcie na pęcherz,
• bolesny wzwód,
• krwiomocz,
• swędzenie odbytu,
• ból i tkliwość żołędzi,
• obrzęk jąder.

Warto pamiętać, że podobne objawy mogą występować przy innych chorobach przenoszonych drogą płciową, takich jak np. chlamydioza.

Wysypka przy rzeżączce

Wysypka występuje przy rozsianej rzeżączce wraz z zapaleniem stawów. Częściej u kobiet niż mężczyzn. Wysypka przy rzeżączce może przybierać różne postaci, jednak na ogół pojawia się na nogach lub rękach. Mogą to być:

• łagodne zmiany grudkowo-krostkowe,
• czerwone plamy lub wybroczyny,
• martwicze krosty otoczone czerwoną obwódką,
• pęcherze.

fot. Wysypka przy rzeżączce pojawia się na nogach lub rękach / Adobe Stock, Pepermpron

Wysypka przy rzeżące jest zwykle bezbolesna. Oprócz objawów skórnych występują: bóle stawów, bóle mięśni, gorączka i dreszcze. Leczenie antybiotykami jest w tym przypadku skuteczne. Objawy skórne rzeżączki nie są typowym objawem, ale mogą się pojawić jako powikłanie nieleczonej infekcji. Rozwijają się w ciągu 3-21 dni od kontaktu z chorą osobą. Wysypka przy rzeżączce na ogół samoistnie ustępuje w ciągu 4-6 dni.

Inne objawy rzeżączki

Typowy obraz kliniczny rzeżączki w przypadku kobiet to zapalenie szyjki macicy, u mężczyzn zapalenie cewki moczowej, ale choroba może dotyczyć też innych miejsc, może się rozprzestrzeniać i powodować różnorodne objawy.

Objawy rzeżączki gardła

W 90% przypadków choroba przebiega bezobjawowo. Jeśli jednak znajdziemy się w tych pechowych 10%, pojawić się mogą: obrzęk i zaczerwienienie gardła oraz podniebienia, ropny nalot na migdałkach.

Objawy rzeżączki spojówek

Chorują na nią niemowlęta zakażone rzeżączką w czasie porodu. Pojawiają się u nich: ból swędzenie oczu, ropna wydzielina. Choroba wymaga szybkiego podjęcia leczenia, bo inaczej może uszkodzić narząd wzroku, prowadząc nawet do ślepoty.

Objawy rzeżączki odbytu

Charakteryzuje ją ból i pieczenie okolic odbytu. Niekiedy pojawiają się ropne lub śluzowe wycieki.

Jak można zarazić się rzeżączką?

Do zakażenia rzeżączką najczęściej dochodzi w czasie kontaktów płciowych bez użycia prezerwatywy. Ryzyko rzeżączki podnosi także korzystanie z tych samych akcesoriów do higieny osobistej (ręczników, gąbek). Zarazić się nią można także po prostu śpiąc w jednym łóżku z chorym.

Do transmisji bakterii może dojść również poprzez seks analny i oralny, wówczas bakterie trafiają do jamy ustnej, gardła lub odbytu. Inną możliwością zakażenia rzeżączką jest przeniesienie choroby z matki na dziecko podczas porodu, co może prowadzić do groźnych powikłań u noworodka.

Uwaga! Bakterie rzeżączki mogą przeżyć kilka godzin na desce klozetowej w sprzyjających warunkach. Lepiej więc uważać na higienę, korzystając z publicznej toalety. Ryzyko zakażenia się rzeżączką w toalecie jest jednak bardzo niskie. 

Diagnostyka rzeżączki

Żeby potwierdzić rzeżączkę, konieczne jest pobranie wymazu z szyjki macicy, odbytu, gardła lub cewki moczowej. Obecność dwoinek rzeżączki w wymazie potwierdza diagnozę. Ponieważ rzeżączka często współistnieje z innymi chorobami wenerycznymi, wskazane jest także wykonanie badań w kierunku kiły, chlamydiozy oraz HIV.

Leczenie rzeżączki

Chorobę leczy się antybiotykami. Zwykle podaje się ceftriakson lub azytromycynę. Stosowanie antybiotyków ma na celu zwalczenie infekcji bakteryjnej oraz zapobieganie powikłaniom nieleczonej rzeżączki.

Leczeniu powinni poddać się obydwoje partnerzy, nawet jeśli nie występują objawy. Po zakończeniu terapii konieczne są badania, które rozstrzygają, czy w organizmie nie ma już pałeczek rzeżączki.  

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ostrzega przed odporną na antybiotyki superbakterią, która wywołuje rzeżączkę. Specjaliści zalecają więc ostrożność i unikanie przygodnych kontaktów seksualnych.

Powikłania rzeżączki

Nieleczona lub niewłaściwie leczona rzeżączka może spowodować spustoszenie w organizmie.

Do powikłań rzeżączki u kobiet należą:

• zapalenie przydatków i innych narządów miednicy mniejszej,
• zapalenie pochwy i sromu​,
• zapalenie stawów,
• niepłodność, 
• komplikacje w ciąży (np. poronienie, ciąża pozamaciczna).
• zakażenie noworodka,
• rozprzestrzenienie się infekcji na inne narządy, np. serce, skórę, mózg, stawy,
• zespół Fitza, Hugha i Curtisa, czyli zapalenie tkanki okołowątrobowej,
• zapalenie opon mózgowych.

Powikłania rzeżączki u mężczyzn to:

• zapalenie najądrzy,
• zapalenie gruczołu krokowego,
• zapalenie miednicy,
• ropień okołocewkowy,
• rozprzestrzenienie się infekcji,
• zapalenie stawów,
• zapalenie spojówek,
• niepłodność,
• zakażenie odbytu.

Jak zapobiec rzeżączce?

Rzeżączka jest jedną z chorób, którym można zapobiegać. Oto najskuteczniejsze sposoby:

• Unikaj przygodnych kontaktów seksualnych.
• Stosuj prezerwatywy.
• Jeśli jesteś w ciąży, dopilnuj, by ginekolog zlecił ci badanie w kierunku rzeżączki.
• Nie lekceważ objawów ze strony układu rozrodczego.
• Nie siadaj na desce klozetowej w publicznej toalecie.
• Nie pożyczaj bielizny i akcesoriów higienicznych.

Stosowanie tych środków zapobiegawczych chroni nie tylko przed rzeżączką, ale też innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Źródła: 

Springer C, Salen P. Gonorrhea. [Updated 2023 Apr 17]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK558903/,

Blank JA, Thapa N, Mansoor AM. Arthritis-Dermatitis Syndrome: a Case of Disseminated Gonococcal Infection with Petechial Skin Rash. J Gen Intern Med. 2021 Sep;36(9):2836-2838. doi: 10.1007/s11606-021-06923-1.

Amy S. Paller, Anthony J. Mancini, Bacterial, Mycobacterial, and Protozoal Infections of the Skin, Editor(s): Amy S. Paller, Anthony J. Mancini, Hurwitz Clinical Pediatric Dermatology (Fifth Edition), Elsevier, 2016, https://doi.org/10.1016/B978-0-323-24475-6.00014-5.

Czytaj także:
Chlamydia: objawy i leczenie chlamydiozy
Chlamydia u dzieci - czy to możliwe?
Rzęsistek pochwowy (rzęsistkowica) - objawy zakażenia, przyczyny, leczenie
Kiła nabyta i wrodzona - objawy, badania i leczenie
Jakie są objawy skórne HIV? Tak wygląda wysypka i inne zmiany przy zakażeniu HIV
Opryszczka – objawy, leczenie, profilaktyka. Opryszczka w ciąży i u dzieci

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!