Spis treści:
- Czym są zajady?
- Przyczyny zajadów
- Leczenie zajadów
- Domowe sposoby na zajady
- Zapobieganie zajadom
- Zajady w ciąży
- Zajady u dzieci
Czym są zajady?
Zajady, zwane też zapaleniem kątów ust, przeważnie są związane z zakażeniem drożdżakami, rzadziej – bakteriami. Objawiają się bolesnymi pęknięciami w kącikach ust, którym mogą towarzyszyć nadżerki i owrzodzenia z wysiękiem płynu surowiczego oraz krwi. Zmiany mogą się łuszczyć i być obrzęknięte.
Na rozwój zajadów narażone są bardziej osoby o obniżonej odporności, przyjmujące antybiotyki, środki antykoncepcyjne, z anemią, cukrzycą lub atopią. Zajadom sprzyja też ssanie kciuka, częste oblizywanie ust lub źle dopasowana proteza.
Przyczyny zajadów
W większości przypadków zajady to rezultat infekcji spowodowanej przez grzyby lub bakterie. Inwazję grzybom i bakteriom dodatkowo ułatwia powstanie pęknięć na skutek spierzchnięcia. Wargi od wewnątrz jamy ustnej pokryte są błoną śluzową, z zewnątrz zaś cienką, delikatną skórą. Obydwie te struktury są podatne na przesuszenie. Wystarczy, że mamy katar i oddychamy cały czas przez usta, albo w mroźny, wietrzny czy słoneczny dzień wyjdziemy na dwór bez użycia pomadki ochronnej czy tłustego kremu. Chorobotwórcze mikroby wykorzystują ten fakt – chętnie osiedlają się w kącikach ust, gdzie pęknięcia są największe i najgłębsze.
Zajady mogą powstać w wyniku urazu – np. podczas zabiegu stomatologicznego w obrębie dalszych zębów, kiedy usta są przez długi czas szeroko otwarte.
Zdarza się też, że zajady są efektem alergii na nikiel – charakterystyczne nadżerki w kącikach ust pojawią się np. po jedzeniu sztućcami zawierającymi ten metal.
Zajady czy opryszczka?
Czasami błędnie zajadami określa się zmiany wywołane przez opryszczkę. Tę drugą jednak powodują wirusy HSV, a leczenie polega na stosowaniu maści lub tabletek przeciwwirusowych z acyklowirem. Zajady leczy się w inny sposób.
Typowy objaw opryszczki to swędzące pęcherzyki, które najczęściej pojawiają się na obrzeżach czerwieni wargowej. Infekcja jest bardzo zaraźliwa i zmiany mogą się rozsiać na inne miejsca. W przypadku zajadów to niemożliwe – zmiany obejmują bowiem tylko kąciki ust (jeden lub dwa). Poza tym zajady nie swędzą. Mogą za to boleć, bardzo długo się goić i zostawiać blizny.
Leczenie zajadów
Leczenie zajadów polega na wyeliminowaniu ich przyczyny.
W przypadku infekcji grzybiczej stosuje się miejscowo leki przeciwgrzybicze.
W aptece można kupić bez recepty wspomagające regenerację naskórka maści z witaminą A i E (pomogą zwłaszcza w początkowej fazie, a także, by wzmocnić kąciki ust, gdy się już wygoją).
Można też rozkruszyć tabletkę witaminy B2, wymieszać ją z odrobiną wazeliny i nanieść na nadżerki.
W bardziej problematycznych przypadkach można zastosować na noc papkę z rozkruszonej i wymieszanej z małą ilością wody aspiryny albo posmarować zmiany maścią z cynkiem, hydrokortyzonem lub klotrimazolem. Równocześnie warto też przetestować naturalne metody na zajady.
Domowe sposoby na zajady
Aby wspomóc leczenie zajadów, można sięgnąć po domowe metody:
- Ranki w kącikach ust powinny się szybciej goić, jeśli kilka razy dziennie będą smarowane prawdziwym miodem lub sokiem z aloesu.
- Inny domowy sposób na zajady polega na przemywaniu kącików ust 2–3 razy w ciągu dnia wodą z octem (w proporcji 1:1) lub odkażaniu rozgniecionym ząbkiem czosnku.
- Na wzmocnienie odporności i poprawę kondycji skóry może pomóc napój z drożdży. Przepis: łyżeczkę świeżych drożdży zalej 0,5 szklanki wrzątku, zamieszaj, odczekaj 10 min i wypij.
- Przy niedoborach żelaza polecany jest sok lub syrop z buraków (ze względu na dużą zawartość cukru niewskazany jest jednak dla osób z cukrzycą). Umyte 2 średnie buraki obierz i pokrój w bardzo drobną kostkę. Włóż do emaliowanego lub szklanego naczynia i zasyp cukrem (3–4 łyżkami). Wstaw na dobę do lodówki. Potem odcedź powstały syrop. Stosuj 2 razy dziennie po łyżeczce przez 10–15 dni. Możesz też: zamiast syropu, pić po 0,5 szklanki soku z buraków dziennie.
Zapobieganie zajadom
Aby ograniczyć ryzyko powstania zajadów, trzeba dbać o odporność, leczyć choroby przewlekłe (np. cukrzycę), ale i każdą, nawet przemijającą infekcję. W przypadku przyjmowania antybiotyków, w trakcie terapii i przez 2–3 tygodnie po niej, wskazane jest przyjmowanie preparatów probiotycznych.
Ważne jest unikanie głodówek i mało urozmaiconych diet, bo łatwo wtedy o niedobory witamin i składników mineralnych. Wskazane jest jedzenie dużej ilości warzyw i produktów z pełnego ziarna. A także regularne jedzenie orzechów, grochu, wątróbki, mięsa i jajka (to źródła witaminy B2 i żelaza).
W zapobieganiu zajadom warto pamiętać o tym, by kilka razy dziennie myć ręce, rano i wieczorem szczotkować zęby, a co 3 miesiące wymieniać szczoteczkę (na niej gromadzą się bakterie).
W przypadku noszenia aparatu ortodontycznego lub protezy, trzeba je czyścić starannie i na bieżąco zgłaszać dentyście dyskomfort z powodu niedopasowania (by nie dopuszczać do urazów śluzówki).
Jeśli przez 3-4 dni stosowanie domowych sposobów na zajady nie przynosi poprawy, trzeba zgłosić się do lekarza. Być może specjalista przepisze środki o działaniu bakterio- lub grzybobójczym.
Zajady w ciąży
Zajady w ciąży mogą być objawem niedoboru żelaza lub ogólnego spadku odporności (ciąża predysponuje do obydwu). Trzeba je potraktować jako sygnał ostrzegawczy i w porozumieniu z lekarzem prowadzącym, rozpocząć suplementację.
Wszelkie niepokojące zmiany na ustach ciężarna powinna skonsultować z lekarzem. Należy wykluczyć opryszczkę, która może (choć oczywiście nie musi) spowodować zainfekowanie płodu.
Zajady u dziecka
Zajady pojawiające się u dziecka, podobnie jak u dorosłych, mogą świadczyć o niedokrwistości lub spadku odporności. Szczególnie podatne na powstawanie zmian są przedszkolaki i dzieci w wieku wczesnoszkolnym (ich układ immunologiczny uczy się dopiero obrony przed zarazkami), poza tym – z racji częstszego przechodzenia infekcji dzieci w tym wieku – z reguły częściej przyjmują też antybiotyki (zaburzają równowagę bateryjną organizmu).
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 02.07.2017.
Więcej na podobny temat:
Domowe sposoby na zajady - 6 sposobów jak leczyć zajady w domu
Opryszczka na ustach - jak można się nią zarazić i jak wygląda leczenie?
Pękające kąciki ust - przyczyny powstawania i sposoby leczenia
Co jest najlepsze na odporność (udowodnione przykłady)
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
