Koronarografia może uratować życie. Co warto wiedzieć o zabiegu?

fot. Adobe Stock, Koragot kaewmahakhun

Spis treści:

1. Koronarografia - na czym polega?
2. Wskazania do koronarografii
3. Koronarografia po zawale serca
4. Jak przebiega koronarografia?
5. Przygotowanie do zabiegu koronarografii
6. Zalecenia po zabiegu koronarografii
7. Powikłania koronarografii
8. Przeciwwskazania do koronarografii
9. Koronarografia - cena

Koronarografia - na czym polega?

Koronarografia (inaczej angiografia tętnic wieńcowych) to zabieg diagnostyczny, umożliwiający dokładną ocenę tętnic zaopatrujących mięsień sercowy w krew (czyli naczyń wieńcowych).

Koronarografia serca pozwala sprawdzić, które tętnice wieńcowe są zwężone i czy zwężenie to jest istotne (czy utrudnia przepływ krwi). Dzięki badaniu można zapobiec chorobom serca, w szczególności zawałowi serca. Koronarografia polega na wprowadzeniu poprzez tętnicę obwodową cewnika do tętnic wieńcowych. Następnie podany zostaje kontrast i nagrane filmy z użyciem promieni rentgenowskich, pokazujące stan badanych naczyń.

Wskazania do zabiegu koronarografii

Koronarografia może być badaniem planowym, na które kieruje lekarz z wyprzedzeniem, lub zabiegiem ratującym życie. Lekarz może wystawić skierowanie na koronarografię w przypadku:

• choroby wieńcowej (np. pojawienia się dławicy piersiowej, czyli bólu w klatce piersiowej, nasilającego się po wysiłku),
• zawału serca,
• nasilenia objawów choroby wieńcowej, 
• stan przedzawałowy,
• tętniaka aorty,
• niewydolności serca,
• planowanej operacji kardiochirurgiczna,
• choroby zapalnej naczyń wieńcowych,
• wad zastawek,
• wysokiego cholesterolu (sprawdź: normy wiekowe cholesterolu),
• urazu klatki piersiowej.

Koronarografia po zawale serca

Koronarografia może być zabiegiem ratującym życie przy zawale serca, do którego doszło po zwężeniu tętnicy wieńcowej. Na podstawie badań potwierdzających zawał (np. EKG) lekarz może uznać, że koronarografia jest niezbędna do udrożnienia naczynia krwionośnego. Gdy życie pacjenta jest zagrożone, zabieg przeprowadzany jest pilnie. 

Jak przebiega koronarografia?

Koronarografia wykonywana jest w szpitalu w sali zabiegowej pracowni hemodynamiki, gdzie znajduje się aparat rentgenowski i urządzenia monitorujące pracę serca. Koronarografia trwa od 30 minut do 1,5 godziny w trudniejszych przypadkach.

W trakcie zabiegu pacjent leży płasko na stole zabiegowym. Lekarz podaje znieczulenie miejscowe i nakłuwa lub lekko nacina tętnicę na nadgarstku (coraz rzadziej udową w pachwinie), a następnie zakłada kaniulkę i przez nią delikatnie wsuwa do tętnicy cewnik (miękką, pustą w środku, rurkę), kierując go w stronę serca. Przez cały czas cewnik jest obserwowany na ekranie monitora dzięki rentgenowi. Następnie do jednej z tętnic podawany jest środek cieniujący (kontrast), co zostaje zarejestrowane na filmie (tzw. angiogram). Widać na nim przepływ krwi w naczyniach serca oraz wszelkie zwężenia i wady budowy tętnic. Po badaniu lekarz delikatne wyjmuje cewnik. Zakłada opatrunek uciskowy. Podczas zabiegu monitoruje się pracę serca za pomocą EKG i ciśnienie krwi.

Zakładanie stentów podczas koronarografii

Gdy podczas koronarografii okaże się, że tętnica nie jest całkowicie drożna i wkrótce może zatkać się całkowicie, lekarz wykonuje zabieg o nazwie angioplastyka. Umieszcza w tętnicy stent. Stent to niewielka „sprężynka” z nowoczesnego, bezpiecznego dla organizmu stopu. Zostaje wprowadzona przez cewnik - podczas przesuwania przez tętnice do miejsca zwężenia jest ona maksymalnie ściśnięta, a dopiero w miejscu zwężenia zostaje odpowiednio rozłożona i tworzy wtedy ażurowy tunel, podtrzymujący ściany naczyń, by krew płynęła swobodnie. To rusztowanie zapobiega ich „sklejeniu”.

Koronarografia a wszczepienie bypassów

Czasami po uzyskaniu wyniku koronarografii okazuje się, że konieczne jest przeprowadzenie bardziej skomplikowanego zabiegu kardiochirurgicznego, polegającego na wszczepieniu tzw. bypassów. Są to sztuczne pomosty naczyniowe omijające zwężenie tętnicy wieńcowej. Dzięki temu możliwe jest prawidłowe ukrwienie mięśnia sercowego pomimo zatkanego naczynia.

Koronarografia – przygotowanie do zabiegu

Jeśli zabieg przeprowadzany jest w sytuacji zagrożenia życia, nie stosuje się specjalnego przygotowania (chwilę przed zabiegiem podawane są leki). Gdy koronarografia jest zaplanowana, lekarza zaleca szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B). Trzeba także odstawić niektóre leki – o tym informuje lekarz. Wykonuje się również oznaczenie kreatyniny, badanie ogólne moczu i morfologię, a także inne badania laboratoryjne w razie potrzeby.

Rano przed koronarografią należy zjeść lekkie śniadanie, pamiętając o wypiciu nieco większej niż zwykle ilości wody. Odpowiednie nawodnienie ułatwia usunięcie kontrastu wraz z moczem po zabiegu. Przed samą koronarografią konieczne jest przygotowanie pacjenta, założenie wenflonu, zgolenie włosów w miejscy nakłucia. 

Koronarografia - zalecenia po zabiegu

Bezpośrednio po koronarografii lekarz może zalecić wypicie 1,5 l wody niegazowanej, aby przyspieszyć usunięcie kontrastu wraz z moczem. Po badaniu wykonanym z tętnicy udowej wskazane jest leżenie płasko na plecach przez kilkanaście godzin, aby nakłuta tętnica się zagoiła. Zwykle zabieg oznacza kilkudniowy pobyt w szpitalu. Jeśli podczas koronarografii założono stent, pacjent przez kolejne miesiące musi przyjmować leki, zapobiegające zakrzepom i odrzuceniu stentu. 

Powikłania koronarografii

Według badań ryzyko powikłań po koronarografii nie przekracza 2%. Koronarografia jest zabiegiem inwazyjnym, co oznacza, że jego wykonanie obarczone jest ryzykiem (każdy zabieg, podczas którego dochodzi do przerwania ciągłości tkanek jest zabiegiem inwazyjnym). Podczas zabiegu pacjent jest jednak stale monitorowany przez lekarza kardiologa lub chirurga. Powikłania po koronarografii zdarzają się raczej u osób w podeszłym wieku i gdy istnieją inne choroby, np. cukrzyca lub niewydolność nerek.

Możliwe powikłania koronarografii:

• niegroźne: krwawienie zewnętrzne lub krwiak (siniak) w miejscu nakłucia tętnicy
• zagrażające życiu: czasowe lub trwałe zaburzenia pracy nerek, udar mózgu, nagłe zatrzymanie krążenia, duże krwawienie w miejscy wkłucia.

Przeciwwskazania do koronarografii

Chociaż koronarografia jest zabiegiem bezpiecznym z niewielkim ryzykiem powikłań, to jednak nie u każdego może być przeprowadzona. Przeciwwskazania do wykonania koronarografii to:

• wstrząs anafilaktyczny po podaniu kontrastu,
• niewydolność nerek,
• obrzęk płuc,
• duże zaburzenia krzepnięcia krwi,
• świeżo przebyty udar mózgu,
• zapalenie wsierdzia,
• ciężka anemia lub zaburzenia elektrolitowe.

Warto nadmienić, że pacjent może nie wyrazić zgody na wykonanie koronarografii. 

Koronarografia - cena

Koronarografia wykonywana w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia jest zabiegiem bezpłatnym. Gdy występują wskazania do jej wykonania, to nie trzeba ponosić kosztów. Badanie można wykonać prywatnie. Cena koronarografii w tym przypadku to 1000-2000 zł.

Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 02.05.2017.

Czytaj także:
Obalamy mity: Czy osoby odżywiające się zdrowo mogą mieć wysoki cholesterol?
Jak obniżyć cholesterol? 3 babcine sposoby na obniżenie cholesterolu
Objawy zawału serca u kobiet. Jakie są symptomy zwiastujące?
Miażdżyca - objawy, przyczyny, metody leczenia

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!