Jakie są objawy raka prostaty?
Pierwszą rzeczą jaką należy zrobić jest dokładne prześledzenie swoich objawów. Rak prostaty najczęściej objawia się częstszą potrzebą oddawania moczu, z jednoczesnym uczuciem pełności (panowie podają, że nie potrafią wysiusiać się „do końca”, a strumień moczu jest bardzo słaby). Nieraz musimy wstawać w nocy do łazienki.
Dalej trzeba się zastanowić, czy w rodzinie znane są przypadki raka gruczołu krokowego. Dodatni wywiad rodzinny jest bardzo istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia raka stercza.
Jeżeli na tym etapie podejrzewamy u siebie raka prostaty, potrzebne jest badanie per rectum. Palpacyjne wykrycie powiększenia gruczołu krokowego jest sygnałem do wykonania badań laboratoryjnych.
Jakie badania dalej przeprowadzić?
Podstawowym badaniem laboratoryjnym w diagnostyce raka prostaty jest oznaczenie stężenia PSA - swoistego antygenu sterczowego. Jest to marker nowotworowy należący do enzymów (podobny do chymotrypsyny) antygenów komórkowych, wytwarzany fizjologicznie jedynie przez komórki nabłonkowe kanalików gruczołowych stercza (gruczołu krokowego). Jest to marker swoisty narządowo, dzięki czemu stał się podstawowym wskaźnikiem w diagnostyce chorób tego narządu.
Zdolność produkcji PSA u dorosłego jest zachowana jedynie w zmienionych nowotworowo komórkach raka prostaty. PSA bierze udział w proteolizie (rozkładzie) wielkocząsteczkowych białek płynu nasiennego. Patologia pojawia się, gdy enzym nie jest uwalniany jedynie do płynu nasiennego, ale dostaje się także do krwiobiegu. Stężenie PSA w płynie nasiennym w warunkach fizjologicznych wynosi 0,5-5,0 g/l, natomiast w surowicy zdrowych mężczyzn nie powinno przekraczać 4,0 ng/ml.
W osoczu znajdują się dwie frakcje antygenu sterczowego: wolna (fPSA) i związana z alfa1antychymotrypsyną (PSA-ACT). Wolne PSA stanowi 10%, a związane 90% całej puli markera w surowicy.
Jak zostało już powiedziane wcześniej, wzrost stężenia PSA w surowicy sugeruje chorobę prostaty, ale nie jest jednoznaczne z rozpoznaniem. Oznacza to, że PSA nie jest markerem swoistym dla raka stercza. Podwyższone stężenie PSA w osoczu obserwuje się także w innych chorobach gruczołu krokowego, takich jak łagodny przerost prostaty.
W łagodnym przeroście prostaty przeważa frakcja wolna (fPSA), natomiast w raku prostaty frakcja związana (PSA-ACT). Jednocześnie wysokie stężenie fPSA koreluje z niskim ryzykiem raka gruczołu krokowego i odwrotnie – niskie stężenie fPSA jest czynnikiem alarmującym o ryzyku wystąpienia tego nowotworu. Ponad 90% nowotworów gruczołu krokowego występuje u mężczyzn, u których frakcja fPSA nie przekracza 25%, natomiast stężenie fPSA przekraczające 25% całej puli osoczowej enzymu przemawia za obecnością nowotworu.
Wymienione zależności sprawiają, że fPSA nie nadaje się do monitorowania choroby i przebiegu leczenia . W tym celu stosuje się stężenie całkowite PSA i na jego podstawie klasyfikuje się pacjenta do całkowitego wycięcia gruczołu krokowego (prostatektomia radykalna). Po skutecznym leczeniu chirurgicznym w okresie ok. miesiąca stężenie całkowite PSA obniża się do wartości niewykrywalnych. Utrzymywanie się stężenia powyżej 2,0 ng/ml jest wyrazem dalej toczącego się procesu chorobowego.
Zobacz też: Wszystko, co powinieneś wiedzieć o prostacie
Jak potwierdzić rozpoznanie?
Do potwierdzenia diagnozy niezbędne jest wykonanie biopsji cienkoigłowej gruczołu krokowego. Znalezienie komórek nowotworowych w pobranej aspiracyjnie próbce tkanki jest jednoznaczne z rozpoznaniem raka gruczołu krokowego.
Zobacz też: Co warto wiedzieć o raku prostaty?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
