Spis treści:
- Czym jest glikol polietylenowy?
- Glikol polietylenowy — zastosowanie w lekach
- Glikol polietylenowy — zastosowanie w kosmetykach
- Rodzaje PEG. Co oznacza PEG 4000?
- Glikol polietylenowy — bezpieczeństwo stosowania
- Glikol polietylenowy — przeciwwskazania
- Czy glikol polietylenowy jest rakotwórczy?
- Alergia na glikol polietylenowy
Czym jest glikol polietylenowy?
Glikol polietylenowy, znany też jako PEG (skórt od ang. poliethylene glycol) lub makrogol, to syntetyczny związek chemiczny szeroko stosowany w medycynie, kosmetykach i żywności. Jest związkiem bezbarwnym, bezwonnym, dobrze rozpuszczającym się. Ze względu na swoje właściwości hydrofilowe sprawdza się w utrzymywaniu wilgotności, lepkości oraz jednolitej struktury lub konsystencji preparatu. Jako lek w minimalnym stopniu wchłania się w przewodzie pokarmowym.
Glikol polietylenowy — zastosowanie w lekach
W medycynie i farmakologii glikol polietylenowy ma bardzo szerokie zastosowanie. Pod nazwą makrogol znany jest głównie jako środek przeczyszczający. Jest przyjmowany przy zaparciach oraz w celu oczyszczenia jelita do kolonoskopii.
Glikol polietylenowy może być obecny w:
- tabletkach przeciwbólowych bez recepty,
- lekach przeciwzapalnych,
- lekach przeciwhistaminowych,
- kremach i maściach,
- szczepionkach,
- środkach antykoncepcyjnych,
- lekach onkologicznych,
- czopkach,
- hydrożelach.
PEG jest używany w medycynie jako substancja pomocnicza. Może pełnić funkcję nośnika leku lub związku łączącego cząsteczki (np. leku z białkiem człowieka). Służy m.in. do powlekania związków wektorowych, np. wirusów, po to, aby układ odpornościowy ich nie dezaktywował albo aby nie stały się toksyczne. Ma też wiele innych zastosowań.
Glikol polietylenowy — zastosowanie w kosmetykach
W kosmetykach PEG może występować w:
- kremach,
- szamponach,
- kolorowych kosmetykach,
- kosmetykach dla dzieci,
- pastach do zębów,
- lakierach,
- płynach do mycia,
- dezodorantach,
- lubrykantach,
PEG wystepuje w kosmetykach pod nazwą: glikol polietylenoglikol, polyethylene glikol, polyethylene oxide, poliglikol oksyetylenowy lub PEO.
Badania pokazują, że glikol polietylenowy występujący w kosmetykach nie jest substancją szkodliwą, powinny go jednak unikać osoby ze skórą atopową i nadwrażliwą, ponieważ zdarzają się przypadki reakcji uczuleniowych.
Rodzaje PEG. Co oznacza PEG 4000?
Glikol polietylenowy z chemicznego punktu widzenia oznacza grupę polimerów, czyli związków składających się z wielokrotnie powtórzonych fragmentów zwanych merami. W zależności od tego ile merów wchodzi w skład polimeru, uzyskuje się substancję o różnej masie oraz właściwościach. Przykładowo do popularnych typów makrogoli należą PEG 3350, PEG 4000 oraz PEG 6000.
Glikol polietylenowy — bezpieczeństwo stosowania
Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) uznała glikol polietylenowy za substancję nietoksyczną (przy niskim wchłanianiu ogólnoustrojowym) i bezpieczną. Jednak naukowcy dostrzegają wzrost doniesień o nadwrażliwości na PEG obecny w lekach, kosmetykach, lubrykantach, środkach dentystycznych czy środkach higieny osobistej. Chociaż przypadki reakcji uczuleniowej na glikol polietylenowy występują rzadko.
Przyjmowany doustnie glikol polietylenowy może powodować działania niepożądane, takie jak:
- wzdęcia,
- ból brzucha,
- nudności,
- zawroty głowy,
- zwiększona potliwość.
Glikol polietylenowy — przeciwwskazania do stosowania
Nie ma specjalnych przeciwwskazań do stosowania glikolu polietylenowego jako leku. W ulotkach makrogolu można znaleźć informację, że nie należy przyjmować go w przypadku:
- ciężkiego stanu zapalnego jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego),
- perforacji w obrębie przewodu pokarmowego lub zwiększonego ryzyka takiego urazu,
- bólu brzucha o nieznanej przyczynie,
- niedrożności jelit.
Kosmetyki zawierające PEG powinny być stosowane ostrożnie u osób ze skórą bardzo wrażliwą, atopową, skłonną do alergii.
Czy glikol polietylenowy jest rakotwórczy?
Glikol polietylenowy nie jest zaliczany do związków rakotwórczych. Ewentualna szkodliwość PEG-ów może wynikać z obecności w substancji zanieczyszczeń. Niektóre z nich są rakotwórcze. Glikol polietylenowy stosowany w lekach powinien mieć zawsze jakość farmaceutyczną.
Alergia na glikol polietylenowy
Chociaż są to rzadkie przypadki, glikol polietylenowy może wywołać reakcję uczuleniową, w tym wstrząs anafilaktyczny, który jest stanem zagrożenia życia.
Objawy alergii na glikol polietylenowy pojawiają się w ciągu minut lub po kilku–kilkunastu godzinach od kontaktu z alergenem. Zaniepokoić powinny:
W razie wystąpienia jakichkolwiek skutków ubocznych lub objawów wskazujących na nadwrażliwość na glikol polietylenowy, należy przerwać stosowanie substancji oraz zgłosić się do lekarza. Zalecane jest wykonanie testów alergologicznych, które potwierdzą lub wykluczą uczulenie.
Źródła:
K. Wylon, S. Dölle, M. Worm, Polyethylene glycol as a cause of anaphylaxis, Allergy, Asthma & Clinical Immunology, https://doi.org/10.1186/s13223-016-0172-7
serwis Drugs.com,
S. Moore, What is Polyethylene Glycol (PEG)?, www.news-medical.net
Czytaj także:
5 znaczących błędów przy przyjmowaniu antybiotyków
Jakich leków przeciwbólowych nie można łączyć, a jakie można
Jak prawidłowo wykonać zastrzyk w brzuch z heparyny (Clexane, Neoparin)? [VIDEO]
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
