Spis treści:
- Tirzepatyd – co to za lek?
- Tirzepatyd – jak działa?
- Tirzepatyd na odchudzanie
- Tirzepatyd na odchudzanie – skutki uboczne
- Tirzepatyd na odchudzanie – przeciwwskazania
- Czy tirzepatyd jest dostępny w Polsce?
- Tirzepatyd na odchudzanie – kontrowersje
- Tirzepatyd a semaglutyd
Tirzepatyd – co to za lek?
Tirzepatyd to nowy lek przeciwcukrzycowy, będący podwójnym agonistą receptorów GIP i GLP-1. To oznacza, że naśladuje hormony inkretynowe, które przyczyniają się do wydzielania insuliny po posiłku. W rezultacie tirzepatyd obniża stężenie glukozy we krwi u diabetyków. Lek jest przyjmowany w formie zastrzyku podskórnie w brzuch, udo lub ramię, raz w tygodniu.
Wprowadzenie leku na rynek to bardzo dobra wiadomości nie tylko dla chorych na cukrzycę, ale również osób zmagających się z nadwagą i otyłością. Oprócz obniżania glukozy, dodatkowym skutkiem działania tirzepatydu jest znaczne obniżenie masy ciała, średnio nawet o ponad 20 kg. Tirzepatyd stosuje się w monoterapii albo z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Lek jest wydawany na receptę.
Tirzepatyd – jak działa?
Tirzepatyd naśladuje inkretyny – hormony produkowane w organizmie po posiłku. Lek przyłącza się do receptorów, będących celem dwóch hormonów: glukozozależnego polipeptydu insulinotropowego (GIP) i glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), które są produkowane w jelicie. Tirzepatyd działa w podobny sposób jak GIP i GLP-1, co sprawia, że pobudza trzustkę do wydzielania insuliny w odpowiedzi na spożyty posiłek. Insulina z kolei reguluje stężenie glukozy. Dzięki temu poziom cukru we krwi jest lepiej kontrolowany.
Zauważono również inne korzyści z leczenia tirzepatydem:
- obniżenie masy ciała,
- obniżenie stężenia hemoglobiny glikowanej,
- obniżenie skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi,
- redukcja trójglicerydów we krwi,
- dłuższe uczucie sytości (wynikające z opóźnienia opróżniania żołądka przez lek),
- może zwiększać wrażliwość na insulinę.
Co ważne, w przeciwieństwie np. do insuliny w zastrzykach, przyjmowanie nowego leku wiąże się z bardzo małym ryzykiem wystąpienia hipoglikemii (niedocukrzenia). To dlatego, że tirzepatyd kontroluje wydzielanie insuliny zależnie od poziomu glukozy.
Tirzepatyd na odchudzanie. Wnioski z badań
Tirzepatyd ma wysoką skuteczność w obniżaniu masy ciała. Jak dowiodło jedno z badań opublikowane na łamach naukowego pisma „The New England Journal of Medicine”, u osób przyjmujących najwyższą dawkę leku (15 mg) osiągnięto średnią redukcję masy ciała o około 23 kilogramy. W badaniu wzięło udział 2 539 osób z nadwagą lub otyłością i bez cukrzycy. Chociaż preparat jest przeznaczony głównie do leczenia cukrzycy, to trzeba pamiętać, że choroba ta często idzie w parze z otyłością.
Możliwe jest też przepisanie leku osobom bez cukrzycy na tzw. zasadach off-label, czyli poza oficjalnymi rekomendacjami w ulotce. Lekarz, który ocenia stan pacjenta, może uznać, że w konkretnym przypadku przyjmowanie tirzepatydu w celu obniżenia wagi będzie najbardziej korzystne dla zdrowia.
Również w przypadku niższych dawek tirzepatydu badanym udało się znacznie schudnąć: średnio o 15,75 kg dla dawki 5 mg i o 22 kg w przypadku dawki 10 mg. W badaniach podkreślono też, że lek był dobrze tolerowany i bezpieczny. Działania niepożądane ograniczały się przede wszystkim do łagodnych i przemijających dolegliwości żołądkowo-jelitowych: biegunek, zaparć i nudności.
Kuracja tirzepatydem powinna być połączona z właściwą dietą oraz regularną aktywnością fizyczną.
Tirzepatyd na odchudzanie – skutki uboczne
Najczęściej zgłaszane skutki uboczne związane ze stosowaniem tirzepatydu to dolegliwości ze strony układu pokarmowego - to właśnie na niego bezpośrednio działa substancja czynna. Pacjenci skarżą się często na nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunki lub zaparcia. Objawy te mają na ogół łagodne nasilenie i same ustępują. Niestety mogą prowadzić do odwodnienia, a w rezultacie nawet niewydolności nerek, dlatego należy regularnie nawadniać organizm.
Innym możliwym działaniem niepożądanym stosowania tirzepatydu jest ostre zapalenie trzustki. Jego objawy to: silny ból brzucha promieniujący do pleców, nudności i wymioty, pragnienie, podwyższona temperatura ciała oraz przyspieszone bicie serca.
W badaniach na zwierzętach lek powodował guzy tarczycy u szczurów. Nie wiadomo, czy tirzepatyd może przyczyniać się do rozwoju rdzeniastego raka tarczycy u ludzi. Na wszelki wypadek radzi się unikanie podawania leku osobom z historią raka tarczycy w rodzinie lub własną.
Tirzepatyd na odchudzanie – przeciwwskazania
Nie można stosować tirzepatydu w przypadku:
- cukrzycy typu 1,
- osób poniżej 18. roku życia,
- ciąży,
- zapalenia trzustki,
- raka rdzeniastego tarczycy u pacjenta lub w wywiadzie rodzinnym,
- zespołu mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej typu 2.
Czy tirzepatyd jest dostępny w Polsce?
Tirzepatyd nie jest jeszcze dostępny w Polsce. Preparat został we wrześniu 2022 roku zarejestrowany i dopuszczony do obrotu w krajach europejskich przez Europejską Agencję Leków (EMA). Oficjalnie lek jest wskazany w leczeniu osób dorosłych z niedostatecznie kontrolowaną cukrzycą typu 2 jako uzupełnienie diety i ćwiczeń fizycznych. Trwają badania nad wykorzystaniem trizepatydu w leczeniu otyłości, niewydolności serca i niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby.
Tirzepatyd na odchudzanie – kontrowersje
Lek tirzepatyd nie jest jeszcze dostępny w polskich aptekach, ale jest sprzedawany nielegalnie w internecie. Lekarze alarmują, żeby nie kupować produktów niewiadomego pochodzenia i bez konsultacji z lekarzem. Oszuści reklamują lek m.in. jako zamiennik semaglutydu, co jest niezgodne z prawdą. Są to dwie inne substancje czynne. Lek tirzepatyd jest lekiem wydawanym na receptę i nie będzie dostępny bez niej.
Przyjmowanie leków na receptę przez osoby zdrowe może wywołać poważne skutki zdrowotne. Tirzepatyd u osób zdrowych przyjmujących lek tylko po to, żeby pozbyć się nadwagi, może rozregulować gospodarkę hormonalną, przyczynić się do zaburzenia pracy trzustki lub nerek.
Tirzepatyd a semaglutyd
Tirzepatyd i semaglutyd to dwie inne substancje czynne, choć działające w podobny sposób. Tirzepatyd ma szerszy zakres działania, ponieważ jest podwójnym agonistą receptorów GIP i GLP-1, a semaglutyd tylko GLP-1. Badania kliniczne dowodzą, że tirzepatyd jest skuteczniejszy w obniżaniu masy ciała niż semaglutyd.
Leki porównano w pracy opublikowanej w „The New England Journal of Medicine”. W trwającym 40 tygodni badaniu wzięło udział 1878 pacjentów z cukrzycą typu 2. Otrzymywali oni tirzepatyd w dawce 5, 10 i 15 mg oraz semaglutyd w dawce 1 mg. Średnia masa ciała pacjentów na początku badania wynosiła 93,7 kg, a średnia wartość hemoglobiny glikowanej (HbA1c) - która mówi o stężeniu glukozy we krwi w ciągu kilku miesięcy - wynosiła u badanych 8,28%.
W grupie tirzepatydu zaobserwowano większą niż w przypadku semaglutydu redukcję wagi — średnio o 7,6 kg, 9,3 kg i 11,2 kg kolejno dla 5, 10 i 15 mg tirzepatydu w porównaniu z 5,7 kg w grupie semaglutydu. Zauważono też większy spadek hemoglobiny glikowanej w grupie nowego leku. Średnia różnica między wartością ostateczną HbA1c a wartością początkową dla grup 5, 10, 15 mg tirzepatydu i 1 mg semaglutydu wyniosła kolejno: -2,01%, -2,24%, -2,30% i -1,86%. Przy czym poważne działania niepożądane występowały nieco częściej w grupie tirzepatydu niż semeglutydu (5-7% vs. 3%). Łagodne skutki uboczne były podobne w obu grupach.
Czytaj więcej: Zastrzyki na odchudzanie
Źródła:
Jastreboff AM, Aronne LJ, Ahmad NN, Wharton S, Connery L, Alves B, Kiyosue A, Zhang S, Liu B, Bunck MC, Stefanski A; SURMOUNT-1 Investigators. Tirzepatide Once Weekly for the Treatment of Obesity. N Engl J Med. 2022 Jul 21;387(3):205-216. doi: 10.1056/NEJMoa2206038,
Jung HN, Jung CH. The Upcoming Weekly Tides (Semaglutide vs. Tirzepatide) against Obesity: STEP or SURPASS? J Obes Metab Syndr. 2022 Mar 30;31(1):28-36. doi: 10.7570/jomes22012,
Frías JP, Davies MJ, Rosenstock J, Pérez Manghi FC, Fernández Landó L, Bergman BK, Liu B, Cui X, Brown K; SURPASS-2 Investigators. Tirzepatide versus Semaglutide Once Weekly in Patients with Type 2 Diabetes. N Engl J Med. 2021 Aug 5;385(6):503-515. doi: 10.1056/NEJMoa2107519,
EMA, www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/mounjaro.
Czytaj także:
Zastrzyki na odchudzanie. Kiedy nowy lek z semaglutydem będzie dostępny w Polsce?
Doustny semaglutyd - czym się różni od leku na odchudzanie w zastrzykach?
Zastrzyki na odchudzanie – kiedy są refundowane? Ceny za miesięczną kurację
Zastrzyki na odchudzanie – kiedy zaczynają działać? Czy po odstawieniu leku waga wraca?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
