Bluszczyk kurdybanek wzmacnia odporność i poprawia koncentrację. Niedoceniana roślina lecznicza czy pospolity chwast?

fot. Adobe Stock, Madeleine Steinbach

Spis treści:

1. Bluszczyk kurdybanek – co to za roślina?
2. Bluszczyk kurdybanek – właściwości i zastosowanie
3. Jak stosować bluszczyk kurdybanek?
4. Nalewka z bluszczyka kurdybanka
5. Bluszczyk kurdybanek – skutki uboczne
6. Bluszczyk kurdybanek – przeciwwskazania
7. Z czym można pomylić bluszczyka kurdybanka?

Bluszczyk kurdybanek – co to za roślina i jak wygląda?

Bluszczyk kurdybanek (łac. Glechoma hederacea), inaczej bluszczyk pospolity, ziemny lub zwyczajny (nie mylić z bluszczem), to roślina lecznicza należąca do rodziny jasnotowatych (podobnie jak mięta i szałwia), uprawiana jako roślina okrywowa. Pospolicie występuje w całej Polsce. Kwitnie od kwietnia do czerwca, pokrywając się niebieskofioletowymi drobnymi kwiatami. Bluszczyk kurdybanek jest stosowany też jako przyprawa. Listki można dodawać do mięs i sałatek. Ma lekko gorzki smak. 

fot. Bluszczyk kurdybanek / Adobe Stock, ElenaMasiutkina

fot. Bluszczyk kurdybanek/ Adobe Stock, pixarno

Zanim bluszczyk kurdybanek stał się popularną rośliną leczniczą, w Anglii stosowany był do wyrobu piwa (był poprzednikiem chmielu). Niegdyś wierzono też, że ma czarodziejską moc, a jego bukiety, noszone przy ubraniu, chronią przed złem. Noszenie kurdybankowych wieńców przez czarownice, pomagało im ponoć przepowiadać przyszłość. Z bardziej przyziemnych rzeczy – kurdybanek jest rośliną uwielbianą przez pszczoły, dzięki którym możemy cieszyć się pysznym, jasnożółtym miodem z bluszczyka kurdybanka.

Bluszczyk kurdybanek – właściwości i zastosowanie

Surowcem stosowanym w ziołolecznictwie są nadziemne części rośliny. Działanie terapeutyczne bluszczyka kurdybanka wynika z zawartości bioaktywnych związków: terpenoidów, flawonoidów, kwasów fenolowych, alkaloidów i olejków eterycznych. 

Uważa się, że kurdybanek ma właściwości:

• przeciwzapalne,
• przeciwbólowe,
• przeciwbakteryjne,
• przeciwwirusowe,
• przeciwnowotworowe,
• moczopędne,
• przeciwutleniające.

Tradycyjne zastosowania lecznicze rośliny to:

• przeziębienie,
• kaszel,
• astma,
• zapalenie zatok,
• zapalenie ucha,
• zapalenie oskrzeli,
• bóle głowy,
• obniżenie odporności,
• choroby żołądka,
• cukrzyca,
• szumy uszne,
• choroby nerek, 
• stany zapalne,
• choroby pęcherza moczowego,
• kamica nerkowa,
• bóle żołądka, niestrawność,
• słaby apetyt,
• zewnętrznie: na reumatyzm, do przemywania ran oraz zmian skórnych (dzięki właściwościom ściągającym, przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym).

Część z działań leczniczych rośliny potwierdzają naukowcy. Dowiedziono, że aktywność przeciwutleniająca ekstraktu z kurdybanka jest znacznie wyższa niż witaminy C. Badanie na szczurach wykazało działanie ochronne ekstraktu wodnego z G. hederacea przed cholestatycznymi uszkodzeniami wątroby. Naukowcy potwierdzili również działanie przeciwbakteryjne wobec 14 gatunków bakterii, a także właściwości przeciwzapalne. Jednocześnie wiele wskazuje na to, że ekstrakt z kurdybanka jest bezpieczny i nietoksyczny. 

Kurdybanek podnosi odporność

Kurdybanek działa bakteriobójczo i uszczelnia ściany naczyń włosowatych. To właśnie dzięki temu, wzmacnia nasz organizm i poprawia odporność. Łagodzi także objawy przeziębienia, w tym chociażby katar, i pomaga szybciej wrócić do zdrowia. Działa wspomagająco również przy wszelkich zapaleniach górnych dróg oddechowych, a nawet astmie. Warto więc korzystać z jego właściwości szczególnie, by wzmocnić organizm i zminimalizować osłabienie po zimie.

Piękna sylwetka dzięki kurdybankowi

Ziele kurdybanka sprzyja również tym, którzy chcą zadbać o sylwetkę – zwiększa wydzielanie soku trawiennego i ułatwia wchłanianie składników pokarmowych, poprawiając tym samym przemianę materii. Oprócz tego neutralizuje tę szkodliwą część bakterii w przewodzie pokarmowym oraz uboczne produkty metabolizmu. Utrudnia wchłanianie sztucznych substancji chemicznych, chroniąc tym samym wątrobę. Dzięki niemu pozbędziemy się zaburzeń oraz dolegliwości związanych z trawieniem.

Co więcej, kurdybanek działa moczopędnie, oczyszcza nerki z toksyn i usuwa nadmiar wody z organizmu. Tym samym pozwala zadbać o cerę i pozbyć się uciążliwych obrzęków.

Przeczytaj: Kurdybanek na odchudzanie

Jak stosować bluszczyk kurdybanek?

Najprostszym sposobem przyrządzenia bluszczyku kurdybanka jest oczywiście napar. Wystarczy łyżeczkę suszonego ziela kurdybanka zalać wrzątkiem i zostawić na ok. 10 minut pod przykryciem. Doskonale smakuje z odrobiną miodu lub domowego syropu z mniszka lekarskiego. Świetnym pomysłem jest też nalewka z bluszczyka kurdybanka, która wzmocni odporność. Warto popijać ją również wieczorem, w przeddzień ważnych spotkań i wystąpień. Nalewka poprawi koncentrację, wzmocni układ nerwowy i zregeneruje organizm, dzięki czemu złagodzi tremę i napięcie.

Nalewka z kurdybanka 

Poniżej znajdziesz przepis na nalewkę według receptury mgr Stefanii Korżawskiej, autorki licznych książek na temat ziołolecznictwa.

Składniki na nalewkę:

• 10 łyżek suszonego ziela kurdybanka
• 0,5 litra wódki

Kurdybanek wsyp do słoika, zalej wódką i szczelnie zamknij. Pozostaw na 10 dni, każdego dnia lekko wstrząsaj. Pij 1-2 łyżeczki dziennie w kieliszku ciepłej wody. W stanach osłabienia organizmu dawkę można zwiększyć do 3 razy dziennie po łyżce.

Bluszczyk kurdybanek – skutki uboczne

Stosowanie bluszczyku kurdybanka w niewielkich ilościach jest na ogół bezpieczne i nie powoduje skutków ubocznych. W dużych dawkach roślina może działać toksycznie na wątrobę, podrażniać nerki i drogi pokarmowe. 

Zauważono, że kurdybanek podawany w dużych ilościach koniom działał na nie toksycznie. Wywoływał objawy zatrucia: pocenie się, ślinienie, trudności w oddychaniu, rozszerzenie źrenic. Zwierzęta na ogół unikają zjadania tej rośliny ze względu na jej gorzki smak.

Bluszczyk kurdybanek – przeciwwskazania

Bluszczyku kurdybanka nie powinny przyjmować kobiety w ciąży, gdyż roślina nie jest dobrze zbadana. Przeciwwskazaniami do spożywania bluszczyku kurdybanka są również:

• karmienie piersią,
• choroby nerek i wątroby,
• padaczka.

Bluszczyk kurdybanek poza sezonem – wybieraj certyfikowany

Zanim kurdybanek pojawi się na łąkach i polach, przez cały rok możemy korzystać z jego właściwości, stosując ususzone listki. Należy zwracać uwagę na ekologiczny certyfikat, mamy wtedy pewność, że roślina rosła na czystych terenach, z dala od ruchliwych dróg i obszarów nawożonych chemicznie. Listki kurdybanka sprawdzą się jako wspomaganie wiosennego oczyszczania naszych organizmów. 

Z czym można pomylić bluszczyka kurdybanka?

Kurdybanek jest często mylony z bluszczem, jasnotą różową lub purpurową. Są to rośliny bardzo podobne, ale zwłaszcza w przypadku bluszczu lepiej się nie pomylić, gdyż jest to gatunek trujący. Jak uniknąć błędu? Należy pamiętać, że bluszczyk jest rośliną okrywową, czyli nisko rosnącą rośliną tworzącą gęste i zwarte runo. Bluszcz to roślina pnąca. Jasnota ma większe niż kurdybanek liście, podobne do liści pokrzywy. 

Źródła:

Sile I, Krizhanovska V, Nakurte I, Mezaka I, Kalane L, Filipovs J, Vecvanags A, Pugovics O, Grinberga S, Dambrova M, Kronberga A. Wild-Grown and Cultivated Glechoma hederacea L.: Chemical Composition and Potential for Cultivation in Organic Farming Conditions. Plants (Basel). 2022 Mar 18;11(6):819. doi: 10.3390/plants11060819,

Šeremet D, Durgo K, Kosanović J, Huđek Turković A, Mandura Jarić A, Vojvodić Cebin A, Komes D. Studying the Functional Potential of Ground Ivy (Glechoma hederacea L.) Extract Using an In Vitro Methodology. Int J Mol Sci. 2023 Nov 30;24(23):16975. doi: 10.3390/ijms242316975,

Šeremet D, Jokić S, Aladić K, Butorac A, Lovrić M, Tušek AJ, Obranović M, Mandura Jarić A, Vojvodić Cebin A, Carović-Stanko K, Komes D. Comprehensive Study of Traditional Plant Ground Ivy (Glechoma hederacea L.) Grown in Croatia in Terms of Nutritional and Bioactive Composition. Foods. 2022 Feb 23;11(5):658. doi: 10.3390/foods11050658,

GROUND IVY Glechoma hederacea L., United States Department of Agriculture, USDA, https://plants.usda.gov/DocumentLibrary/plantguide/pdf/pg_glhe2.pdf.,

Graeme Tobyn i inni, Glechoma hederacea, ground ivy, DOI:10.1016/B978-0-443-10344-5.00023-9, in: Medical Herbs (pp.181-189).

Czytaj także:
Nalewka z mniszka lekarskiego wspiera pracę wątroby i układu pokarmowego. Zrobisz ją samodzielnie
Jest prawie w każdym ogrodzie, a mało kto wie, że to silnie trująca roślina. Zagraża szczególnie dzieciom i zwierzętom
Tymianek to naturalny środek na kaszel. Syrop z tymianku to „must have” na sezon infekcyjny
Ten halucynogenny grzyb występuje w Polsce. Jak wygląda, jak działa i czym grozi jego spożycie?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!