Spis treści:
- Opatrunek okluzyjny - czym jest?
- Zastosowania opatrunku okluzyjnego
- Jak stosować opatrunek okluzyjny?
- Zalety opatrunku okluzyjnego
- Przeciwwskazania do stosowania opatrunku okluzyjnego
Opatrunek okluzyjny - czym jest?
Opatrunek okluzyjny to rodzaj opatrunku przeznaczony głównie do ran ostrych lub przewlekłych z wysiękiem, ale też chorób skóry w celu poprawy wchłaniania leków. Prawidłowo zastosowany opatrunek okluzyjny sprawia, że rana szybciej się goi i jest mniej narażona na zakażenia.
Opatrunki okluzyjne mogą być złożone z różnych materiałów. Dostępne są opatrunki na bazie folii, hydrożelu, pianki poliuretanowej, hydrokolidów lub alginianów. Dzięki temu opatrunek ma konkretne działanie. Przykładowo hydrożel po połączeniu w wysiękiem z rany pęcznieje, i dzięki temu cały opatrunek dopasowuje się dokładnie do rany.
Zastosowania opatrunku okluzyjnego
Opatrunek okluzyjny to opatrunek stosowany przede wszystkim w pierwszej pomocy do ran otwartych o średnim lub małym wysięku, bez infekcji. Wysięk jest to płyn wypływający z rany po urazie, składający się z ważnych dla procesu gojenia składników, takich jak leukocyty, białka i składniki mineralne. Ilość płynu z każdym dniem maleje, ale zdarza się, że jest go zbyt dużo, co może utrudniać gojenie.
Opatrunek okluzyjny stosuje się też w przypadku:
- oparzeń,
- używania maści np. na łuszczycę lub zapalenie atopowe - opatrunek zwiększa absorpcję leku i hamuje parowanie (ale ostrożnie: niektóre preparaty nie powinny być zbyt szybko wchłaniane),
- ochrony jelita przed wypadnięciem przez otwór w jamie brzusznej do czasu operacji,
- zabezpieczenia przed nadmierną utratą krwi i ochrony rany przed zanieczyszczeniem.
Niektóre opatrunki okluzyjne są wykorzystywane do zaopatrywania ran bez wysięku. W kilku badaniach wykazano korzyści zastosowania opatrunku okluzyjnego w przypadku opryszczki na skórze oraz półpaśca. Opatrzenie zmian łagodziło ból i przyspieszało procesy gojenia.
Jak stosować opatrunek okluzyjny?
Opatrunki okluzyjne zakładają zwykle specjaliści, czasami stosują je również pacjenci lub opiekunowie osób chorych po wcześniejszym przeszkoleniu przez medyka. Opatrunek powinien być dobrany do wielkości i kształtu rany oraz jej rodzaju, a jego stosowanie powinno być poprzedzone konsultacją z lekarzem.
Aby nałożyć opatrunek okluzyjny, należy przestrzegać kilku ważnych zasad:
- Sprawdź termin ważności wyrobu.
- Dokładnie umyj dłonie.
- Otwórz opatrunek i w razie potrzeby dotnij wyjałowionym narzędziem do odpowiedniego rozmiaru i kształtu, zostawiając 2 cm zapasu wokół rany.
- Jeżeli jest takie zalecenie, nałóż lek na zmianę chorobową.
- Umieść opatrunek na skórze, usuń papierowe fragmenty i opuszkami palców przez ok. 1 minutę dociskaj delikatnie do skóry, aby dokładnie przylegał.
- W miejscach takich jak pięty, łokcie lub kolana, czasami opatrunek trzeba podzielić na fragmenty, aby lepiej go dopasować do kształtu ciała.
- Opatrunek okluzyjny zmieniaj co 24-72 godziny.
Niektóre rany wymagają, co jakiś czas zdjęcia opatrunku i "wietrzenia" - opatrunek okluzyjny ułatwia tę czynność, ponieważ może być kilkukrotnie odklejany i przymocowany do rany. Opatrunki okluzyjne dostępne są w aptekach, ale bogatszą ofertę mają sklepy medyczne. Mogą mieć różne zastosowanie i skład, dlatego zawsze ich używanie należy poprzedzić rozmową z profesjonalistą.
Zalety opatrunku okluzyjnego
Opatrunek okluzyjny umożliwia wymianę powietrza, jest wodoszczelny (można się z nim kąpać), a jednocześnie zapewnia odpowiednią wilgotność rany (co służy regeneracji uszkodzonego miejsca bardziej niż wysuszenie, tak jak to ma miejsce bez opatrunku). Powinien chronić przed bakteriami i innymi drobnoustrojami. Okluzja oznacza szczelne zamknięcie rany, dlatego zadaniem tego opatrunku jest ochrona rany przed wszelkimi zanieczyszczeniami z zewnątrz.
W badaniach wykazano, że ten rodzaj opatrunku przyspiesza syntezę kolagenu, dzięki szczelności sprzyja odbudowie naczyń włosowatych, obniża miejscowe pH, a to z kolei zmniejsza ryzyko zakażenia rany.
Odpowiedni opatrunek okluzyjny ma zatem kilka ważnych właściwości:
- zdolność do utrzymania wilgotnego środowiska rany przy jednoczesnym pochłanianiu wysięku,
- zdolność odprowadzania martwego naskórka,
- nieprzepuszczalność dla mikroorganizmów,
- możliwość wymiany gazowej z otoczeniem (dostarczanie powietrza lub odprowadzanie np. w przypadki odmy płucnej),
- zdolność utrzymania odpowiedniej temperatury rany,
- korzystny wpływ na odbudowę tkanki łącznej,
- nieprzyleganie do rany,
- łatwość zakładania i zdejmowania, bez uszkadzania ciała,
- jest nietoksyczny, niealergizujący.
Przeciwwskazania do stosowania opatrunku okluzyjnego
Opatrunku okluzyjnego nie należy stosować, gdy:
- skóra stała się bledsza niż wcześniej, jest wilgotna i delikatna od długotrwałego utrzymania wilgoci pod opatrunkiem (występuje tzw. maceracja naskórka),
- rana jest zainfekowana, występują patogeny na zakażonym obszarze.
O zakażeniu rany mogą świadczyć takie objawy, jak:
- nieprzyjemny zapach wysięku,
- zielona, żółta lub biała barwa płynu,
- nasilający się pulsujący ból w obrębie rany,
- zaczerwienienie naskórka,
- gorączka.
W przypadku tych symptomów, skonsultuj się z lekarzem.
Źródło:
Sukmawati Tansil Tan, The Benefits Of Occlusive Dressings In Wound Healing, The Open Dermatology Journal, 13/2019,
G. Krasowski, M. Kruk, Leczenie odleżyn i ran przewlekłych, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2012.
Czytaj także:
Złamanie zamknięte – objawy, pierwsza pomoc, leczenie
Złamanie otwarte – pierwsza pomoc krok po kroku
Odleżyny – definicja, rodzaje, zapobieganie i leczenie
Jak poradzić sobie z zastrzałem? Sprawdź, co wyciąga ropę z palca
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
