Spis treści:
- Co to jest półpasiec?
- Objawy półpaśca
- Jak wygląda półpasiec? (zdjęcia)
- Jak zarażamy się półpaścem?
- Powikłania półpaśca
- Leczenie półpaśca
- Rodzaje półpaśca
- Półpasiec u dziecka
- Półpasiec w ciąży
Co to jest półpasiec?
Półpasiec jest ostrą wirusową chorobą zakaźną, którą wywołuje Varicella zoster virus (VZV), wirus odpowiedzialny też za ospę wietrzną. Możemy rozróżnić kilka rodzajów półpaśca, np. oczny, uszny, krwotoczny, uogólniony. Półpasiec to choroba, która może pojawić się u każdego, także u dzieci i kobiet w ciąży. Wywołuje ją ten sam wirus, który powoduje ospę wietrzną. Jest to choroba niebezpieczna i bolesna, ale daje charakterystyczne objawy. Półpaśca można rozpoznać po pęcherzykach na skórze, które mogą pojawiać się w różnych miejscach na ciele, a także na spojówce i rogówce oka. Zmiany skórne zwykle pojawiają się w obrębie jednego dermatomu, czyli obszaru skóry uwrażliwionego przez jeden nerw rdzeniowy.
Przeczytaj też: prawdy i mity o ospie wietrznej oraz ospa u dorosłych
Objawy półpaśca. Jak rozpoznać chorobę?
Główne objawy półpaśca to:
- pęcherzyki na skórze – po jednej stronie ciała, bolesne lub swędzące, często różowe (krwiste) lub żółte; mogą przypominać te, które pojawiają się przy ospie wietrznej,
- silny ból skóry, który towarzyszy występowaniu pęcherzy na skórze (zmniejsza się wraz ze zmniejszaniem się pęcherzy, ale może dokuczać jeszcze przez wiele miesięcy od zakończenia leczenia),
- gorączka,
- bóle głowy.
Przed wysypką mogą pojawić się nietypowe objawy zwiastujące: ból skóry, mrowienie, silne swędzenie lub pieczenie, przeczulica (skóra jest wtedy bardzo wrażliwa na dotyk). Takie objawy półpaśca mogą utrzymywać się przez cały czas trwania choroby, czyli od 2 do 4 tygodni, lub tylko od 1 do 3 dni.
Jak wygląda półpasiec? Zobacz zdjęcia wysypki
Głównym charakterystycznym objawem półpaśca są pęcherzyki na skórze:
- zwykle pojawiają się po jednej stronie ciała, nie przekraczają linii środkowej tułowia lub twarzy,
- układem przypominają poziomy pas,
- zazwyczaj pojawiają się w obrębie tułowia, czyli na klatce piersiowej, plecach i brzuchu, jednak bywa, że obejmują też nos, twarz czy gałkę oczną.
fot. Półpasiec – zdjęcia wysypki / Adobe Stock, irontrybex
fot. Półpasiec – zdjęcia wysypki / Adobe Stock, Suriyawut
fot. Półpasiec – zdjęcia wysypki / Adobe Stock, lganz
fot. Półpasiec – zdjęcia wysypki / Adobe Stock, snesivan
fot. Półpasiec – zdjęcia wysypki / Adobe Stock, Марина Демешко
Pęcherzyki przy półpaścu zaczynają wysychać po około tygodniu, z czasem tworząc strupy, które potem odpadają. Są obecne na skórze w sumie około 2-3 tygodnie.
Jak i kiedy zarażamy się półpaścem?
Wirus ospy i półpaśca dostaje się do organizmu drogą kropelkową – zarażamy się w wyniku kontaktu z osobą chorą, gdy ta kichnie lub zacznie kasłać w naszym towarzystwie, a także przez kontakt bezpośredni. Wirus po dostaniu się do organizmu ukrywa się w zwojach czuciowych rdzenia kręgowego i tam pozostaje w formie latentnej (uśpionej). Uważa się, że choroba może się uaktywnić, gdy organizm jest osłabiony, np. pod wpływem stresu lub infekcji. Dochodzi do zapalenia nerwu i skóry.
Do uaktywnienia wirusa ukrytego w zwojach nerwowych może dojść pod wpływem spadku odporności lub w wyniku zadziałania czynników zewnętrznych takich jak uraz, radioterapia, oparzenie słoneczne
– mówi dr n. med. Joanna Sułowicz, specjalista dermatolog-wenerolog, lekarz medycyny estetycznej z SCM estetic w Krakowie.
Na półpaśca zapadają osoby, które przebyły wcześniej ospę – dochodzi u nich do reaktywacji utajonego zakażenia. Niektóre osoby są bardziej podatne na zachorowanie.
W grupie szczególnego ryzyka są osoby starsze oraz te o upośledzonej odporności (np. w przebiegu stosowania leków immunosupresyjnych lub tych podawanych w trakcie chemioterapii), a także pacjenci z wrodzonym niedoborem odporności, z zakażenia HIV oraz chorobą AIDS. Choroba często dotyka też osoby o prawidłowej odporności
– wyjaśnia dr n. med. Joanna Sułowicz.
Warto przy tym dodać, że półpasiec jest zaraźliwy, ale znacznie mniej niż ospa – już samo przykrycie zmian skórnych odzieżą zmniejsza jego zaraźliwość.
Powikłania półpaśca
Choroba w większości przypadków ma łagodny przebieg, jednak zdarza się, że powoduje niebezpieczne dla zdrowia powikłania. Powikłania półpaśca obejmują m.in. problemy ze wzrokiem, słuchem, nadkażenie, zapalenie mózgu, udar mózgu, zapalenie rdzenia kręgowego, neuralgię czy świąd postherpetyczny. Najczęstszym powikłaniem jest neuralgia popółpaścowa. Objawia się przewlekłym bólem w miejscu, w którym rozwinęła się wysypka. Może trwać nawet kilka lat, chociaż na ogół bóle ustępują po kilku tygodniach lub miesiącach od zachorowania na półpaśca.
Leczenie półpaśca
Skuteczność leczenia półpaśca zależy od tego, jak wcześnie się je podejmie. Stosuje się acyklowir kilka razy dziennie przez 5 dni oraz leki przeciwbólowe, czasem też kortykosteroidy, które zmniejszają opuchliznę i łagodzą ból. Leczenie miejscowe polega na odkażaniu zmian, należy zapobiegać nadkażeniom bakteryjnym. Pacjenci chorujący na półpasiec rzadko wymagają hospitalizacji.
Trzeba pamiętać, że półpasiec jest chorobą zakaźną i w czasie leczenia powinniśmy zostać w domu, by nie narażać innych na zachorowanie (również na ospę w przypadku osób, które jej nie przebyły wcześniej). Półpasiec mija zazwyczaj po 2-3 tygodniach.
Rodzaje półpaśca
Półpasiec może występować w różnych rodzajach, w zależności od tego, jaki obszar ciała obejmuje.
Półpasiec oczny
W półpaścu ocznym choroba obejmuje rogówkę oraz spojówkę. Nieleczony może doprowadzić nawet do utraty wzroku i porażenia nerwu odpowiedzialnego za poruszanie gałką oczną. Jego objawy to pęcherzyki na twarzy i powiece, czasem też spojówce i rogówce, ból, obrzęk i pieczenie oka. Przy półpaścu ocznym może też dojść do owrzodzenia oka (co sugeruje zakażenie bakteryjne).
Półpasiec uszny
Półpasiec uszny rozpoznamy po silnym bólu, niedosłuchu, zawrotach głowy i pęcherzykach pojawiających się na błonie śluzowej jamy ustnej. W niektórych przypadkach dochodzi do porażenia nerwu twarzowego – chory nie może wykonywać ruchów mięśni połowy twarzy. Półpasiec uszny może nawet trwale uszkadzać słuch.
Półpasiec krwotoczny
Do tego rodzaju półpaśca dochodzi w przypadkach ciężkiego przebiegu schorzenia, pojawiają się zmiany z wydzieliną surowiczo-krwistą.
Półpasiec zgorzelinowy
W tym przypadku na ciele po krostach powstają dodatkowo owrzodzenia i blizny.
Półpasiec – postać uogólniona (rozsiana)
Objawy tego półpaśca obejmują tułów. Może się on pojawiać w przypadku chłoniaków i przerzutów nowotworowych.
Półpasiec u dziecka
Niestety, półpasiec to choroba, która może się też pojawić u dzieci, a dokładnie u tych, które w przeszłości chorowały na ospę wietrzną. Półpasiec u dziecka objawia się podobnie: pęcherzykami wypełnionymi płynem surowiczym, nerwobólami, gorączką. Leczy się go maściami łagodzącymi świąd i lekami przeciwbólowymi, czasem – lekiem przeciwwirusowym zawierającym acyklowir.
Półpasiec w ciąży
Na półpaśca mogą także chorować kobiety w ciąży. Na szczęście są nikłe szanse na zakażenie płodu. Półpasiec w ciąży można leczyć.
Ryzyko przejścia infekcji z matki na płód jest bardzo małe. Jeśli ktoś jest w ciąży i nie miał ospy wietrznej – podaje się wtedy dożylnie globuliny zawierające przeciwciała przeciwko wirusowi ospy, jako próbę ochrony przed zakażeniem
– tłumaczy Celina Fręczko, położna.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 06.06.2019.
Czytaj także:
Czy z ospą można wychodzić na dwór? Chory zaraża jeszcze przed pojawieniem się wysypki
Ospa u dziecka – ospa wietrzna objawy, zdjęcia, leki i leczenie
Domowe sposoby na ospę wietrzną. Te metody zmniejszą świąd i przyspieszą gojenie
Ospa u dorosłych - objawy, jak wygląda, leczenie (zdjęcia ospy)
Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. W 2004 roku ukończyła Wydział Lekarski Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W 2012 roku zdała egzamin specjalizacyjny z zakresu dermatologii i wenerologii oraz uzyskała tytuł doktora nauk medycznych. W 2008 roku ukończyła Podyplomową Szkołę Medycyny Estetycznej Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. Jest także członkiem Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej i Anti-Aging. W latach 2005-2018 pracowała jako asystent w Klinice i Katedrze Dermatologii w Krakowie, gdzie oprócz leczenia pacjentów prowadziła także działalność naukową oraz zajęcia dydaktyczne ze studentami polskimi i zagranicznymi. Obecnie związana jest z Wojskowym Szpitalem Klinicznym w Krakowie, pracuje też w SCM estetic.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
