Spis treści:
- Piasek w nerkach - co to jest?
- Piasek w nerkach - przyczyny
- Jak rozpoznać piasek w nerkach?
- Piasek w nerkach - pierwsza pomoc
- Sposoby leczenia
- Rokowanie
Piasek w nerkach - co to jest?
Piasek w nerkach to potoczne określenie drobnych, nierozpuszczalnych złogów składników moczu, najczęściej szczawianu wapnia, w drogach moczowych. Piasek nerkowy może zbijać się w większe złogi, tworząc kamienie nerkowe. W skład piasku w nerkach, oprócz szczawianu wapnia, mogą wchodzić: fosforan wapnia, kwas moczowy, fosforan magnezowo-amonowy (struwit) albo cystyna.
Duże złogi w nerkach często stają się przyczyną bardzo bolesnych dolegliwości związanych z zablokowaniem przez nie dróg moczowych. Bolesny atak kamicy nerkowej nazywany jest kolką nerkową.
Piasku w nerkach lepiej nie bagatelizować, gdyż może prowadzić do silnych dolegliwości, a czasem konieczności poddania się operacji. Wprawdzie rzadko, ale jednak powstanie dużych złogów może skutkować nawet usunięciem nerki.
Piasek w nerkach - przyczyny
Do powstania piasku w nerkach dochodzi z powodu przesycenia moczu konkretnymi składnikami. Przy prawidłowej diecie i regularnym przyjmowaniu płynów, składniki moczu występują w formie rozpuszczonej i są wydalane z moczem. Gdy stężenie związków jest w moczu zbyt wysokie, nie mogą się one rozpuścić i zaczynają tworzyć złogi - najpierw drobne, określane jako piasek w nerkach, a później coraz większe, czyli kamienie nerkowe. Często piasek w nerkach jest przypadłością ludzi młodych, w wieku 30–40 lat. Ogólnie problem dotyczy około 5% kobiet oraz 10% mężczyzn.
Istnieje wiele czynników ryzyka, mogących przyczynić się do powstania piasku w nerkach. Są nimi:
- zakażenia (nawracające) układu moczowego,
- zastój moczu (np. przy przeroście prostaty),
- nadmiar związków „kamicorodnych” w moczu, a wśród nich: wapnia, fosforanów, moczanów, cystyny, ksantyny,
- niedobór czynników hamujących powstawanie kamieni: magnezu, cytrynianów i wielu innych,
- skłonności rodzinne (25% przypadków występuje rodzinnie),
- wady anatomiczne w układzie moczowym,
- inne choroby: dna moczanowa, osteoporoza, zespoły złego wchłaniania z przewodu pokarmowego, nowotwory,
- niektóre leki: duże dawki witaminy D oraz C, suplementy wapnia, sulfonamidy, cefalosporyny, acetazolamid.
Należy wspomnieć, że bardzo wiele zależy od rodzaju przyjmowanych pokarmów (uwaga na „diety-cud”, szczególnie dietę bogatobiałkową) oraz małej ilości wypijanych płynów. Co więcej, także praca w suchym, gorącym środowisku lub klimacie tropikalnym mogą sprzyjać kamicy.
Jak rozpoznać piasek w nerkach?
Większość przypadków występowania piasku w nerkach przebiega bezobjawowo. Jeśli dojdzie do zablokowania dróg moczowych piaskiem w nerkach lub kamieniem – występuje bardzo bolesny napad kolki nerkowej. Objawy to:
- Silny kłujący ból okolicy nerki, promieniujący do pleców, w miejscu, gdzie kończą się żebra, promieniujący też do pachwiny czy uda.
- Ból ma charakter kolkowy, czyli falujący – nasila się i osłabia naprzemiennie.
- Towarzyszyć temu mogą nudności, wymioty, bladość skóry, parcie na mocz i częste oddawanie moczu w małych ilościach, krwiomocz.
- Charakterystyczny jest niepokój – chory stale się rusza, nie może znaleźć wygodnej pozycji.
Nieraz zaniepokojeni pacjenci zgłaszają się do lekarza, gdyż zaobserwowali w moczu coś, co faktycznie wyglądało jak piasek. Niejednokrotnie złogi kamicze w drogach moczowych są wykrywane przypadkowo, podczas badania USG lub zdjęcia rentgenowskiego, zleconego z powodu objawów innej choroby.
Piasek w nerkach - pierwsza pomoc
Jeśli piasek w nerkach powoduje bolesne dolegliwości, można zastosować:
- termofor lub inne ciepłe suche okłady na bolącą okolicę,
- ciepłą kąpiel,
- tabletki rozkurczowe i przeciwbólowe (np. NOS-PA, Panadol Femina, Spasmophen),
- wodę przyspieszającą wydalanie moczu, np. wodę Jana, Marysieńki,
- napary ziołowe: z korzenia pietruszki, liścia brzozy, liścia pokrzywy,
- bieganie po schodach, o ile to możliwe! Dzięki temu złogi mogą się przesunąć i łatwiejsze będzie ich wydalenie,
- picie płynów, również ułatwia przesunięcie się złogów i ich wydalenie.
Jeśli po 1-2 dawkach leków dolegliwości nie przechodzą, należy zgłosić się do lekarza. Zablokowanie przez złogi dróg moczowych może prowadzić do powikłań, dlatego leczenia lepiej nie odkładać w czasie.
Sposoby leczenia w przypadku piasku w nerkach
Piasek w nerkach najczęściej zostaje samoistnie wydalony podczas oddawania moczu. Kamienie poniżej 6 mm, które dostały się do pęcherza moczowego, są zwykle łatwo wydalane. Większe złogi znacznie trudniej wydalić, może to być okupione silnym bólem, a niekiedy nawet niemożliwe.
Jeśli piasek w nerkach powoduje łagodne dolegliwości, lekarz może zalecić przyjmowanie leków przeciwbólowych (paracetamolu, ibuprofenu) oraz leków rozkurczowych (drotaweryna, hioscyna). Przy bardzo silnym bólu przy kolce nerkowej podaje się leki NLPZ albo opioidy (tramadol, morfinę).
Leczenie inwazyjne ukierunkowane jest na rozbijanie złogów lub ich usunięcie. To mogą być metody takie jak: kruszenie złogów falami uderzeniowymi, endoskopowe usunięcie złogów, operacja usunięcia złogu.
Warto zbadać skład złogów, aby dowiedzieć się, jakie związki je budują. Dzięki temu można tak zmodyfikować dietę, aby ograniczyć składniki odkładające się u danej osoby w drogach moczowych.
Rokowanie u osób z piaskiem w nerkach
Pojawienie się piasku w nerkach jest sygnałem, który może zwiastować poważniejsze problemy z układem moczowym. Już na tym etapie warto zmodyfikować dietę i przyjmować regularnie więcej płynów. Niektórzy mają skłonność do tworzenia się kamieni nerkowych, a kamica nerkowa ma niestety charakter nawrotowy. Mimo wszystko zmiana nawyków skutecznie zapobiega objawom kamicy.
Na podstawie artykułu Krzysztofa Sarwińskiego, którego treść została pierwotnie opublikowana 25.07.2011.
Czytaj także:
Babcine sposoby na kamienie nerkowe – 8 polecanych metod
Cola na kamienie żółciowe i inne domowe sposoby
Ból nerek sygnałem wielu chorób. Jak rozpoznać przyczynę i co robić
Czy kurkuma szkodzi nerkom? Poznaj właściwości i skutki uboczne tej wyjątkowej przyprawy
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
