Spis treści:
- Latające kleszcze – jak wyglądają?
- Latające kleszcze – objawy ukąszenia
- Kiedy i gdzie atakują latające kleszcze?
- Latające kleszcze – jakie choroby przenoszą?
- Latające kleszcze – co robić przy ukąszeniu?
- Jak się chronić przed latającymi kleszczami?
Latające kleszcze – jak wyglądają i czym różnią się od kleszcza pospolitego?
Strzyżaki sarnie (lub jelenie) – zwane latającymi kleszczami – są maleńkie, osiągają długość 4-6 mm, mają silnie spłaszczone ciało, aparat kłująco-ssący, postawne odnóża porośnięte włoskami i zakończone haczykami, które umożliwiają im przyczepienie się do żywiciela.
Ciała latających kleszczy pokryte są chitynowymi pancerzami – co znacznie utrudnia zgniecenie owada (np. kiedy zaatakowane zwierzę próbuje usunąć pasożyta pyskiem lub ocierając się o pień drzewa) – a ich umaszczenie jest brunatne, brązowe lub złociste, co czyni je niemal niewidocznymi na ciele sarny czy łosia.
fot. Latający kleszcz/ Adobe Stock, megav0lt
Po odnalezieniu żywiciela latające kleszcze zrzucają skrzydła i pozostają na jego ciele jak długo się tylko da. Ludzie nie należą do przysmaków strzyżaka, nie są też, w przeciwieństwie do jeleniowatych, miejscem, gdzie mogą się rozmnożyć. Dlatego może się zdarzyć, że odlatują lub odpadają z człowieka, na krótko po tym, jak się na nim znajdą.
Latające kleszcze a zwykłe kleszcze
Na pierwszy rzut oka strzyżak różni się od kleszcza posiadaniem przezroczystych skrzydeł. Jeśli jednak dokładnie się przyjrzeć, różnic jest więcej.
Latający kleszcz a kleszcz pospolity, źródło: Lasy Państwowe
Latające kleszcze oprócz posiadania skrzydeł, różnią się od kleszczy przynależnością do innej grupy zwierząt (są owadami, a nie pajęczakami), sposobem żywienia się (strzyżaki po odrzuceniu skrzydeł są skazane na jednego żywiciela, kleszcze mogą atakować kilka razy), a także innym stopniem zagrożenia dla ludzi.
Choć pojawiają się głosy, że strzyżaki mogą przenosić choroby, to nie jest to kwestia rozstrzygnięta. Natomiast kleszcze mogą być źródłem zachorowania na boreliozę czy kleszczowe zakażenie mózgu, i co do tego nie ma wątpliwości.
Latające kleszcze - objawy ukąszenia
Latające kleszcze rzadko kąsają ludzi, ale może się to zdarzyć. Głównym objawem jest ból i swędzący odczyn zapalny w miejscu ugryzienia. Ślad po ugryzieniu w postaci grudki utrzymuje się nawet 3 tygodnie. Owady te trudno zrzucić ze skóry lub ubrania, ponieważ ich nóżki są zakończone haczykami. Mogą się łatwo wplątać we włosy.
Kiedy i gdzie atakują latające kleszcze?
Latające kleszcze mogą być uciążliwe dla człowieka szczególnie w okresie od końca lata do późnej jesieni. Niektóre gatunki latających kleszczy są aktywne już od początku czerwca.
Jeśli mamy spotkać latającego kleszcza, to może nam się to przydarzyć w lesie lub na jego skraju i na ścieżkach leśnych. Owady te zamieszkują bardzo licznie lasy całej Polski. Bytują zwłaszcza na takich zwierzętach jak sarny, jelenie, łosie, daniele, ale też bobry.
Latające kleszcze - jakie choroby przenoszą?
Część publikacji na temat latających kleszczy wskazuje, że te owady mogą przenosić groźne choroby. Są wektorami bakterii z gatunku Anaplasma, które powodują ogólnoustrojową chorobę zakaźną – anaplazmozę. Objawy to: wysoka gorączka, bóle mięśniowo-stawowe, pocenie się, wymioty, biegunka, ból brzucha, powiększenie wątroby i śledziony, kaszel, może wystąpić zapalenie płuc, a w rzadkich przypadkach nawet sepsa.
Latające kleszcze mogą przenosić również bakterię z gatunku Borrelia, odpowiedzialną za zachorowania na boreliozę. Jednak tej tezie dowody niektórych badaczy zaprzeczają, np. analiza losowo wybranych do badania strzyżaków z lasów w Czechach nie potwierdziła, aby owady były nosicielami krętków Borrelia.
Na szczęście ukąszenie strzyżaków powoduje u człowieka przeważnie tylko miejscowy odczyn zapalny, jeśli w ogóle dojdzie do ukąszenia. Nie należy do najprzyjemniejszych, bowiem z relacji osób, które miały z nimi styczność wynika, że jest to dość bolesne doznanie.
Latające kleszcze – co robić przy ukąszeniu?
Miejsce ugryzienia przez latającego kleszcza należy odkazić, np. wodą utlenioną albo octeniseptem, a w razie obrzęku czy świądu można zastosować maść przeciwhistaminową. Istotne jest unikanie drapania zmiany, gdyż w taki sposób zwiększamy ryzyko rozwoju nadkażenia bakteryjnego i ropienia rany, co wiążą się z koniecznością zastosowania antybiotyku.
Miejsce ukąszenia należy obserwować, warto też codziennie przez kilka dni obejrzeć całe ciało, czy nie pojawił się rumień wędrujący. Ta przypominająca tarczę strzelniczą zmiana na skórze, która może pojawić się nie tylko w miejscu ukłucia przez owada, jest sygnałem świadczącym o zakażeniu boreliozą. Wymaga wizyty u lekarza pierwszego kontaktu i przyjęcia antybiotyków.
Jak się chronić przed latającymi kleszczami?
Nie są znane sposoby, które w pełni odstraszyłyby latające kleszcze. Niektórzy polecają repelenty, środki na komary i meszki, inni czosnek lub kwas mrówkowy. Ważna jest na pewno dobrze dobrana odzież do spacerów w lesie i na łące, a zatem taka, która osłania całe ciało. Ze śliskich materiałów owady łatwiej się zsuną, więc też warto o tym pomyśleć przed wyjściem. Z racji tego, że latające kleszcze atakują ciemno umaszczone zwierzęta, to zaleca się jasną odzież. Na takiej też owad będzie lepiej widoczny, jeśli już się nami zainteresuje.
Źródła:
J.Kowal i inni, Różnorodność i znaczenie muchówek z rodziny narzępikowatych – pasożytów jeleniowatych, Medycyna Weterynaryjna [online], www.medycynawet.edu.pl/images/stories/pdf/pdf2016/122016/201612745749.pdf, [dostęp:] 30.06.2020.
R. Kortet i inni, Experiments on the ectoparasitic deer ked that often attacks humans; preferences for body parts, colour and temperature, Bulletin of Entomological Research [online], www.oppi.uef.fi/wanda/biologia/kortet/reprints/reprint_final_paita.pdf, [dostęp:] 30.06.2020.
Czytaj także:
Ugryzienie kleszcza – jak wygląda? Jak wygląda kleszcz wbity w skórę? (zdjęcia)
Ukąszenie osy – objawy łagodne i groźne, pierwsza pomoc, rumień po użądleniu [WYWIAD]
Giez - co robić, gdy ugryzie nas końska mucha?
Ugryzienie meszki – jak wygląda i czym je smarować? [ZDJĘCIA]
Jak wygląda ugryzienie pająka i co na nie stosować
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
