W czym moczyć spuchnięte stopy? Przyczyny obrzęków i domowe sposoby

fot. Adobe Stock, Creative Cat Studio

Spis treści:

1. Przyczyny spuchniętych stóp
2. W czym moczyć spuchnięte stopy?
3. Domowe leczenie spuchniętej stopy po urazie

Przyczyny spuchniętych stóp

Przyczyny puchnięcia stóp mogą być różnorodne. Na ogół jest to przejściowa dolegliwość, która ustępuje po odpoczynku. Z reguły powoduje ją długotrwałe siedzenie, np. podczas pracy biurowej. Zdarza się, że przyczyną obrzęku kończyn dolnych są poważne choroby, np. nerek lub serca, dlatego zawsze, gdy objawy są uciążliwe, niepokojące albo nie ustępują, należy skonsultować się z lekarzem.

Spuchnięte stopy a długotrwałe siedzenie

Stopy często puchną po długotrwałym przebywaniu w pozycji stojącej lub siedzącej (tzw. obrzęki ortostatyczne), zwłaszcza podczas upałów. Ich przyczyną jest utrudniony odpływ krwi żylnej, której trudniej wrócić do góry. Zazwyczaj obrzęk rozkłada się symetrycznie na obie kończyny, rzadko dotyczy jednej stopy. Powinien ustąpić po dłuższym odpoczynku z uniesieniem nóg. Robienie przerw na aktywność fizyczną zapobiega obrzękom ortostatycznym.

Spuchnięte stopy a niewłaściwa dieta

Jeśli chodzi o dietę, to do puchnięcia stóp prowadzi przede wszystkim nadmierne spożywanie soli oraz odwodnienie. Powoduje to zatrzymanie wody w organizmie, a w rezultacie obrzęk kończyn. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby w ciągu dnia nie zjadać więcej niż jedną łyżeczkę soli (dotyczy to również przyprawy dodanej do gotowych produktów).

Spuchnięta stopa a uraz

Do spuchnięcia jednej stopy często dochodzi wskutek urazu. Stopa jest bardzo złożona pod względem anatomicznym, składa się aż z 26 kości i 33 stawów. Wraz z otaczającymi je mięśniami, ścięgnami i nerwami, tworzy sprawny mechanizm, który przystosowuje się do podłoża podczas chodzenia, biegania czy wspinania się.

Jest też przez to bardziej narażona na urazy takie jak stłuczenia czy skręcenia stawu, objawiające się bólem, a niekiedy opuchnięciem stopy (jeśli nie doszło do żadnego urazu, być może przyczyna opuchnięcia stopy jest inna). Najczęściej jest to stłuczenie lub skręcenie, ale zdarza się nawet złamanie kości śródstopia. 

Rozpoznanie rodzaju kontuzji nie jest trudne. Oto wskazówki, które to umożliwią:

• Stłuczenie objawia się krwiakiem (tzw. siniakiem) i opuchlizną. Dochodzi do niego, gdy uszkodzone zostaną tkanki miękkie: tkanka podskórna i mięśnie.
• Skręcenie to uszkodzenie torebki stawowej i/lub więzadeł otaczających staw. Objawy to ból, obrzęk i wyraźne trudności w poruszaniu, może pojawić się krwiak pod kostką na zewnątrz stopy.
• Zwichnięcie to przemieszczenie się powierzchni stawowych tak, że tracą ze sobą kontakt. Objawy są podobne do symptomów skręcenia, ale często towarzyszy im deformacja stawu i niemożność wykonania ruchu.
• Złamanie lub pęknięcie kości to skutek działania na nią bardzo dużej siły. Towarzyszy mu bardzo silny ból, obrzęk, krwiak, a także nieprawidłowa ruchomość.

Inne przyczyny spuchniętych stóp

Oprócz długotrwałej pozycji siedzącej lub stojącej, błędów żywieniowych czy urazu, do puchnięcia stóp mogą przyczynić się również:

• Ciąża – zmiany hormonalne i wzrost wagi często powodują u kobiet w ciąży puchnięcie stóp, zwłaszcza w II i III trymestrze.
• Niektóre leki – do obrzęków kończyn może przyczyniać się przyjmowanie niektórych leków na nadciśnienie (np. blokery kanału wapniowego), estrogenów, leków sterydowych, leków przeciwzapalnych, leków przeciwdepresyjnych.
• Obrzęk limfatyczny – może być wrodzony (częściej dotyczy kobiet) lub powstawać na skutek innych problemów zdrowotnych (stanów zapalnych, nowotworów, niewydolności żylnej, schorzeń tkanki łącznej lub pasożytniczych). Skóra jest przy tym blada, ma normalną temperaturę, nie boli, jeśli nie towarzyszy jej stan zapalny. Obrzęk limfatyczny wymaga leczenia u specjalisty.
• Zakrzepowe zapalenie żył – wówczas odczuwalny może być również ból, zasinienie, zaczerwienienie, bolesność samoistna i uciskowa w obrębie żyły objętej stanem chorobowym. Do czasu wizyty u lekarza, nogę należy oszczędzać, najlepiej odpoczywać w pozycji leżącej, można również użyć chłodnych kompresów.
• Niewydolność serca — krew nie może powrócić sprawnie do serca, przez co wzrasta ciśnienie w naczyniach krwionośnych nóg i zaczyna wyciekać z nich płyn do przestrzeni pozanaczyniowej, powstaje opuchlizna. 
• Reakcja alergiczna, np. po ugryzieniu owada. Wtedy dodatkowo oprócz obrzęku i zaczerwienia, a czasami też świądu i bólu, da się zauważyć ślad po ukąszeniu. Jeżeli reakcja się nie pogłębia, wystarczy maść przeciwhistaminowa (przeciwświądowa) dostępna w aptece bez recepty. 
• Zwyrodnienie stawu – obrzęk stopy może pojawić się przy zwyrodnieniu stawów. Dolegliwości nie są wówczas nagłe, a narastają przez pewien czas. Inne symptomy w takich przypadkach to ból stawu, ograniczenie jego ruchomości, sztywność, zmęczenie kończyny. Leczenie opiera się na przyjmowaniu środków przeciwbólowych i zapalnych oraz fizjoterapii. 
• Choroby nerek, wątroby, tarczycy.

W czym moczyć spuchnięte stopy?

Aby zaradzić spuchniętym kończynom, warto zrobić kąpiel dla stóp. Dodanie do wody odpowiednich składników może zmniejszać stan zapalny, ból i obrzęk. W czym moczyć spuchnięte stopy?

• Zimna woda – zwęża naczynia krwionośne i zmniejsza obrzęk oraz ból.
• Woda z sodą oczyszczoną – 5 łyżek sody dodaj do miski z letnią wodą i dokładnie wymieszaj; soda zmniejsza stany zapalne i dzięki temu może zmniejszać obrzęk (możesz też zrobić okład z sody oczyszczonej).
• Woda z solą – dodaj 1 szklankę soli do miski z wodą i mocz stopy przez 15-20 minut; sól działa przeciwzapalnie i rozluźnia mięśnie, dzięki czemu zmniejsza obrzęk; warto sięgnąć po sól leczniczą (np. sól bocheńską), która dodatkowo dostarczy składników mineralnych,
• Woda z octem jabłkowym – dolej octu jabłkowego do wody w proporcji 1:2 (1 szklanka octu na 2 szklanki wody); ocet jabłkowy również ma udowodnione działanie przeciwzapalne dlatego może łagodzić obrzęk, poprawia też mikrokrążenie.
• Kora dębu – ma silne właściwości przeciwzapalne i ściągające, jest polecana na obrzęki.
• Wyciąg z kory kasztanowca – polecany na żylaki, poprawia pracę układu krążenia i limfatycznego, działa przeciwzapalnie; możesz też dodać do wody rumianku, lawendy, nagietka lub szałwii. Zanurz stopy na 15 minut. 

Aby zmniejszyć obrzęk, po moczeniu nóg osusz delikatnie skórę i unieś nogi co najmniej na 15 minut. 

Domowe leczenie spuchniętej stopy po urazie

W przypadku gdy obrzęk nogi wynika z urazu, moczenie stóp może nie być wystarczająco skuteczne. Przy urazach obowiązuje prosta metoda określana skrótem PRICEM. Powinno się ją zastosować jak najszybciej po urazie i kontynuować przez 48 do 72 godzin. Minimalizuje ból i obrzęk, przyspiesza powrót do zdrowia. Wystarczy przy stłuczeniu lub skręceniu, natomiast przy podejrzeniu zwichnięcia i złamania jest to jedynie pierwsza pomoc, poprzedzająca niezbędną wizytę u lekarza.

PRICEM to:

• Protection (ochrona) - Uszkodzone miejsce trzeba unieruchomić. Można to zrobić dowolnym sposobem (najłatwiej owinąć bandażem elastycznym), ważne, by chronić staw. Nie wolno obciążać kontuzjowanej kończyny. Takie działanie zapobiega dalszym uszkodzeniom tkanek, w tym naczyń krwionośnych i nerwów.
• Rest (odpoczynek) - Poruszanie spuchniętą stopą czy też stawanie na niej, należy ograniczyć do minimum. Gdy nawet najmniejszy ruch powoduje ból, najlepiej po prostu unieruchomić ją całkowicie. Odpoczynek ułatwia gojenie się uszkodzeń.
• Ice (lód) - Schładzanie zmniejsza obrzęk i ból. Zimny okład należy zastosować jak najszybciej po urazie i kontynuować chłodzenie przez kilka dni. Lód (owinięty bawełnianą ściereczką) albo specjalny zimny okład kupiony w aptece i przechowywany w zamrażarce powinno się przykładać co 2-3 godziny na 15-20 minut.
• Compression (ucisk) - Po zimnym okładzie dobrze jest w miarę ciasno zabandażować kontuzjowaną stopę lub założyć kupiony w aptece stabilizator.
• Elevation (uniesienie) - Po urazie powinno się trzymać kontuzjowaną kończynę powyżej poziomu serca, żeby zmniejszyć opuchliznę.
• Medications (leki) - Środki przeciwbólowe i przeciwzapalne (np. ibuprofenem) uśmierzą dolegliwości i zahamują procesy zapalne.

Uwaga: Gdy 2-3 dni po kontuzji ból i obrzęk nie ustępuje lub nasila się, konieczna jest wizyta u lekarza. Przy ciężkich kontuzjach zastosuje on opatrunki gipsowe lub specjalistyczne stabilizatory (ortezy), czasami niezbędna jest interwencja chirurgiczna.

Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 23.04.2018

Czytaj także:
Skręcona kostka - jak wygląda, pierwsza pomoc, leczenie. Skręcenie stawu skokowego a zwichnięcie i stłuczenie
Co robić w przypadku skręcenia stawu skokowego
Problemy ze stopami
Ból podeszwy stopy - pierwsze objawy metatarsalgii
Spuchnięta kostka - co robić?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!