Spis treści:
Czym jest czkawka?
Czkawka to mimowolne, powtarzalne skurcze przepony, powodujące nagłe zamknięcie głośni (stąd przerywana mowa w trakcie napadu czkawki), zatrzymane przepływem powietrza. Czkawce towarzyszy wydawanie charakterystycznych dźwięków, nad którymi trudno zapanować.
Czkawka jest wywołana podrażnieniem zakończeń nerwu błędnego, przeponowego lub nerwów współczulnych klatki piersiowej, jamy brzusznej, ucha, nosa i gardła albo pobudzeniem tzw. ośrodka czkawki w mózgu (odpowiadającego za mięśnie przepony).
Czkawka na ogół trwa krótko (kilka minut), jednak w rzadkich przypadkach ma charakter przewlekły (gdy trwa dłużej niż dwie doby). Dolegliwość występuje z różną częstotliwością: od 2 do 60 razy na minutę.
Jakie są przyczyny czkawki?
Czkawka powstaje najczęściej wskutek podrażnienia zakończeń nerwów przepony, po spożyciu dużego posiłku (przepełnienie żołądka), szybkim połykaniu jedzenia, zwłaszcza gorącego lub drażniącego, oraz po spożyciu alkoholu (potocznie „czkawka pijacka”).
W większości przypadków czkawka po krótkim czasie ustępuje, jednak jeżeli trwa dłużej niż 48 godzin, może być objawem choroby, np.:
- wrzodów żołądka,
- refluksu,
- zapalenia wątroby,
- zapalenia wyrostka robaczkowego,
- zapalenia trzustki,
- zapalenia płuc i opłucnej,
- cukrzycy,
- mocznicy,
- zapalenia osierdzia,
- uszkodzenia mózgu,
- nowotworu.
Jeżeli czkawka występuje z dużą częstotliwością i jest uporczywa, należy zgłosić się do lekarza. Dzięki temu będzie możliwe znalezienie przyczyny i szybkie rozpoczęcie leczenia.
Domowe sposoby na czkawkę
Istnieje wiele domowych sposobów na czkawkę. Najczęściej poleca się wstrzymywanie wdechu, wykonywanie serii zatrzymań oddechu albo głębokich wdechów i wydechów do papierowej torebki (ale nie foliowej, gdyż zbyt mocno przylega do otworów nosowych lub ust). W ten sposób zwiększa się ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi i zostaje zahamowana aktywność przepony.
Inne bardziej i mniej znane, naturalne metody na czkawkę to:
- Uścisk nosa – należy pochylić się delikatnie do przodu i ucisnąć nos u nasady. Ucisk powinien trwać około 30 sekund i być w miarę mocny.
- Zjedzenie cukru – zjedzenie łyżeczki cukru bez popijania lub ssanie słodkiego cukierka, może pomóc w zwalczeniu czkawki, ponieważ stymuluje nerw błędny poprzez drażnienie gardła.
- Wypicie wody – kolejnym sposobem na pozbycie się czkawki jest wypicie dużej ilości wody. Należy jednak pamiętać, by wodę pić po wcześniejszym wydechu. Wydech – szklanka wody – wdech.
- Gimnastyka – pomocne może być również stanie na głowie do momentu ustąpienia czkawki.
- Żucie skórki chleba lub połykanie suchego chleba – również żucie skórki chleba przez dłuższy czas może pomóc w pozbyciu się czkawki, dzięki stymulowaniu nerwu błędnego.
- Pociąganie za język – należy jak najdalej wyciągnąć język i go pociągać, można też wzbudzać odruch krztuszenia.
- Wypicie soku z cytryny – łyżeczka świeżo wyciśniętego soku z cytryny, może mieć również kojące działanie na czkawkę.
Leczenie czkawki
Niektóre przypadki czkawki wymagają wizyty u lekarza, badań diagnostycznych i leczenia. Dotyczy to czkawki trwającej długo, uporczywej lub nawracającej. Objawami alarmującymi są wszelkie objawy neurologiczne towarzyszące czkawce. Mogą sugerować chorobę ośrodkowego układu nerwowego (np. udar lub nowotwór).
W terapii uporczywej czkawki stosuje się leki, takie jak:
- metoklopramid, simetykon lub inhibitor pompy protonowej (w przypadku rozdęcia żołądka lub refluksu),
- haloperydol, chloropromazynę (hamuje ośrodek czkawki w mózgu),
- baklofen, walproinian sodu,
- midazolam,
- lidokainę (środek znieczulający).
Inne metody leczenia uporczywej czkawki to blokada nerwu przeponowego lub podrażnianie tylnej ściany gardła wprowadzonym przez nos cewnikiem .
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 26.01.2012.
Więcej na podobny temat:
Czkawka u płodu - poznaj jej objawy i dowiedz się, co oznacza
Czkawka u niemowlaka: co robić, gdy dziecko ma czkawkę?
Gdy męczy cię długo czkawka
Jak powstaje czkawka?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
