Spis treści:
Czym jest mocznica?
Mocznica (uremia) jest stanem klinicznym charakteryzującym się podwyższonym stężeniem mocznika we krwi. Związek ten jest toksyczny dla tkanek i jest końcowym produktem przemiany białek, wydalany z moczem i w niewielkich ilościach - z potem. Mocznica rozwija się jako następstwo postępującego upośledzenia czynności nerek.
W rezultacie dochodzi do zaburzenia równowagi elektrolitowej i hormonalnej oraz zaburzeń metabolicznych w organizmie (np. hiperkaliemii, kwasicy metabolicznej, niedokrwistości, nadczynności tarczycy). Dlatego skutki mocznicy są zauważalne w działaniu całego organizmu.
Mocznica częściej rozwija się w skrajnym stadium przewlekłej choroby nerek, ale może wystąpić również wraz z ostrą niewydolnością nerek. Więcej: Niewydolność nerek (ostra i przewlekła).
Stopniowa utrata nefronów powoduje, że pozostałe (sprawne) są bardziej obciążone. Postępująca choroba sprawia, że we krwi gromadzą się toksyny mocznicowe, zaś w wyniku uszkodzenia miąższu nerki zmniejsza się wytwarzanie erytropoetyny, prowadząc do niedokrwistości.
Jak rozpoznaje się mocznicę?
U chorych z mocznicą stopień uszkodzenia nerek oznacza się za pomocą współczynnika przesączania kłębuszkowego GFR (z ang. glomerular filtration rate). Współczynnik ten pozwala ocenić czynność nerek. Mocznica pojawia się zazwyczaj przy spadku klirensu kreatyniny (GFR) poniżej 10 ml/min. Poza tym przy mocznicy występują objawy:
- nudności i/lub wymioty,
- zmęczenie,
- chudnięcie,
- skurcze mięśni,
- jadłowstręt,
- tzw. szron mocznicowy - zmiany skórne w postaci przebarwień nasilające się wraz z pogłębieniem mocznicy,
- żółtawe lub czerwone twardówki (białkówki) oczu,
- zmiany w jamie ustnej: wybroczyny, przerost dziąseł, krwawienie z dziąseł,
- płyn w osierdziu,
- zaburzenia widzenia,
- zwiększone pragnienie,
- świąd skóry,
- zmiany stanu psychicznego.
W diagnostyce mocznicy stosuje się też badania dodatkowe:
- USG nerek,
- tomografię komputerową,
- rezonans magnetyczny,
- badanie moczu,
- inne badania laboratoryjne,
- biopsję nerki.
Przyczyny mocznicy
Nerki są bardzo ważnym narządem: produkują i wydzielają hormony, odpowiadają za równowagę kwasowo-zasadową, regulację płynów elektrolitów oraz eliminowanie toksyn. Ich uszkodzenie i niewydolność skutkują szeregiem komplikacji, w tym rozwojem mocznicy.
Mocznica rozwija się na ogół w wyniku chorób prowadzących do przewlekłej niewydolności nerek, np.:
- cukrzycy,
- infekcyjnych chorób nerek (zapalenie nerek),
- nadciśnienia,
- niedrożności dróg moczowych (złogi, guz)
- wielotorbielowatości nerek,
- śródmiąższowego zapalenia nerek,
- wad anatomicznych układu moczowego,
- zwężenia tętnicy nerkowej.
Mocznica może się też rozwinąć wskutek nagłego uszkodzenia nerek, jeśli pojawił się gwałtowny wzrost mocznika lub kreatyniny.
Leczenie mocznicy
Nieleczona mocznica prowadzi do ciężkich komplikacji zdrowotnych, w tym śpiączki, zatrzymania akcji serca i ostatecznie zgonu. Dlatego niezbędne jest przeciwdziałanie jej. W terapii mocznicy stosuje się leczenie nerkozastępcze:
- hemodializę,
- dializę otrzewnową,
- lub przeszczep nerki.
Ponadto należy leczyć zaburzenia towarzyszące mocznicy: niedokrwistość, nadczynność tarczycy, itd.
W leczeniu mocznicy duże znaczenie ma również dieta, która powinna być zaplanowana wraz ze specjalistą dietetykiem.
Źródła:
M.R. Zemaitis i inni, Uremia, www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441859,
A. Alper, Uremia, www.emedicine.medscape.com/article/245296-overview,
T. W. Meyer, T. H. Hostetter, Approaches to Uremia, www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4178448.
Więcej na podobny temat:
Ból nerek sygnałem wielu chorób. Jak rozpoznać przyczynę i co robić?
Rak nerki - objawy, rokowanie, leczenie
Krew w moczu - przyczyny, o czym świadczy, co robić przy krwiomoczu
Jak prawidłowo oddać mocz do badania? Wyjaśnia specjalista urolog
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
