Najważniejszym systemem wpływającym na działanie stresu na układ hormonalny jest tzw. oś podwzgórze – przysadka mózgowa – nadnercza.
Pierwsze dwa elementy owej osi są zlokalizowane wewnątrz mózgu i odpowiadają za wydzielanie pewnych hormonów, regulację pracy niektórych gruczołów dokrewnych i utrzymywanie homeostazy (równowagi) organizmu. Nadnercza zaś (m.in. pod wpływem przysadki mózgowej) odpowiadają za produkcję hormonów mających kluczowe znaczenie w reakcji stresowej: adrenaliny, noradrenaliny oraz kortyzolu.
Zobacz też: Stres w pracy
Substancje te powodują większość reakcji charakterystycznych dla stresu, które wspomagają organizm w radzeniu sobie z trudną sytuacją – stresorem.:
- poprawiają krążenie,
- natlenienie mózgu i innych tkanek,
- przyspieszają reakcję na bodźce dochodzące z zewnątrz,
- zwiększają ciśnienie krwi,
- stężenie glukozy we krwi,
- poprawiają napięcie mięśni,
- zwiększają krzepliwość krwi,
- aktywność gruczołów potowych, ale zmniejszając wytwarzanie enzymów trawiennych i śliny.
Nietrudno jest domyślić się, że natura wyposażyła nas w taki mechanizm na okoliczność walki.
Zobacz też: Jakie zagrożenia niesie przewlekły stres?
Każdy z efektów działania opisanych hormonów ułatwia nam przetrwanie i pokonanie przeciwnika. Nie tylko w warunkach dzikiej natury, ale również w cywilizacji. Niestety, jeśli walka ta nie zostanie szybko zakończona, a stres będzie się przedłużać, właśnie te hormony mogą spowodować choroby układu krążenia (przede wszystkim nadciśnienie tętnicze, arytmię), zmiany miażdżycowe, choroby układu trawienia (głównie wrzody żołądka), niektóre rodzaje otyłości.
Hormony stresu przyczyniają się też do śmierci komórek mózgowych – przede wszystkim komórek hipokampa – struktury kluczowej dla procesów pamięci i uczenia się.
To wszystko efekty bezpośrednie. Pośrednio zaś, wpływając na wiele procesów biologicznych (w tym na wydzielanie hormonów płciowych), przedłużający się stres w przypadku dzieci może poważnie wpłynąć nie tylko na rozwój psychiczny, ale również fizyczny.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
