Przedłużający się i uporczywy kaszel u dziecka? Mykoplazma coraz częściej atakuje najmłodszych

Spis treści:

1. Mykoplazma u dzieci – przyczyny infekcji
2. Jak dochodzi do zakażenia mykoplazmą u dzieci?
3. Objawy mykoplazmy u dzieci
4. Objawy mykoplazmatycznego zapalenia płuc u dzieci
5. Objawy mykoplazmy u dzieci poza układem oddechowym
6. Przebieg zakażenia mykoplazmą u dzieci
7. Mykoplazma a grypa – jak odróżnić?
8. Diagnostyka zakażeń mykoplazmami
9. Domowy test na mykoplazmę u dzieci
10. Rokowanie przy zakażeniu mykoplazmą u dziecka
11. Leczenie mykoplazmy u dzieci

Mykoplazma u dzieci – przyczyny infekcji

Mykoplazma to bakteria powodująca infekcje dróg oddechowych, w tym zapalenie górnych dróg oddechowych, zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc. Zdarza się, że obejmuje drogi moczowo-płciowe. Choroby wywołane mykoplazmami rozwijają się głównie u dzieci w wieku szkolnym i młodych dorosłych. Nie ma szczepionki przeciwko tej bakterii.

Mykoplazma rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Rozwojowi zakażenia sprzyja przebywanie w skupiskach ludzkich, np. w szkołach. Mykoplazmatyczne zapalenie płuc jest najczęściej występującym atypowym zapaleniem płuc - stanowi 20% wszystkich zapaleń płuc. Epidemie zachorowań występują co 4-7 lat.

Mykoplazmy to najmniejsze znane bakterie. U ludzi wykryto 17 gatunków tych bakterii, ale najpowszechniej występują zakażenia bakteriami Mycoplasma pneumonae. Choć te drobnoustroje nie mają ścian komórkowych, nazywa się je bakteriami. Lubią gnieździć się w układzie oddechowym i drogach moczowych.

Jak dochodzi do zakażenia mykoplazmą u dzieci?

Choroba roznosi się drogą kropelkową i poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Dorośli zwykle zarażają się od dzieci. Mykoplazma najczęściej prowadzi do infekcji układu oddechowego. U dorosłych i starszych dzieci bakteria zwykle wywołuje zapalenie płuc - w pierwszej kolejności wywołują je pneumokoki, w drugiej właśnie mykoplazma. Wśród dorosłych może dojść drogą płciową również do rozprzestrzenienia mykoplazm genitalnych.

Objawy mykoplazmy u dzieci

Czas od kontaktu z chorym do wystąpienia pierwszych objawów to 10-21 dni. Najpowszechniej występują objawy zakażenia górnych dróg oddechowych i zapalenia oskrzeli. U chorych na mykoplazmę dzieci pojawiają się:

• kaszel – początkowo suchy, długotrwały, nawet tygodniami nie ustępuje (wtedy świadczy często o zapaleniu oskrzeli),
• gorączka (zwykle maksymalnie 38-39°C),
• zapalenie gardła, ból gardła,
• bóle mięśniowe,
• katar – niewielki, inaczej niż przy przeziębieniu, gdzie katar dominuje,
• odkrztuszanie wydzieliny,
• ból głowy,
• ból ucha,
• brak apetytu,
• świszczący oddech,
• osłabienie.

Nie wszystkie objawy muszą wystąpić u każdego chorego i jednocześnie. Mykoplazma może występować w postaci zapalenia błony bębenkowej, zapalenia cewki moczowej, zapalenia stawów.

Objawy mykoplazmatycznego zapalenia płuc u dzieci

Zakażenie mykoplazmą jest częstą przyczyną atypowego zapalenia płuc u dzieci. Objawy mykoplazmatycznego zapalenia płuc to:

• duszność,
• ból w klatce piersiowej,
• kaszel,
• wykrztuszanie ropnej wydzieliny,
• bóle mięśniowo-stawowe,
• ból głowy,
• osłabienie.

Objawy mykoplazmy u dzieci poza układem oddechowym

Warto znać też nietypowe objawy mykoplazmy u dzieci. Objawy niezwiązane z drogami oddechowymi, które również mogą występować u osób z zapaleniem płuc, to:

• wysypka,
• zaburzenia pracy nerek,
• zaburzenia pracy serca,
• zaburzenia pracy układu nerwowego (np. zapalenie mózgu, drgawki),
• dolegliwości żołądkowo-jelitowe (biegunka, wymioty).

Występują rzadziej niż dolegliwości dotyczące układu oddechowego.

Przebieg zakażenia mykoplazmą u dzieci

Przebieg zakażenia mykoplazmą może różnić się poszczególnych dzieci, jednak w większości przypadków infekcja rozwija się w określony sposób:

1. Typowo na początku występują łagodne objawy przypominające przeziębienie: pobolewanie gardła, osłabienie, niewielki katar.
2. Po około 2 dniach dominującym objawem staje się suchy, uciążliwy kaszel. Może rozwinąć się gorączka, jednak nie jest ona wysoka (waha się w okolicy 38°C i maksymalnie po kilku dniach ustępuje). Dziecko staje się apatyczne i nie ma ochoty na jedzenie. Kaszel jest początkowo suchy i męczący. Stopniowo przechodzi w kaszel mokry. Utrzymuje się przez co najmniej kilka tygodni.
3. Objawy rozwijają się w pełni po około 5-7 dniach od początku choroby.
4. Po 1-2 tygodniach następuje proces zdrowienia (chociaż kaszel może się jeszcze utrzymywać przez kilka tygodni, jest to tzw. kaszel poinfekcyjny). U niektórych dzieci w tym czasie choroba może stopniowo obejmować układ oddechowy, zajmując krtań, oskrzela i tkankę płucną.
5. Zapalenie płuc wywołane przez M. pneumoniae ma zwykle łagodny przebieg. Objawy narastają stopniowo, mniej gwałtowanie niż w infekcjach wirusowych.
6. Przebieg choroby jest u większości osób łagodny i nawet przy braku antybiotykoterapii następuje powrót do zdrowia.

Warto dodać, że zakażenie mykoplazmą może pogorszyć objawy astmy u dzieci. W tej grupie ważna jest wzmożona czujność opiekunów.

Mykoplazma a grypa – jak odróżnić?

Pierwsza główna różnica dotyczy etiologii: mykoplazmę wywołują bakterie, a grypę wirusy. Nie widzimy tego gołym okiem, jak więc odróżnić obie choroby? Ich objawy są podobne, ale przebieg już nie.

Grypa atakuje nagle i gwałtownie, objawy rozwijają się w ciągu jednego dnia. W przypadku zakażenia mykoplazmą symptomy rozwijają się w ciągu kilku dni, powoli i stopniowo. Zaczynają się od przypominających lekkie przeziębienie. Przy grypie może występować też wyższa gorączka niż przy zakażeniu mykoplazmą. W trakcie infekcji bakteryjnej kaszel trwa dłużej niż podczas grypy.

Warto dodać, że możliwa jest koinfekcja wirusowa i bakteryjna, co oznacza, że grypa i zakażenie mykoplazmą mogą występować w tym samym czasie.

Diagnostyka zakażeń mykoplazmami

Zakażenie mykoplazmą na ogół jest rozpoznawane na podstawie objawów klinicznych, szczególnie gdy choroba niepokojąco przedłuża się oraz gdy dochodzą objawy niezwiązane z płucami. Zakażenia mykomplazmą zwykle nie są jednak rozpoznawane, bo objawy są zbliżone do tych występujących przy innych infekcjach dróg oddechowych.

Jeśli lekarz podejrzewa zakażenie mykoplazmą, może zlecić wykonanie RTG płuc. Na tej podstawie rozpoznaje mykoplazmatyczne zapalenie płuc. Mykoplazma w płucach nie daje zmian osłuchowych.

W diagnostyce zakażenia mykoplazmą u dzieci można zastosować test wykrywający przeciwciała. Jednak pojawiają się one dość późno. Posiew i hodowla mykoplazmy wymaga specjalnych warunków i trwa ok. 2 tygodni, więc to badanie nie zawsze jest przydatne.

Domowy test na mykoplazmę u dzieci

Dostępne są domowe testy na zakażenie mykoplazmą. Niestety nie są one idealnym badaniem diagnostycznym. Najdokładniejsze są testy laboratoryjne zlecone przez lekarza. Samodzielnie w domu można wykonać szybki test antygenowy, który jest ukierunkowany na wykrywanie antygenów Mycoplasma w wymazie z gardła.

Rokowanie przy zakażeniu mykoplazmą u dziecka

Rokowanie w przypadku zakażeń bakterią Mykoplazma jest zazwyczaj bardzo dobre. W większości przypadków choroba ustępuje bez leczenia antybiotykami. Jeśli jednak wystąpią powikłania, mogą rozwinąć się długotrwałe komplikacje zdrowotne.

Leczenie mykoplazmy u dzieci

W przypadku podejrzenia zakażenia mykoplazmą u dzieci należy zgłosić się do lekarza. W leczeniu powikłań wywołanych mykoplazmami jak atypowe zapalenie płuc zwykle stosowane są antybiotyki. Najlepiej działają tetracykliny i doksycyklina. U dzieci leczenie odbywa się najczęściej poprzez podanie antybiotyków makrolidowych. Kuracja zwykle powinna trwać 10 dni, czasem - jak w przypadku mykoplazmatycznego zapalenia płuc - 14-21 dni. Samo zakażenie nie wymaga podawania antybiotyków.

Rośnie liczba szczepów bakterii, które nie reagują na leczenie, co z kolei zwiększa ryzyko niebezpiecznego przebiegu choroby i wystąpienie powikłań. Biorąc pod uwagę ten fakt najbardziej rozsądnym rozwiązaniem jest profilaktyka

Niektóre infekcje nie wymagają antybiotykoterapii - wystarczą domowe metody i leczenie objawowe (sprawdź: domowe sposoby na kaszel). Wdrożenie na czas odpowiedniego leczenia skutecznie pozwala opanować chorobę i zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań. Dotyczy to również dzieci, u których zapalenie płuc wywołane mykoplazmą zwykle przebiega łagodnie.

Czytaj także:
O czym świadczy przewlekły mokry kaszel? Rozpoznanie i leczenie
Jak oczyścić płuca: po papierosach, chorobie, smogu
Ból płuc – przyczyny i diagnostyka
Objawy zapalenia płuc - to nie tylko kaszel i świszczący oddech