Aparaty ortodontyczne przez lata kojarzone były z dziećmi i nastolatkami, jednak od pewnego czasu coraz częściej i chętniej zakładają je dorośli. To najlepszy sposób na to, by pozbyć się wady zgryzu, krzywych zębów i… kompleksów z nimi związanych.
Jeśli rozważasz założenie aparatu, dowiedz się, ile może cię on kosztować, jakie rodzaje masz do wyboru i czy przypadkiem nie należysz do grupy osób, u których założenie aparatu nie jest możliwe. O to wszystko zapytałyśmy stomatolog Magdalenę Szelę-Słowik, ekspertkę akcji „Nie musi ci to przeszkadzać”.
Spis treści:
- Rodzaje aparatów ortodontycznych
- Aparat stały
- Aparat ruchomy
- Ceny aparatów ortodontycznych
- Finansowanie z NFZ
- Gumki ortodontyczne
- Przeciwwskazania do noszenia aparatu
- Od jakiego i do jakiego wieku można zakładać aparat?
Jakie są rodzaje aparatów ortodontycznych?
Magdalena Szela-Słowik: Aparaty ortodontyczne dzielimy w zależności od ich umocowania na stałe i ruchome. Na zewnątrzustne (wyciągi oparte o kark lub czaszkę) i wewnątrzustne zakładane do jamy ustnej (jednoszczękowe i dwuszczękowe).
Inny podział to w zależności od sposobu działania: aparaty czynne, w których siła wywierana jest przez elementy samego aparatu (jak śruby, klamry czy łuki) i czynnościowe, które przenoszą siłę mięśni żucia na zęby, zmieniając tym samym ich kierunek.
Wywiad: Jaki aparat ortodontyczny jest najlepszy? Sprawdzamy rodzaje aparatów
Wspomniała Pani o aparacie ortodontycznym stałym. Czym się charakteryzuje?
Aparat stały zbudowany jest z koron (pierścieni) zacementowanych na zębach. Zawiera także łuki i elementy dodatkowe – zamki. Działanie takiego aparatu oparte jest na ciągle działających siłach, niezależnie czy pacjent współpracuje, czy nie. Wadą są trudności w utrzymaniu higieny, przez to możliwe są zmiany w przyzębiu.
A aparat ortodontyczny ruchomy?
Aparat ruchomy najczęściej zbudowany jest z płyty akrylowej oraz elementów drucianych. Pacjent może wyjmować go z ust. Jego zaletą jest większa możliwość utrzymania higieny oraz niski koszt wykonania. Wadą zaś to, że jego efektywność zależna jest od woli pacjenta, może się odkształcać oraz słabo utrzymywać.
Jakie są ceny aparatów ortodontycznych i od czego zależą?
Cena aparatu ortodontycznego zależy od materiału z jakiego został wykonany oraz od tego, czy jest to aparat ruchomy, czy stały. Aparaty ruchome są tańsze. W aparatach stałych używa się elementów precyzyjnych. Cena zależy od tego, czy użyjemy zamków tradycyjnych, czy lingwialnych (niewidocznych przy uśmiechu). Materiał również ma znaczenie – aparat może być zrobiony z metalu, porcelany lub kryształu.
Ceny aparatów ruchomych kształtują się w granicach 500-1000 zł, a stałych – 2000-8000 zł w zależności od tego, jaki aparat i jaki materiał.
Czy aparat ortodontyczny może być sfinansowany przez NFZ?
NFZ finansuje leczenie z zastosowaniem aparatu ruchomego do 12. roku życia, natomiast kontrolę i naprawę do 13. roku życia. Nie refunduje natomiast aparatów stałych.
Obalamy 7 mitów związanych z aparatami ortodontycznymi
Jak nosimy aparat, mamy też do czynienia z gumkami ortodontycznymi. Do czego służą?
Gumki, czyli ligatury ortodontyczne, mają za zadanie ufiksować (przymocować) drut aparatu ortodontycznego do zamków przyklejonych za pomocą specjalnego kleju do zębów. Mogą być bezbarwne lub kolorowe.
Kiedy można założyć aparat i jakie są przeciwwskazania do niego? Na jakie problemy z uzębieniem pomaga aparat?
Aparat zakładamy, aby poprawić wygląd i wyleczyć wadę zgryzu. Prawidłowe ustawienie zębów względem siebie powoduje, że pacjent lepiej doczyszcza zęby, minimalizuje choroby przyzębia. Poprzez dobry zgryz prawidłowo rozdrabnia pokarm, nie naraża stawu skroniowo-żuchwowego na dysfunkcje.
Leczenie ortodontyczne można zacząć w każdym wieku. Wiele zależy od wady zgryzu. Leczenie może być wczesne, właściwe, późne i retencyjne. Wczesne, leczone w początkowym okresie rozwojowym poprzez mioterapię (proste ćwiczenia mięśni zgryzu), opaskę elastyczną na żuchwie, reedukację (powtórna nauka w celu przywrócenia prawidłowych czynności mięśni aparatu żującego) oraz opiłowanie guzków, o ile pozwoli na to rozwój emocjonalny dziecka i jego chęci współpracy.
W leczeniu właściwym, przy uzębieniu mieszanym i stałym, na początku stosowany jest aparat ruchomy, natomiast w późniejszym okresie stały (po 13. roku życia).
Przeciwwskazania do noszenia aparatu dotyczą osób z obniżoną odpornością (np. białaczka). Aparatu nie zakłada się także pacjentom z chorobami przyzębia występującymi na różnym tle, także hormonalnym (cukrzyca niewyrównana), oraz osobom z zaawansowaną osteoporozą.
Od jakiego wieku i do jakiego wieku można zakładać i nosić aparat?
Leczenie u dzieci rozpoczynamy od ok. 3 roku życia, gdy posiadają wszystkie zęby mleczne. Są to aparaty ruchome. Stałe aparaty zakładamy w wieku ok. 13 lat, gdy dziecko posiada wszystkie zęby stałe. Oczywiście są sytuacje, kiedy aparat stały zakładamy na uzębienie mieszane. Zależy to od korygowanej wady.
Coraz częściej na prostowanie zębów decydują się też osoby dorosłe i tutaj nie ma granicy wieku.
Polecamy:
Czy aparat ortodontyczny podczas ciąży to dobry pomysł?
Aparat ortodontyczny po 40. roku życia
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
